Kaszel u dziecka – kiedy należy udać się do lekarza?

Co to jest kaszel i jakie są jego rodzaje?

Gdy dziecko kaszle, to znaczy, że uruchomiła się naturalna reakcja obronna organizmu. Uruchamia się ona z różnych powodów – u dzieci najczęściej jest to objaw rozwijającej się infekcji o podłożu bakteryjnym lub wirusowym.

W dobie epidemii koronawirusa kaszel u dziecka jest niepokojącym objawem. Dlatego wyjaśniamy, jakie może mieć przyczyny i jak rozpoznawać jego rodzaje. Jeśli mowa o sporadycznym kaszlu u niemowlaka lub przedszkolaka, nie ma się czym martwić. Może mieć on różne podłoże, zwykle nie jest symptomem poważnej choroby. 

Aby pomóc Ci rozpoznać rodzaj kaszlu u dziecka, nie będziemy korzystać z typowej nomenklatury medycznej. Posłużymy się potocznymi określeniami, które dobrze obrazują dźwięk i towarzyszące kasłaniu objawy.

Kaszel – rodzaje i przyczyny:

• Kaszel krtaniowy u dziecka – wywołany najczęściej krupem, czyli zapaleniem krtani. Dość łatwo go rozpoznać, bo jest charakterystyczny – szczekający. U niemowlaka jest bardzo niebezpieczny – naczynia krwionośne w gardle rozszerzają się i mogą utrudniać oddychanie. Dlatego, gdy dziecko zaczyna tak kasłać, a napady kaszlu trwają coraz dłużej, należy wezwać lekarza.

• Duszący kaszel u dziecka – suchy, napadowy, trwający długo. Ten objaw może świadczyć o infekcji wirusowej, np. o zakażeniu koronawirusem. Taki uporczywy kaszel może być również objawem zapalenia oskrzeli lub astmy.

• Kaszel mokry u dziecka – ten objaw świadczy o oczyszczaniu się dróg oddechowych z wydzieliny oskrzelowej. Jest on najczęściej jedną z faz infekcji – pojawia się podczas przeziębienia i zwykle stanowi następstwo kataru spływającego po tylnej ścianie gardła. Jest również objawem bardziej niebezpiecznych chorób, takich jak zapalenie płuc. Mokry, męczący kaszel nie powinien być jednak powodem paniki – to naturalne, że organizm chce oczyścić drogi oddechowe i zapobiec zaleganiu wydzieliny w oskrzelach.

Ile trwa kaszel u dziecka?

W tym przypadku będziemy posiłkować się terminami medycznymi, które dokładnie określają czas trwania różnych typów kaszlu:

• do 3 tygodni trwa kaszel ostry;

• od 3 do 8 tygodni trwa kaszel podostry;

• dłużej niż 8 tygodni trwa kaszel przewlekły.

Jak widać, kaszel może towarzyszyć nam dłużej niż pozostałe objawy infekcji. Przewlekły miewa różne podłoża, ale nigdy nie możemy go bagatelizować. Taki kaszel u niemowlaka może być objawem wielu chorób: niedoleczonej infekcji, refluksu, a nawet mukowiscydozy. Naturalnie diagnozę musi postawić pediatra i to on zdecyduje, jak będziemy leczyć kaszel.

Co oznacza długotrwały kaszel bez zmian osłuchowych?

Uporczywy kaszel u dziecka, który utrzymuje się przez kilka miesięcy, powinien być przez rodziców potraktowany poważnie. Oczywiście nie zawsze oznacza on poważną chorobę, ale warto wykluczyć wszystkie ewentualności. Jeśli maluch kaszle, a pediatra nie słyszy zmian w układzie oddechowym, przyczyn trzeba szukać gdzie indziej. Często ten objaw jest diagnozowany jako kaszel poinfekcyjny, który zwykle po okresie jesienno-zimowym przechodzi samoistnie.

Jeśli zaobserwujesz nocny kaszel u dziecka, sprawdź najpierw, czy ma ono odpowiednie warunki do spania. Sypialnia powinna być przewietrzona, temperatura niższa niż za dnia, a powietrze nawilżone. Dzieci często kaszlą w sezonie grzewczym z powodu wysuszonego ogrzewaniem powietrza. Jego jakość również ma znaczenie – duszący kaszel może być spowodowany smogiem. Rozwiążesz ten problem za pomocą oczyszczacza powietrza. 

Duszący kaszel u dziecka w nocy i za dnia może być objawem alergii. Zwróć uwagę na sytuacje, w których dziecko kaszle. Jeśli tylko nocą, może to być alergia na roztocza bytujące w pościeli lub na pierze, z którego wykonano poduszki. Jeśli dziecko kaszle w konkretnych okolicznościach, towarzyszy temu kichanie i łzawienie oczu lub wysypka, konieczna będzie wizyta u alergologa. 

Nocny kaszel u dziecka może świadczyć o obecności pasożytów w układzie pokarmowym. Lekarz zaleci badania kału i domowy zabieg odrobaczania.

Co pomaga na kaszel u dziecka?

Kaszel u niemowlęcia i małego dziecka kwalifikuje je do konsultacji pediatrycznej. Lekarz przepisze odpowiednie leki: syropy lub płyny do nebulizacji. Kaszel mokry leczy się inaczej niż suchy. Leki wykrztuśne i rozrzedzające wydzielinę ułatwiają odkrztuszanie. Dlatego podaje się je nie później niż o godzinie 17.00, inaczej mogą zaburzać dziecku sen. Duszący kaszel suchy może wymagać stosowania leków przeciwkaszlowych.

Poza medykamentami możesz stosować domowe sposoby. Zadbaj o nawilżenie dróg oddechowych – wilgotność powietrza w pokoju dziecka i duża ilość płynów to podstawa. Można podawać maluchowi miód, domowe syropy z cebuli i cytryny czy ciepłe mleko z miodem. Choć nie jest to udowodnione naukowo, doświadczenie naszych babć pokazuje, że ciepły rosół w takiej sytuacji jest najlepszym posiłkiem.