Kasztanowiec zwyczajny – niezastąpiony przy żylakach, stłuczeniach i cellulicie
Kasztanowiec zwyczajny wtopił się w polską florę i bywa traktowany jak pospolite drzewo ozdobne. Tymczasem pozyskiwane z niego surowce (kwiaty, liście, kora, owoce) mają korzystne prozdrowotne i kosmetyczne działanie. Uszczelniają naczynia krwionośne i poprawiają ich elastyczność, co jest szczególnie pożądane przy żylakach i chorobie zakrzepowej. Do tego przyspieszają redukowanie opuchlizny po urazach, a wreszcie wspomagają usuwanie cellulitu.
Czym jest kasztanowiec zwyczajny?
Kasztanowiec zwyczajny (łac. Aesculus hippocastanum L.) rok rocznie przypomina maturzystom o zbliżającym się egzaminie dojrzałości. Nie sposób przeoczyć kwitnącego drzewa – w Polsce spotkać je można w niemal każdym parku. Nie jest to jednak roślina rdzennie Polska. Do kraju nad Wisłą przywędrowała z Grecji i Iranu. Dzisiaj trudno wyobrazić sobie krajobraz, zwłaszcza ten wiosenny, bez gęstych koron o charakterystycznych, siedmiopalczastych liściach i białych, różowo nakrapianych kwiatach, tworzących wznoszące się stożki. Jesienią kasztanowiec wydaje lśniącobrązowe owoce z dużą szarą plamą, które zamknięte są w kolczastej łupinie.
Choć to owoce kasztanowca wzbudzają największy zachwyt ze względu na swój wygląd, to właściwości prozdrowotne i kosmetyczne mają też:
kora zdjęta z młodych gałęzi wczesną wiosną,
kwiatostany zrywane w pełni rozkwitu (w maju lub w czerwcu),
nasiona kasztanowca zbierane jesienią,
liście.
Choć więc kasztanowiec zwyczajny jest drzewem ozdobnym, to okazuje się, że stosowanie jego wyciągów w postaci suplementów diety (wedle zaleceń lekarza lub dietetyka) albo kosmetyków pielęgnacyjnych ma korzystny wpływ na zdrowie i skórę.
Związki, za które warto docenić kasztanowiec zwyczajny
W surowcach z kasztanowca zwyczajnego występuje escyna (zaliczana do grupy saponin trójterpenowych). W zależności od pochodzenia tego związku i jego obróbki może mieć postać α-escyny albo β-escyny. To ta substancja wykorzystywana jest w terapii patologii naczyń krwionośnych (w tym żylaków odbytu, znanych bardziej pod nazwą „hemoroidy”) oraz w celu ich wzmocnienia i poprawienia elastyczności.
W kasztanowcu zwyczajnym znajduje się sporo flawonoidów (np. pochodnych kwercetyny). Odpowiadają one za żółty lub biały kolor i mają silne właściwości antyoksydacyjne (w efekcie opóźniają starzenie się komórek organizmu).
Surowce z kasztanowca zwyczajnego obfitują też w:
związki kumarynowe (w tym w eskulinę i we fraksynę),
garbniki,
karotenoidy.
Właściwości kasztanowca zwyczajnego
Obecne w kasztanowcu zwyczajnym flawonoidy, escyna oraz związki kumarynowe działają korzystnie na naczynia krwionośne. Uszczelniają naczynia włosowate i normują ich przepuszczalność. Do tego czynią je bardziej elastycznymi i odpornymi na uszkodzenia.
Miejscowe stosowanie preparatów z kasztanowca zwyczajnego poprawia krążenie, co wpływa korzystnie na ukrwienie skóry i mięśni gładkich, ale też zapobiega powstawaniu zastojów żylnych i zakrzepów.
Wspomniana escyna usprawnia wchłanianie płynu surowiczego w miejscu powstania obrzęku. Dzięki temu opuchlizna szybciej ulega redukcji.
