Jelitówka u niemowlaka – dowiedz się więcej na jej temat

Czym jest grypa żołądkowa?

Grypa żołądkowa, zwana także grypą jelitową lub jelitówką, to zakażenie przewodu pokarmowego prowadzące do rozwoju stanu zapalnego w obrębie żołądka i jelita cienkiego. Najczęstszą przyczyną grypy żołądkowej u niemowlaków są rotawirusy. Eksperci podają, że odpowiadają one za ponad 50% ostrych zakażeń przewodu pokarmowego. W pozostałych przypadkach jelitówkę powodują inne wirusy i bakterie. Do zakażenia rotawirusami może dojść drogą kropelkową – poprzez bliski kontakt z osobą zakażoną, w wyniku kontaktu z przedmiotami zanieczyszczonymi przez patogen i drogą fekalno-oralną – po wypiciu wody lub spożyciu jedzenia skażonego kałem osoby chorej. 

Ile trwa jelitówka u niemowląt?

Objawy jelitówki u niemowląt utrzymują się średnio przez 10 dni. Poprawę stanu zdrowia możesz zaobserwować po 5–7 dniach. Pamiętaj, że grypa żołądkowa u dziecka wymaga wizyty u pediatry. Przy nasilonych objawach jelitówki lekarz może Was skierować do szpitala, gdzie dziecko zostanie otoczone kompleksową opieką. Ryzyko hospitalizacji z powodu jelitówki rotawirusowej wzrasta u wcześniaków, szczególnie z masą urodzeniową poniżej 1500 g.

Jak długo dziecko zakaża jelitówką?

Niemowlę z jelitówką stanowi źródło zakażenia dla pozostałych domowników czy dzieci ze żłobka, oddziału szpitalnego itd. Organizm chorego dziecka wydala wirusy 2–5 dni przed pojawieniem się objawów i 10–14 dni po ich wystąpieniu. Eksperci podkreślają jednak, że niemowlę może zakażać nawet przez kilkanaście tygodni. 

Objawy jelitówki u niemowlaka

Niemowlęta to grupa w sposób szczególny narażona nie tylko na ryzyko jelitówki, ale i na jej ciężki przebieg. Związane jest to z niedojrzałością organizmu, w konsekwencji czego łatwo dochodzi do zachwiania homeostazy, czyli wewnętrznej równowagi. Szczyt zachorowań na grypę żołądkową przypada na pierwsze półrocze życia. Okres wylęgania się choroby wynosi zwykle 1–3 dni, ale może trwać nawet do tygodnia. 

Typowym objawem jelitówki u niemowląt jest wodnista biegunka (żółto-zielone stolce, zwykle bez krwi i śluzu), której nierzadko towarzyszą wymioty. Dzieciom dokucza ból brzucha. W większości przypadków dochodzi do podwyższenia temperatury ciała. U części niemowląt mogą wystąpić objawy ze strony górnych dróg oddechowych. Podczas grypy żołądkowej niemowlę nie chce jeść, jest apatyczne, płaczliwe, rozdrażnione, senne. Podobnie może wyglądać przebieg alergii pokarmowej. 

• Sprawdź, jakie mogą być przyczyny bólu brzucha u dziecka bez innych objawów.

Intensywne objawy jelitówki powodują zaburzenia wodno-elektrolitowe. Niedobór elektrolitów może się objawiać w następujący sposób:

• zbyt mała ilość oddawanego moczu,

• nadmierna senność,

• ciągłe pragnienie,

• omdlenia,

• przyspieszony oddech,

• wyczuwalne zaburzenia rytmu serca,

• apatia i znaczne osłabienie,

• zapadnięte ciemiączko,

• mocno wysuszone śluzówki jamy ustnej,

• płacz bez łez,

• utrata elastyczności skóry.

Wówczas należy jak najszybciej udać się do szpitala lub wezwać pogotowie ratunkowe, dzwoniąc pod numer 112 lub 999.

