Czym jest i na czym polega kapoplastyka stawu biodrowego?

Czym jest kapoplastyka?

Kapoplastyka stanowi metodę leczenia operacyjnego stawu biodrowego, która ze względu na charakter inwazji zabiegu określana jest mianem protezoplastyki powierzchniowej. Kapoplastykę biodra stosuje się najczęściej w przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych stawu. Dzięki temu, że polega na wymianie wyłącznie zniszczonej części głowy kości udowej i innych tkanek stawu, uznawana jest za oszczędną operację w porównaniu do innych metod protezowania biodra, np. endoprotezoplastyki.

Ze względu na mało inwazyjny charakter kapoplastyka biodra bywa alternatywną, ale nie mniej skuteczną formą leczenia dla operacji wstawienia tzw. sztucznego biodra. W jej przebiegu bowiem zachowuje się głowę i szyjkę kości udowej, a to korzystnie wpływa na dalszą rekonwalescencję i powrót do formy.

Dlaczego warto wybrać kapoplastykę?

Kapoplastyka stawu biodrowego jest polecana z wielu powodów. Przede wszystkim mały stopień inwazji chirurgicznej sprawia, że znaczna część kości udowej pozostaje nienaruszona, a wymianie ulega jedynie zniszczona powierzchnia jej głowy, czyli części pracującej w panewce stawu. Za sprawą takiego oszczędnego efektu zabiegu istnieje niższe ryzyko obluzowania protezy w przyszłości.

Ten rodzaj operacji daje bezpieczną możliwość do przeprowadzenia ewentualnej rewizji stawu w razie konieczności. Wówczas artroskopia biodra daje dostęp do powierzchni głowy kości udowej niewymagający otwarcia ponownie całego stawu, co również przyczynia się do zmniejszenia ryzyka powikłań pooperacyjnych.

Kapoplastyka przyspiesza odzyskanie sprawności stawu. Daje duże szanse na powrót wysokiej sprawności biodra w krótszym czasie niż po innych metodach protezowania stawu. Operacja zmniejsza również ryzyko komplikacji, takich jak podwichnięcie, gdyż kapoplastyka nie narusza specjalnie stabilności stawu, tylko pozwala zachować jego optymalne, naturalne zdolności mechaniczne. Dobra stabilność stawu sprawia, że powrót do aktywności po zabiegu odbywa się sprawniej, a dzięki pomyślnemu postępowi rekonwalescencji również Twoje samopoczucie w tym okresie może być lepsze.

Jak przebiega kapoplastyka biodra?

W trakcie trwania kapoplastyki lekarz modeluje zniszczoną część głowy kości udowej, na którą następnie nakłada odpowiednio wymodelowany, metalowy element, przypominający kształtem kapę. Aby kapoplastyka była skuteczna, pewnym zabiegom podczas operacji ulega także panewka stawu, czyli część, która otacza głowę kości udowej i pozwala wspólnie z nią na wykonywanie ruchu w stawie biodrowym. Po wymianie powierzchni główki kości udowej i umieszczeniu jej na swoim miejscu w panewce lekarz kończy operację.

Staw biodrowy po kapoplastyce wygląda i zachowuje się normalnie, jak zdrowy, cieszący się dobrą kondycją kości, chrząstek i innych elementów, aparat ruchu. Wstawiony metalowy element zapewnia od tej pory optymalną i bezbolesną ruchomość stawu, chyba że ulegnie on poważnemu urazowi, który zniszczy lub naruszy trwałość protezy bądź też w obszarze stawu biodrowego wda się infekcja czy rozwiną się inne patologiczne stany.

Kiedy możesz skorzystać z kapoplastyki?

Kapoplastykę lekarz może Ci zaproponować w sytuacji, kiedy odczuwasz ból stawów biodrowych, ale jednocześnie przy tym Twój staw nie jest znacznie zniszczony zmianami zwyrodnieniowymi, czyli przede wszystkim w pierwszej fazie choroby zwyrodnieniowej stawów biodrowych. To oznacza, że operacja może być przeprowadzona wówczas, jeśli biodro nie wymaga całkowitej wymiany, a tylko jego elementy, między którymi zachodzi tarcie podczas ruchu stawem, są uszkodzone powierzchniowo. Kapoplastyka może sprawdzić się także w innych sytuacjach, np. w chorobach związanych z deformacją głowy kości udowej, takich jak martwica czy jej złuszczenie.

Kapoplastyka stosowana jest przede wszystkim u osób młodych, cieszących się dobrymi jakościowo kośćmi (możesz to sprawdzić, przeprowadzając badania obrazowe, np. RTG). Ten rodzaj zabiegu bywa proponowany najczęściej miłośnikom aktywności ruchowej, zarówno sportowcom, jak i amatorom dynamicznych czy rekreacyjnych dyscyplin, czyli wszystkich tych, dla których ruch i bycie aktywnym fizycznie stanowi istotny element życia codziennego bądź zawodowego. Przed zabiegiem konieczne jest wykonanie badań krwi, w tym morfologii, koagulogramu (parametrów układu krzepnięcia) i stężenia kreatyniny.

W ramach profilaktyki powstania zmian zwyrodnieniowych czy innych problemów, które mogą wymagać pomocy chirurgicznej, warto wykonywać regularne badania laboratoryjne i obrazowe. Pomogą one ocenić stan Twojego zdrowia i szybko zauważyć podejrzane nieprawidłowości, którym można zapobiec we wczesnym etapie ich rozwoju.

Rehabilitacja po kapoplastyce

Rozpoczyna się ona już w pierwszej dobie po zabiegu, ale początkowo jest mało intensywna. W okresie ostrym, czyli bezpośrednio po kapoplastyce, skupia się na profilaktyce przeciwzakrzepowej i wysiękowej. Obejmuje głównie treningi w łóżku, które przygotowują do pionizacji i bardziej złożonych czynności.

Ćwiczenia na stawy biodrowe oraz doskonalenie chodzenia trwają od końca pierwszego tygodnia przez 4–5 następnych tygodni. W tym czasie stopniowo uruchamiasz operowany staw na różne sposoby. Początkowo chodzenie przebiega ze wspomaganiem kulami lub balkonikiem, ale jeśli nie ma powikłań pooperacyjnych, czyli Twój staw regeneruje się i goi prawidłowo, po upływie 5 tygodni możesz rozpocząć bardziej zaawansowane i wymagające oporu ćwiczenia na mięśnie nóg i innych okolic ciała.

Poza typowymi treningami rehabilitacyjnymi w międzyczasie wskazane są treningi funkcjonalne, czyli taka aktywność, dzięki której można wykonywać w bardziej ergonomiczny sposób zwykłe czynności dnia codziennego. Polegają one np. na wzmacnianiu i usprawnianiu dużych partii mięśni oraz zdolności koordynacyjnych. Cenne są też zabiegi fizykalne, np. magnetoterapia.

Po kapoplastyce stawu biodrowego dobrze jest w najbliższym czasie zachować ostrożność podczas wykonywania pewnych czynności samoobsługowych. Zwracaj uwagę np. na to, aby nie zginać operowanej nogi bardziej niż 90° czy nagle jej nie skręcać. Nie przebywaj także zbyt długo w jednym miejscu. Przykładowo, odpoczywając przed telewizorem, zmieniaj pozycję lub rób sobie przerwy na krótki spacer, który rozrusza nogę.