Stopnie oparzeń – co warto wiedzieć i jak postępować?
Oparzenie to uszkodzenie tkanek przez czynnik drażniący. Może być skutkiem oblania się wrzątkiem, dotknięcia gorącego piekarnika lub zbyt długiego opalania. Do oceny głębokości destrukcji tkanek służy klasyfikacja według stopni oparzeń. Sprawdź, jakie są stopnie oparzeń i na czym polega każdy z nich.
Polecane
Czym są stopnie oparzenia skóry?
Stopnie oparzeń są klasyfikacją, której zadaniem jest ocena głębokości uszkodzeń tkanek przez czynnik drażniący. Zastosowanie tej standaryzacji wymaga obserwacji poszkodowanego przez kilka dni. Wskutek niewłaściwego obchodzenia się z urazem martwica może przeniknąć do zdrowych tkanek.
Wyróżnia się cztery stopnie oparzeń. Pierwsze dwa (jeśli nie są rozległe i nie dotyczą dzieci) nie wymagają interwencji medycznej. Najczęściej są to oparzenia po opalaniu i skutki nieostrożnego obchodzenia się z wrzątkiem. Natomiast trzeci i czwarty stopień oparzenia zawsze wymagają hospitalizacji.
Pamiętaj jednak, by przy udzielaniu pomocy nie kierować się wyłącznie tą klasyfikacją, ale także rozległością uszkodzeń. Kontaktu z lekarzem wymaga każdorazowo uszkodzenie II stopnia, które przekraczają 10 procent ciała u osoby dorosłej.
Oparzenie pierwszego stopnia
Oparzenia 1 stopnia należą do najłagodniejszych form termicznego lub chemicznego uszkodzenia powierzchni ciała – dotykają wyłącznie naskórka. Nie pojawiają się w nim pęcherze wypełnione płynem surowiczym. To sprawia, że gojenie (przez złuszczanie) przebiega bardzo szybko – trwa zaledwie 5–7 dni, nie pozostawiając po sobie przebarwień czy blizn.
Objawami charakterystycznymi dla oparzenia pierwszego stopnia są: rumień, opuchlizna oraz ból i pieczenie. Możesz je zaobserwować po krótkim kontakcie z gorącą wodą, a także zbyt długim zażywaniu kąpieli słonecznych.
Można złagodzić stan zapalny i tym samym ograniczyć odczuwany dyskomfort. Jak złagodzić ból po oparzeniu 1 stopnia? Nakładaj na uszkodzony fragment ciała kefir, maślankę lub jogurt. Możesz również wykorzystać aloes, miód lub okłady z naparu nagietkowego. Jeśli zdecydujesz się na gotowe preparaty, wybierz te, które zawierają w składzie d-pantenol i alantoinę.
Oparzenie drugiego stopnia
Oparzenia 2 stopnia dzielą się na dwie grupy, które uwzględniają głębokość penetracji tkanek przez czynnik drażniący (np. wrzątek, ogień czy promieniowanie słoneczne).
Oparzenie drugiego stopnia może mieć charakter powierzchniowy (IIA), gdy uszkodzeniu ulega nie tylko naskórek, ale i wierzchnia warstwa skóry właściwej. Ponadto podrażnione zostają zakończenia nerwów czuciowych, co wywołuje intensywny ból. Na obrzękniętej skórze pojawiają się bąble po oparzeniu, czyli pęcherze wypełnione płynem surowiczym, pod którymi toczy się stan zapalny. Gojenie trwa zwykle ok. 10–14 dni i może pozostawić po sobie ślady w postaci brązowoszarych przebarwień.
Przy głębszych uszkodzeniach (IIB) czynnik drażniący penetruje skórę właściwą na całej jej grubości. Mimo to odczuwany ból jest mniejszy, ponieważ zakończenia nerwowe zostają uszkodzone, a nie tylko podrażnione.Jeśli pojawią się pęknięcia na skórze, dezynfekuj je, aby nie dopuścić do zakażenia.Gojenie ran po oparzeniu drugiego stopnia trwa w takim przypadku nawet miesiąc i pozostawia po sobie blizny przerostowe.
Aby ograniczyć ból, kilka razy w ciągu dnia nakładaj na uszkodzoną skórę grubą warstwę kefiru, maślanki lub jogurtu. Jeśli ciągłość tkanki została przerwana, zastosuj aloes na rany.Możesz również korzystać z miodu na oparzenia, dodatków ziołowych (np. nagietek, rumianek, dziurawiec) do chłodnych kąpieli oraz preparatów zawierających d-pantenol i alantoinę.
Oparzenie trzeciego stopnia
Oparzenie 3 stopnia obejmuje naskórek, skórę właściwą oraz tkanki znajdujące się tuż pod nią, wraz z powięziami i mięśniami. Towarzyszy temu pojawienie się brunatnej powłoki na uszkodzonej powierzchni ciała. Choć destrukcja jest znaczna, ból jest niewielki, ponieważ zakończenia nerwowe ulegają całkowitemu uszkodzeniu.
Jeśli zaobserwujesz u siebie objawy trzeciego stopnia oparzenia, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem. Tak głębokie uszkodzenia nie mogą być leczone domowymi sposobami. Może bowiem dojść do zakażenia, które bezpośrednio zagrozi Twojemu życiu.
Proces gojenia oparzenia trzeciego stopnia jest bardzo długi. Martwe tkanki muszą się bowiem całkowicie oddzielić od zdrowych struktur. W przypadku rozległych oparzeń konieczne może być przeszczepienie skóry.
Oparzenie czwartego stopnia
Oparzenia 4 stopnia powodują największe uszkodzenia ciała – zwęglenie. Zmiany te są nieodwracalne i obejmują skórę właściwą, tkanki znajdujące się pod nią, a także naczynia, nerwy, a niekiedy także mięśnie ścięgna i kości. Jest to najczęściej skutek długotrwałego kontaktu z ogniem lub prądem. Jeśli oparzenie czwartego stopnia dotyczy kończyny, w wielu przypadkach konieczna staje się jej amputacja.
- A. Burzec i in., Oparzenia u dzieci – rodzaje, ocena ciężkości oraz zasady postępowania, „Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia” 2017, nr 3, s. 98‒103.
- W. Kurnatowski, Ciężkie oparzenia – charakterystyka i wskazania terapeutyczne, „Zakażenia” 2003, nr 2, s. 83‒88.
- K. Wilemska-Kucharzewska, Rola miodu w procesie gojenia ran, „Leczenie ran” 2017, nr 144, s. 151‒158.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
