Rodzaje nowotworów łagodnych i złośliwych
Rodzaje nowotworów określa się na podstawie kilku czynników. Pod uwagę brane są pochodzenie, inwazyjność oraz tkanki, z których wywodzi się choroba. Taka klasyfikacja pozwala na zaplanowanie postępowania terapeutycznego oraz określenie rokowań. Dlatego rodzaj nowotworu ustala się już na etapie diagnozowania pacjenta.
Nowotwory występują na całym świecie. W Polsce każdego roku odnotowuje się ponad 150 tysięcy nowych zachorowań. U mężczyzn rozpoznaje się tyle samo przypadków co u kobiet. Zachorowalność stale wzrasta. Analizując statystyki, można zaobserwować, że w ciągu ostatnich 30 lat uległa ona podwojeniu. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego nowotwory są drugą przyczyną zgonów (ponad 90 tysięcy osób rocznie). Dane te pokazują, że jest to poważny problem społeczny. Na przebieg choroby i umieralność ma wpływ wiele czynników. Jednym z nich jest rodzaj nowotworu.
Jakie są rodzaje nowotworów?
Rodzaje nowotworów określa się na podstawie ich wspólnych cech. Dlatego istnieje kilka różnych klasyfikacji. Do najbardziej znanych należy podział na:
nowotwory łagodne,
nowotwory złośliwe,
nowotwory złośliwe miejscowo.
Nowotwory łagodne składają się z tkanek o obrazie podobnym do zdrowych. Rosną powoli i nie niszczą sąsiednich struktur. Rozrastają się w tkankach, narządach lub uwypuklają się ponad powierzchnię skóry. Są wyraźnie ograniczone od tkanek sąsiadujących, najczęściej otoczone torebką. Po ich usunięciu rzadko dochodzi do wznowy. Nowotwory łagodne nie powodują przerzutów do innych narządów.
Nowotwory złośliwe mają budowę znacznie zróżnicowaną od zdrowych tkanek, z których się wywodzą. Nie tylko rosną bardzo szybko, ale także naciekają na sąsiadujące struktury. Nie mają torebki, nie są dobrze odgraniczone, najczęściej są dobrze unaczynione. Nowotwory złośliwe dają przerzuty do innych narządów. Dzieje się tak, gdy dochodzi do naciekania naczyń limfatycznych i krwionośnych. Wówczas komórki przenoszą się wraz z krwią do odległych tkanek.
Nowotwory złośliwe miejscowo nie mają typowych cech nowotworu złośliwego. Natomiast mogą być bardzo duże, naciekać na sąsiednie struktury lub przenosić się na zdrowe tkanki. Oznacza to, że po ich usunięciu może dojść do wznowy.
Wyróżnia się jeszcze rodzaje nowotworów pod względem typu tkanki, z której się wywodzą. Są to:
nowotwory nabłonkowe,
nowotwory nienabłonkowe.
Nowotwory nabłonkowe pochodzą z tkanki wyścielającej, czyli nabłonka. Typy łagodne to m.in.: gruczolak, torbielak, brodawczak. Jeżeli nowotwór nabłonkowy jest złośliwy, określa się go mianem raka (do tej grupy należy np. gruczolakorak).
Natomiast nowotwory nienabłonkowe wywodzą się z innych tkanek. W zależności od tego tworzy się ich nazwę. W przypadku zmian łagodnych są to m.in.: mięśniak (z tkanki mięśniowej), tłuszczak (z tkanki tłuszczowej), kostniak (z tkanki kostnej). Do nienabłonkowych nowotworów złośliwych zalicza się m.in. mięsaki, czerniaki, białaczki i chłoniaki.
Czym różni się nowotwór od raka?
Zdarza się, że określenie „nowotwór” jest stosowane zamiennie z wyrazem „rak”. Należy jednak pamiętać, że są to dwa odrębne terminy. Używanie ich jako synonimów w wielu przypadkach jest błędem. Pierwszy z nich oznacza grupę chorób, które charakteryzują się niekontrolowanymi podziałami komórek na skutek mutacji w genach. Natomiast „rak” odnosi się wyłącznie do nowotworu złośliwego, wywodzącego się z tkanki nabłonkowej.
Jakie są rodzaje raka?
Rodzaje raka według stopnia zaawansowania to:
rak przedinwazyjny (in situ
rak w mikroinwazji,
rak w okresie naciekania (inwazyjny).
Rodzaje raka w zależności od kierunku różnicowania to:
raki płaskonabłonkowe,
gruczolakoraki,
raki różnicujące się w kierunku nabłonka wielowarstwowego płaskiego,
raki urotelialne,
raki niezróżnicowane.
Rodzaje nowotworów – przykłady
Przykładem najczęstszego nowotworu złośliwego u kobiet jest rak piersi. Rozwija się on z komórek gruczołu piersiowego. Wyróżnia się jego różne typy morfologiczne (rodzaje raka piersi to m.in.: rak zrazikowy przedinwazyjny, naciekający rak zrazikowy, przewodowy rak przedinwazyjny, inwazyjny rak przewodowy). Rak piersi może wystąpić również u mężczyzn, jednak zdarza się to rzadko.
Przykładem najczęstszego nowotworu złośliwego u mężczyzn jest rak płuca. Wywodzi się on z nabłonka oskrzelowego. Klinicznie wyróżnia się raka niedrobnokomórkowego i raka drobnokomórkowego. Ponadto bardzo często w płucach powstają przerzuty nowotworów złośliwych z innych narządów.
Jako przykład niezłośliwego nowotworu można podać gruczolaka gruczołu krokowego. Charakteryzuje się on rozrostem komórek zrębu i frakcji gruczołowej. W efekcie narząd ten ulega powiększeniu, co objawia się głównie problemami z oddawaniem moczu (przez ucisk na drogi moczowe). Gruczolak gruczołu krokowego występuje często u mężczyzn po 50. roku życia.
- Krajowy Rejestr Nowotworów, Nowotwory złośliwe ogółem http://onkologia.org.pl/nowotwory-zlosliwe-ogolem-2/ (dostęp 10.02.2021).
- Krajowy Rejestr Nowotworów, Nowotwory – wprowadzenie http://onkologia.org.pl/nowotwory-wprowadzenie/#h (dostęp 10.02.2021).
- J. Stachura, W. Domagała, Patologia znaczy słowo o chorobie, t. 1, Patologia ogólna, Antykwa, Kraków 2003.
- A. Jeziorski, Onkologia. Podręcznik dla pielęgniarek, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.