Kremy, żele i maści z kasztanowca zaaplikowane na skórę działają przeciwbakteryjnie, ściągająco oraz przeciwzapalnie, tak jak olejek tymiankowy. Natomiast preparaty stosowane doustnie łagodzą stany zapalne przewodu pokarmowego, działają przeciwbakteryjnie i hamują biegunki, a do tego działają rozkurczowo, podobnie jak krwawnik pospolity.
Jak stosować kasztanowiec zwyczajny?
Wyciągi z nasion, kwiatów i liści kasztanowca zwyczajnego (podobnie jak z arniki górskiej) mogą być zalecone do stosowania przez lekarza w razie wystąpienia obrzęków wywołanych urazami (np. na skutek zwichnięcia) czy przy stanach zapalnych skóry oraz tkanek podskórnych. Działanie takiej terapii będzie również korzystne przy wysiękach czy krwiakach.
Stosowanie wyciągów z kasztanowca zwyczajnego ma dobry wpływ na zastoje żylne i zakrzepy, ponieważ hamuje krzepliwość krwi (choć nie jest to znaczny wpływ). Dlatego też lekarz może zalecić Ci stosowanie suplementów na bazie surowców z kasztanowca jako elementu wspomagającego terapię żylaków, zakrzepowego zapalenia żył czy tzw. hemoroidów.
Kasztanowiec zwyczajny działa na układ pokarmowy podobnie korzystnie, jak olejek lawendowy. Właściwością obu roślin jest usprawnianie pracy poszczególnych jego elementów. Dzięki takiej terapii pozbędziesz się bolesnych skurczów, powstrzymasz biegunkę i złagodzisz stany zapalne.
Zewnętrzne stosowanie przetworów z kasztanowca zwyczajnego (np. w postaci okładów) wspiera łagodzenie oparzeń i odmrożeń pierwszego stopnia, czyli tych najbardziej powierzchniowych, które pozostawiają po sobie piekący rumień.
Maści i żele pomagają redukować opuchliznę i towarzyszący jej ból. Natomiast dzięki zdolności do usprawniania krążenia krwi – efektywnie usunięte zostają toksyny, co ma korzystny wpływ na terapię antycellulitową. Z podobnych detoksykujących właściwości znany jest miłorząb japoński. Jeśli nie możesz stosować kasztanowca zwyczajnego – wypróbuj ten zamiennik.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania kasztanowca zwyczajnego?
Stosowanie wyciągów z kasztanowca zwyczajnego w nadmiernej ilości może wywołać nudności i wymioty. Nie przyjmuj więc większej liczby porcji, niż zalecił lekarz lub wskazał producent na opakowaniu wybranego suplementu.
Weź pod uwagę możliwość wystąpienia interakcji między suplementem a innymi przyjmowanymi preparatami. Przykładowo wyciąg z kasztanowca może wzmocnić działanie środków przeciwzakrzepowych. Poinformuj więc lekarza o wszystkich stosowanych lekach i suplementach, zanim zaleci Ci przyjmowanie preparatów z wyciągiem z kasztanowca zwyczajnego.
Jeśli planujesz stosować zewnętrznie maści lub kremy, pamiętaj, aby nie nakładać ich bezpośrednio na rany czy owrzodzenia. Ponadto bez względu na sposób stosowania nie sięgaj po preparaty z kasztanowcem zwyczajnym, jeśli masz uczulenie na ten składnik.
- A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych Warszawa 1987.
- G. Grynkiewicz, M. Gruza i in., Roślinne źródła półproduktów chemicznych i farmaceutycznych. Przykład trójterpenu z kasztanowca, „Chemik” 2015, nr 2, s. 75–80.
- A. Gramza-Michałowska, M. Bueschke i in., Znaczenie kwercetyny jako związku wspomagającego wydolność w diecie sportowca, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2019, t. 68, nr 1 (322), s. 145–151.
- Ł. Walas, Niezwykła historia zwyczajnego kasztanowca, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2021, t. 670, nr 1 (330), s. 27–34.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.