Poznaj objawy i sposoby leczenia zaćmy

Zaćma – co to za choroba?

Zaćma to choroba oczu charakteryzująca się stopniowym zmętnieniem soczewki. To część oka, która ogniskuje promienie świetlne, aby następnie powstał z nich obraz. Proces mętnienia soczewki polega na powstawaniu plamek utrudniających przedostanie się promieniom świetlnym przedostanie się do siatkówki. Ta część oka odpowiedzialna jest z kolei za odbiór bodźców wzrokowych. Efektem tego jest narastające pogorszenie ostrości wzroku. Eksperci alarmują, że wraz z rosnącym zmętnieniem soczewki następuje obniżenie ostrości wzroku.

• Sprawdź, jakie mogą być objawy i konsekwencje niedoborów wapnia w organizmie 

Przyczyny zaćmy

Zaćma może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Jak dotąd badacze nie wyjaśnili dokładnie przyczyn powstania tej choroby. Przeważająca część jej przypadków dotyczy osób starszych. Przyjmuje się więc, że powstanie zaćmy związane jest ze zmianami w narządzie wzroku zachodzącymi w procesie starzenia się. Główne z nich to: 

• grubsza i cięższa soczewka, 

• spadek zdolności do akomodacji (dostosowanie się do oglądania obiektów w różnych odległościach), 

• zmiany refrakcji (załamania światła), 

• rozproszenie promieni świetlnych, 

• spadek przejrzystości i 

• ciemnienie soczewki.

Zaćma może być wrodzona. W części przypadków jest dziedziczna. Czasem towarzyszy zespołom wad genetycznych, np. zespołowi Downa, chorobom gałki ocznej, np. małoocze, braku tęczówki, zaburzeniom metabolicznym, np. zespołowi Lowe’a. Do zaćmy wrodzonej dochodzi w wyniku zakażenia wewnątrzmacicznego, głównie wirusem różyczki, półpaśca, opryszczki czy narażenia na czynniki toksyczne w czasie ciąży, np. promieniowanie jonizujące czy kortykosteroidy. Zaćma wtórna bywa konsekwencją takich chorób, jak m.in.: cukrzyca, jaskra, uraz gałki ocznej, zapalenie błony naczyniowej, rogówki lub twardówki, atopowe zapalenie skóry, niedoczynność przytarczyc.

Jakie są objawy zaćmy?

Zaćma przez długi czas nie daje żadnych dolegliwości. Pierwsze objawy zaćmy z reguły pojawiają się po kilku latach. Jest to głównie nieostre widzenie. Osoby noszące okulary zaczynają częściej je przecierać, bo uważają, że to brudne szkła są przyczyną pogorszenia ostrości widzenia. Dochodzi u nich do szybkiego pogarszania się wady wzroku. To wiąże się z częstą zmianą okularów i problemem z dobraniem korekcji. Początkowym objawem zaćmy jest zjawisko olśnienia przy patrzeniu na źródła światła. Dochodzi do niego z powodu rozszczepieniem promieni świetlnych na zmianach tworzących się na soczewce. Z czasem w polu widzenia pojawiają się małe ciemne punkty. To tzw. męty. 

Kolejnymi objawami zaćmy oka są:

• spadek wyrazistości i intensywności kolorów,

• trudności w czytaniu, problemy podczas oglądania telewizji,

• widzenie aureoli wokół źródeł światła, 

• złe widzenie o zmroku i w ciemnych pomieszczeniach,

• podwójne widzenie,

• zaburzenia w ocenie odległości,

• zez lub oczopląs (w przypadku zaćmy u dzieci),

• pogorszenie wzroku – w ciężkich przypadkach chory jest w stanie zobaczyć tylko zarysy dużych przedmiotów.

Zaćma obok jaskry jest jedną z głównych przyczyn ślepoty. Eksperci podają, że w około połowie przypadków jest ona odpowiedzialna za utratę wzroku.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku pojawienia się jakichkolwiek dolegliwości ze strony oczu konieczna jest konsultacja u okulisty.

Na czym polega leczenie zaćmy?

Specjaliści podkreślają, że jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest operacja. Usunięcie zaćmy to najczęściej przeprowadzany okulistyczny zabieg chirurgiczny. Wskazaniem do zabiegu są objawy zaćmy oka powodujące istotne obniżenie zdolności widzenia, co przeszkadza w pracy i codziennym życiu. Leczeniu mogą być poddane osoby nawet na początkowym etapie choroby, jeśli pogarsza ona wzrok. Jeszcze do niedawna zaćma leczona była metodą zewnątrztorebkową. Polegała ona na usunięciu jądra soczewki przez cięcie 10–14 mm. 

Postęp w okulistyce sprawił, że zaćma jest usuwana podczas fakoemulsyfikacji za pomocą ultradźwiękowej końcówki. Jednocześnie w miejsce zniszczonej soczewki wprowadza się sztuczną. Fakoemulsyfikacja wymaga jedynie 1,5–3,0 mm nacięcia, dzięki czemu nie ma potrzeby zakładania szwów. Eksperci informują, że zabiegi usuwania zaćmy wiążą się z bardzo wysoką, bo około 90% skutecznością. Objawy zaćmy ustępują już kilka dni po operacji.

Indywidualnie dopasowana moc soczewki wszczepianej podczas zabiegu leczenia zaćmy pozwoli jednocześnie na skorygowanie towarzyszącej tej chorobie wady wzroku. Do wyboru są:

• soczewki jednoogniskowe – pozwalają na korekcję krótkowzroczności lub nadwzroczności;

• soczewki wieloogniskowe – korygują krótkowzroczność, nadwzroczność, starczowzroczność

• soczewki toryczne – korygują krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm.

Dodatkowo mogą być one wyposażone w filtr światła niebieskiego i promieni UV. Dostępne są też modele o konstrukcji asferycznej poprawiającej jakość widzenia w złych warunkach oświetleniowych.