Kolposkopia – kto powinien wykonać badanie i na czym ono polega?

Kolposkopia – co to za badanie?

Kolposkopia to diagnostyczna procedura medyczna, która polega na oglądaniu szyjki macicy, pochwy i zewnętrznych narządów płciowych za pomocą specjalnego urządzenia tzw. kolposkopu. Instrument ten jest nieco podobny do mikroskopu. Umożliwia dokładne obejrzenie tkanek narządów płciowych przy użyciu światła i soczewek powiększających.

Kolposkopia jest powszechnie stosowaną procedurą diagnostyczną w ginekologii, szczególnie w przypadku podejrzenia raka szyjki macicy lub innych zmian patologicznych w obszarze narządów płciowych u kobiet. Polipy macicy lub mięśniaki macicy są zazwyczaj widoczne na obrazie USG i niedostępne badaniu kolposkopowemu. Jest ono natomiast nieocenionym narzędziem w przypadku nawet niewielkich zmian o charakterze przednowotworowym i nowotworowym w obrębie dolnych dróg rodnych. Ta precyzyjna technika obrazowania pozwala lekarzom na wcześniejsze wykrycie i skuteczniejsze leczenie różnych schorzeń ginekologicznych.

Jakie są wskazania do wykonania kolposkopii?

Głównym celem kolposkopii jest wykrywanie zmian przedrakowych lub raka szyjki macicy. Badanie to może być również pomocne w diagnozowaniu innych schorzeń, takich jak:

• infekcje pochwy (np. grzybicze, bakteryjne, wirusowe);

• zapalenie pochwy i sromu;

• wady rozwojowe szyjki macicy, pochwy lub sromu. 

• Dowiedz się również, jakie badania pozwalają na wykrycie macicy łukowatej.

Kolposkopia zalecana jest w szczególności kobietom, u których stwierdzono nieprawidłowe wyniki badania cytologicznego lub które otrzymały dodatni wynik testu na obecność wirusa HPV.

Na badanie należy zgłosić się w przypadku wystąpienia niepokojących objawów takich jak:

• upławy o nietypowym zapachu lub zabarwieniu;

• ból podczas stosunku;

• krwawienie między miesiączkami;

• plamienie po stosunku;

• świąd lub pieczenie w okolicach intymnych.

• Sprawdź również, czym jest zakażenie wewnątrzmaciczne i jak rozpoznać jego objawy.

Jak przebiega kolposkopia?

Przed badaniem Lekarz przeprowadza wywiad medyczny, pyta o historię chorób, przyjmowane leki, alergie oraz przebyte zabiegi ginekologiczne. Poinformuj lekarza o dacie ostatniej miesiączki, stosowaniu antykoncepcji oraz ewentualnych objawach, takich jak ból, krwawienie czy upławy. Przed badaniem opróżnij pęcherz moczowy.

Podczas badania:

1. Przyjmij odpowiednią pozycji. Kolposkopia wymaga pozycji leżącej na fotelu ginekologicznym, podobnie jak podczas standardowego badania ginekologicznego;

2. Lekarz wprowadza do pochwy wziernik, aby odsłonić szyjkę macicy i pochwę;

3. Lekarz oczyszcza szyjkę macicy z wydzieliny śluzowej za pomocą wacika;

4. Lekarz ogląda szyjkę macicy i pochwę za pomocą kolposkopu, który powiększa obraz nawet do 50 razy;

5. Lekarz ocenia stan nabłonka szyjki macicy, zwracając uwagę na zmiany w jego wyglądzie; następnie nakłada na szyjkę macicy specjalny roztwór barwiący, np. kwas octowy, i dokonuje ponownej oceny;

6. W razie potrzeby ginekolog może pobrać wycinek tkanki do badania histopatologicznego. Pobranie wycinka może powodować niewielki dyskomfort lub ból, dlatego w niektórych przypadkach może być konieczne zastosowanie znieczulenia miejscowego.

7. Po zakończeniu badania lekarz usuwa wziernik, opisuje badanie i przedstawia rozpoznanie.

Jaki lekarz wykonuje kolposkopię?

Kolposkopię wykonuje lekarz ginekolog, który jest uprawniony do przeprowadzania również innych procedur, np. badania ultrasonograficznego (USG) lub założenia wkładki wewnątrzmacicznej. W przypadku podejrzenia zmian nowotworowych lepiej udać się do ginekologa onkologa, ponieważ posiada on pogłębioną wiedzę na temat chorób nowotworowych narządów rodnych i doświadczenie w wykrywaniu nieprawidłowości podczas kolposkopii.

Czy kolposkopia boli?

Kolposkopia zwykle nie boli, jednak może powodować nieprzyjemne odczucia u niektórych kobiet. Sam kolposkop nie jest wprowadzany do pochwy, więc nie powoduje bólu. Nieprzyjemne odczucia mogą być związane z:

• Wprowadzeniem wziernika – lekarz używa wziernika, aby odsłonić szyjkę macicy i pochwę. Może to powodować dyskomfort, szczególnie u kobiet, które nie rodziły;

• Nakładaniem roztworu barwiącego – na szyjkę macicy nakładany jest specjalny roztwór, który może powodować pieczenie lub szczypanie;

• Pobieraniem wycinka (biopsją) – jeśli lekarz zdecyduje się pobrać wycinek tkanki do badania histopatologicznego, może to powodować ból lub dyskomfort. Dlatego w niektórych przypadkach może być konieczne zastosowanie znieczulenia miejscowego.

Poziom dyskomfortu zależy od indywidualnej wrażliwości, doświadczenia pacjentki i stanu szyjki macicy. Stan zapalny lub podrażnienia mogą zwiększać dolegliwości bólowe podczas badania. 

Kolposkopia a USG ginekologiczne – czym się różnią?

Chociaż zarówno kolposkopia, jak i USG ginekologiczne służą ocenie zdrowia narządów rodnych kobiety, istnieją między nimi istotne różnice:

1. Cel badania – kolposkopia skupia się na dokładnym oglądaniu powierzchni szyjki macicy, pochwy i sromu w celu wykrycia zmian przedrakowych lub raka szyjki macicy, a także innych schorzeń, takich jak infekcje pochwy lub stany zapalne. Natomiast celem USG ginekologicznego jest ocena struktury i wielkości narządów rodnych, takich jak macica, jajniki i jajowody, pod kątem nieprawidłowości, takich jak mięśniaki, torbiele lub nowotwory.

2. Metoda badania – Kolposkopia: Wykorzystuje specjalistyczny mikroskop powiększający (kolposkop) do oglądania powierzchni narządów rodnych. Nie wymaga wprowadzania narzędzi (innych niż wziernik) do organizmu. Natomiast USG ginekologiczne wykorzystuje fale ultradźwiękowe do wygenerowania obrazów narządów rodnych. Dostępne są dwie metody USG: przezbrzuszna lub dopochwowa. 

3. Czas trwania – kolposkopia jest zazwyczaj dłuższa od USG, bo trwa od 15 do 30 minut, podczas gdy rutynowe USG trwa 5–10 minut (wyjątkiem jest USG prenatalne, podczas którego lekarz potrzebuje więcej czasu, aby ocenić anatomię dziecka).