Kalendarz miesiączkowy - wszystko, co powinnaś o nim wiedzieć
Kalendarz miesiączkowy powinna prowadzić każda kobieta. To rodzaj kalkulatora, który pozwala kontrolować długość cyklu, czas pojawienia się miesiączki, dni płodne i owulację. Kalendarz jest szczególnie pomocny w planowaniu ciąży.
Czym jest kalendarz miesiączkowy?
Kalendarz miesiączkowy to połączenie kalendarza i kalkulatora, które pozwala na kontrolowanie cyklu miesiączkowego, w tym czasu owulacji, dni płodnych i okresu. Stosowany jest do obserwacji organizmu kobiety, planowania ciąży, a w niektórych przypadkach pełni również funkcję naturalnej metody antykoncepcji. Metoda kalendarza u dziewcząt i młodych kobiet sprawdza się jako sposób poznania zmian zachodzących w ciele i kontrolowania cyklu. Kalendarzyk tym bardziej jest polecany dla kobiet planujących ciążę, gdyż pozwala na obliczenie dni płodnych.
Zalety i wady kalendarza miesiączkowego
Najważniejszą zaletą kalendarza jest możliwość kontrolowania cyklu miesiączkowego. Oszacowanie dni płodnych pozwala też na planowanie ciąży. Kalendarzyk nie jest jednak pozbawiony wady. Najważniejszym warunkiem do jego prawidłowego działania jest ustalenie długości cyklu miesiączkowego, a ten często bywa zmienny. To, ile trwają dni płodne i okres, jest zmienne i różne dla każdej kobiety. W rezultacie trudno jest dokładnie wskazać na dni płodne, a tym bardziej dzień owulacji. Dlatego metody tej nie poleca się osobom, dla których kalendarzyk jest formą antykoncepcji. Nieregularne cykle, a także ich różna długość, to naturalny objaw fizjologii organizmu kobiety. Zaburzenia miesiączkowania mogą pojawić się na skutek wielu prozaicznych przyczyn, np. stresu, zaburzeń snu, długich podróży, spożywania niektórych leków, zaburzenia rytmu dobowego. Metoda antykoncepcji nie jest szczególnie polecana w przygodnym seksie. Kalendarzyk miesiączkowy może być prowadzony w sposób manualny, poprzez własne obliczenia. Jednak pewniejszą wersją jest wersja kalendarza w aplikacji. Po wprowadzeniu danych program automatycznie sam oblicza długość cyklu i jego fazy. Atutem aplikacji jest możliwość uzupełniania w niej dodatkowych danych, takich jak objawy PMS, dodatkowe plamienia, czas przyjmowania leków. Może to być szczególnie pomocne na wizycie u ginekologa.
Fazy cyklu miesiączkowego
Cykl miesiączkowy dzieli się na cztery fazy.
Menstruacja - czas krwawienia miesiączkowego. Minimalny czas krwawienia wynosi 4 dni, maksymalny nawet tydzień. W trakcie menstruacji dochodzi do spadku stężenia i aktywności hormonów.
Faza folikularna - podczas której dochodzi do rozwoju pęcherzyka Graffa. Faza zwykle trwa do 9 dni i przypada na dni płodne.
Owulacja - moment pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia niedojrzałej komórki jajowej, która trafia do jajowodu, gdzie czeka na zapłodnienie. Czas owulacji trwa jeden dzień.
Faza lutealna - to czas rozrostu błony śluzowej macicy, która przygotowuje się na przyjęcie zarodka. Brak zapłodnienia skutkuje złuszczaniem się niepotrzebnej błony i rozpoczęciem menstruacji.
Cykl miesiączkowy ma różną długość i wynosi od 21 do 35 dni.
Cykl miesiączkowy a dni płodne
Dni płodne występują w środku cyklu. Objawiają się nieznacznie podniesioną temperaturą ciała i wydzielanym w nadmiarze gęstym i lepkim śluzem. Wyróżnia się trzy fazy dni płodnych.
Faza niepłodności względnej - to czas przed owulacją, który rozpoczyna się pierwszego dnia cyklu, podczas krwawienia. Szansa na zajście w ciążę jest wówczas bardzo niska, jednak nadal może dojść do zapłodnienia, tym bardziej, jeśli kobieta ma krótki lub skąpy okres, a w jej drogach rodnych nadal znajdują się plemniki.
Faza płodna - trwa dwa dni w okresie owulacji i daje największe szanse na zapłodnienie. Faza płodna objawia się wydzielaniem gęstego i lepkiego śluzu. Im go więcej, tym większe prawdopodobieństwo zapłodnienia.
Faza niepłodności bezwzględnej - to czas obumarcia komórki jajowej. Chociaż szansa na zajście w ciążę jest niewielka, nie można wykluczać możliwości zapłodnienia. Znajdujące się w drogach rodnych plemniki mogą przeczekać do kolejnej fazy cyklu i doprowadzić do zapłodnienia.
Wyróżnia się dwie podstawowe metody obliczania dni płodnych: termiczną i objawową. Pierwsza polega na mierzeniu temperatury ciała, najlepiej zaraz po przebudzeniu. W dniach płodnych jest ona wyższa o 0,2-0,5 st. C. Dla porównania najniższa temperatura występuje w okresie miesiączki. Metoda objawowa natomiast polega na obserwacji śluzu w różnych fazach cyklu miesiączkowego. Podczas dni płodnych jest go dużo, ma lepką, ciągnącą konsystencję i jest przezroczysty. Oprócz zmiany konsystencji śluzu i wzrostu temperatury obserwuje się inne objawy wskazujące na dni płodne, m.in. wzrost libido. Ponadto dochodzi do nabrzmiewania i bolesności piersi. Skóra kobiety staje się świetlista.
- L. Hirnle, Ginekologia dziecięca i dziewczęca. Najczęstsze problemy, PZWL 2020.
- B. Pyrżak, M. Walczak, Endokrynologia wieku rozwojowego, PZWL, 2018.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.