Kardiomiopatia – co to jest? Rodzaje i objawy kardiomiopatii

Kardiomiopatia – co to jest?

Kardiomiopatię najogólniej określić można jako grupę chorób mięśnia sercowego, które mają różnorodną etiologię (tzn. wywołują je rozmaite przyczyny) i skutkują nieprawidłową pracą serca. Niegdyś funkcjonował podział na kardiomiopatie pierwotne, w których serce było jedynym narządem objętym patologią, i kardiomiopatie wtórne, w których dysfunkcje serca były wynikiem choroby ogólnoustrojowej. Obecnie Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (The European Society of Cardiology – ESC) dzieli kardiomiopatie na podtypy uwarunkowane genetycznie/występujące rodzinnie oraz bez podłoża genetycznego/rodzinnego, niezależnie od obecności choroby pozasercowej.Liczba pacjentów z rozpoznaniem kardiomiopatii stale rośnie, za co w dużej mierze odpowiadają coraz bardziej czułe metody badań.

Rodzaje kardiomiopatii – krótka charakterystyka 

Specjaliści wyróżnili różne rodzaje kardiomiopatii. Najczęściej występującą spośród nich jest kardiomiopatia rozstrzeniowa. Typowe jest dla niej poszerzenie lewej lub prawej komory serca, czemu towarzyszy zaburzenie czynności skurczowej. Nazywana bywa również kardiomiopatią zastoinową lub przekrwienną. W większości przypadków nie są znane przyczyny jej powstania. Choć chorobę tę wywołać mogą m.in.: wirusowe zapalenie mięśnia sercowego, sarkoidoza, leki cytostatyczne, alkohol, dystrofie mięśniowe, HIV, kokaina, choroba Wilsona, stłuszczenie wątroby.Przyjmuje się, że roczna zapadalność na kardiomiopatię rozstrzeniową wynosi około 5–8 przypadków na 100000.

Jednym z częstszych rodzajów kardiomiopatii jest kardiomiopatia przerostowa, w której dochodzi do zwiększenia grubości ściany lewej komory serca. Tę kardiomiopatię wymienia się wśród głównych przyczyn nagłych zgonów sercowych. Inaczej nazywana jest kardiomiopatią zaporową. Do jej powstawania prowadzą mutacje genów warunkujących wytwarzanie białek budujących serce, które pełnią funkcję elementów kurczliwych, strukturalnych lub regulatorowych.

Inne rodzaje kardiomiopatii to m.in.:

• kardiomiopatia restrykcyjna, w której częstotliwość pracy serca może być w normie, ale jego sztywne ściany utrudniają odpowiednie napełnianie krwi, w efekcie przepływ krwi jest mniejszy, a u chorych rozwinąć się może niewydolność serca; kardiomiopatia ta inaczej nazywana jest ograniczającą lub zaciskającą, do jej powstania predysponują m.in.: włóknienie po radioterapii, naciek białaczkowy lub chłoniakowy, sarkoidoza;

• arytmogenna kardiomiopatia prawokomorowa, w której przebiegu dochodzi do stopniowego zastępowania włókien mięśniowych przez tkankę włóknistą i tłuszczową, patologiczne zmiany obserwuje się przeważnie w obrębie prawej komory serca; ma podłoże genetyczne, ale nie jest jasne, co prowadzi do powstania nieprawidłowości genetycznych odpowiedzialnych za jej rozwój;

• kardiomiopatie niesklasyfikowane, w tym np.: choroby mitochondrialne, dysfunkcja skurczowa z minimalną rozstrzenią, fibroelastoza (zwłóknienie wsierdzia).

Jakie są objawy kardiomiopatii?

Objawy kardiomiopatii są do siebie zbliżone mimo różnego charakteru choroby. Zalicza się do nich m.in.:

• nieregularny rytm serca;

• ból w klatce piersiowej;

• osłabienie, szybszą męczliwość;

• kołatanie serca;

• nadmierną potliwość;

• zawroty głowy;

• obniżoną wrażliwość na wysiłek fizyczny, zadyszkę i duszność przy wysiłku;

• mroczki przed oczami;

• omdlenia i stany bliskie omdleniu;

• u małych dzieci szarzenie wokół ust.

Wiele przypadków kardiomiopatii przebiega przed długi okres bezobjawowo. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów, u których postępujące uszkodzenie serca rozłożone jest w czasie, co pozwala na uruchomienie wielu mechanizmów kompensacyjnych. Kardiomiopatie z czasem mogą prowadzić do postępującej niewydolności serca. Tym samym są czynnikiem ryzyka tzw. nagłych incydentów sercowych, takich jak zawał serca czy udar mózgu.

Kardiomiopatia – jak ją leczyć?

Rozpoznaniem i leczeniem kardiomiopatii zajmuje się kardiolog. To specjalista z zakresu układu krążenia, który podpowie Ci, jak dbać o serce. Diagnostyka omawianej choroby opiera się głównie na badaniu echokardiograficznym, które pozwala na ocenę budowy i czynności serca. Poza tzw. echem serca w rozpoznaniu stosowane są m.in.: RTG klatki piersiowej, badanie elektrokardiograficzne (EKG), próba wysiłkowa, badania laboratoryjne, a przy niepewności diagnostycznej bardziej specjalistyczne badania obrazowe – tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Lekarz zlecić może w ciężkich przypadkach biopsję mięśnia sercowego. Dokładny zakres diagnostyki jest uzależniony od indywidualnych uwarunkowań zdrowotnych pacjenta.

Leczenie kardiomiopatii zależy od stopnia uszkodzenia serca. Jeśli pozwala na to stan chorego, prowadzone jest leczenie zachowawcze, którego podstawę stanowi farmakoterapia. Wśród stosowanych leków wymienia się zwłaszcza: leki z grupy β-blokerów, leki przeciwarytmiczne, przeciwciśnieniowe, moczopędne, przeciwzakrzepowe, suplementy z wysoką zawartością potasu. Uzupełnieniem jest prowadzenie prozdrowotnego stylu życia – aktywność ruchowa i dieta. Adekwatny do możliwości chorego zestaw ćwiczeń pozwala na wzrost przepływu krwi przez serce i poprawia funkcjonowanie śródbłonka mięśnia sercowego. W ciężkich przypadkach konieczne bywa leczenie zabiegowe. Przykładowo chorym wszczepiany jest kardiowerter-defibrylator serca. Jego zadaniem jest przywrócenie prawidłowej pracy serca w sytuacji zaistnienia zaburzeń. U chorych z krańcową niewydolnością serca i nasilonymi objawami jedyną szansą może być przeszczepienie mięśnia sercowego.