W piśmiennictwie naukowym przedstawiane są przypadki bardzo ciężkiego przebiegu grypy żołądkowej u niemowląt, u których dochodziło do martwiczego lub krwotocznego zapalenia jelit, a to wiąże się z ryzykiem śmierci. W ciężkich przypadkach mogą się rozwinąć: zapalenie trzustki, kamica układu moczowego, zapalenie mózgu i móżdżku, niewydolność nerek. Czasem przebieg jelitówki u niemowląt może być nietypowy lub bezobjawowy. Jeśli dziecko jest płaczliwe, rozdrażnione i senne, warto skonsultować się z pediatrą mimo braku innych objawów.

Grypa żołądkowa u niemowląt – leczenie

Leczenie grypy żołądkowej u niemowlaka bez względu na podłoże powstania ma charakter objawowy. Gdy temperatura ciała przekracza 38°C, należy podać dziecku lek przeciwgorączkowy dostosowany do jego wieku. Pamiętaj, aby każdorazowo konsultować ze specjalistą podawanie dziecku jakichkolwiek leków. Podstawą leczenia jelitówki jest nawadnianie. W pierwszym etapie lekarz zaleca doustny płyn nawadniający – 50–100 ml/kg masy ciała dziecka przez 4 godz. i dodatkowo 5–10 ml/kg po każdych wymiotach lub oddanym stolcu. Z wyjątkiem dzieci karmionych piersią nie należy podawać dziecku jedzenia. W drugim etapie (leczenie podtrzymujące) lekarz w dalszym ciągu zaleca doustny płyn nawadniający w ilości odpowiadającej zapotrzebowaniu płynowemu dziecka i dodatkowo 5–10 ml/kg po każdych wymiotach lub oddanym stolcu. Następuje powrót do diety prowadzonej przed biegunką.

• Przeczytaj w poradnikach przygotowanych przez naszych ekspertów, co jeść przy jelitówce.

Lekarze zalecają podawanie dziecku probiotyków, które wspomagają odbudowę prawidłowej flory jelitowej i wpływają na łagodniejszy przebieg infekcji. Zwracają uwagę na dobre efekty stosowania smektynu dwuoktanościennego. Lek ten powleka błonę śluzową jelit i ogranicza jej podrażnienie. Preparaty dostępne są w formie saszetek do rozpuszczenia w wodzie lub w mleku. Pamiętaj, że niemowlętom z grypą żołądkową nie podaje się środków przeciwbiegunkowych, które hamują motorykę przewodu pokarmowego, co zaburzyłoby usuwanie toksyn z organizmu.

• Dowiedz się, co stosować na ból brzucha. Sprawdź, jak skutecznie go łagodzić.

Jeśli wymaga tego stan dziecka, konieczny może okazać się będzie pobyt w szpitalu. Wskazaniami do hospitalizacji i tym samym rozpoczęcia nawadniania dożylnego są: 

• niepowodzenie leczenia doustnymi płynami nawadniającymi,

• odwodnienie dużego stopnia, 

• uporczywe lub żółciowe wymioty,

• wstrząs, 

• zaburzenia neurologiczne.

Jak zapobiegać jelitówce? Szczepienia niemowląt przeciw rotawirusom

Główną metodą profilaktyki grypy żołądkowej u niemowląt jest szeroko pojęta higiena. Jeśli ktoś z domowników ma dolegliwości żołądkowe, to winien ograniczyć kontakty z dzieckiem. Również chore niemowlę powinno być w miarę możliwości izolowane do tygodnia po ustąpieniu objawów. Przeznacz dla chorego dziecka osobne przybory toaletowe, naczynia, sztućce itp.

Szczególne znaczenie w profilaktyce zakażeń rotawirusowych mają karmienie piersią i szczepionki. W mleku mamy przez 9 miesięcy obecne są przeciwciała neutralizujące rotawirusa.

Szczepienie zapobiegające zakażeniom rotawirusowym u dzieci od 2021 roku jest obowiązkowe i zostało dodane do Programu Szczepień Ochronnych. Podawane jest ono doustnie. Szczepienia należy rozpocząć po ukończeniu 6. tygodnia życia (optymalnie w 8. tygodniu życia), ale nie później niż do 12. tygodnia życia. Cały cykl szczepień obejmuje 3 dawki i powinien być zrealizowany do 24. tygodnia życia.