Choroby zapalne jelit a dieta
Leczenie chorób zapalnych jelit polega przede wszystkim na modyfikacji żywienia. Odpowiednio skomponowany jadłospis ma działanie przeciwzapalne i prowadzi do remisji choroby. Poznaj zasady żywienia przy schorzeniach jelit.
Choroby jelit a leczenie domowe
Leczenie domowe zapalenia jelita ogranicza się głównie do stosowania odpowiedniej diety, która poprawia samopoczucie, minimalizuje objawy, a nawet powoduje ich remisję. Choroby jelit to grupa schorzeń coraz częściej diagnozowana u pacjentów w każdym wieku. U podstaw ich etiologii leżą czynniki genetyczne, immunologiczne, infekcyjne (wirusowe lub bakteryjne) i też środowiskowe, a te mają największy wpływ na rozwój schorzeń. Wynika to ze zmiany stylu życia, stosowania ubogoresztkowych diet i sięgania po żywność wysokoprzetworzoną. Najczęściej diagnozowane choroby jelit to: SIBO, nieswoiste zapalenie jelit, rzekomobłoniaste zapalenie jelit, mikroskopowe zapalenie jelit. Każde z tych schorzeń wymaga konsultacji u gastrologa i przeprowadzenia pełnej diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej. Choroby jelit w dużej części nie są możliwe do wyleczenia, jednak zastosowanie odpowiedniej terapii i modyfikacja sposobu żywienia może skutecznie doprowadzić do remisji choroby i wyciszenia jej objawów.
Dieta wskazana przy chorobach jelit
Nie ma jednej uniwersalnej diety dla pacjentów borykających się z chorobami jelit. Szczegółowy jadłospis powinien być indywidualnie i ściśle dopasowany do stanu zdrowia i objawów pacjenta. Bardzo ważne w przebiegu chorób jelit jest również uwzględnienie ewentualnych alergii lub nietolerancji pokarmowych. Reakcja układu pokarmowego może być zmienna na ten sam produkt, ale podany w różnych ilościach. Dlatego bardzo często stworzenie listy dozwolonych produktów zajmuje wiele czasu. Sposób żywienia powinien być skonsultowany z lekarzem, ustalony na podstawie obserwacji reakcji układu pokarmowego na dany produkt. Osoby cierpiące na choroby jelit muszą szczególnie zadbać o wysoką jakość żywienia i przestrzegać kilku najważniejszych zasad.
Dieta powinna być oparta na produktach lekkostrawnych, niskotłuszczowych, w większości roślinnych, a posiłki przygotowywane niedługo przed podaniem z produktów świeżych i najlepiej sezonowych.
Część warzyw należy spożywać bez skórki i pestek, najlepiej po krótkiej obróbce termicznej.
Produkty mleczne należy wybierać niskotłuszczowe i bez laktozy.
Zalecana jest zmiana czerwonego mięsa na drób lub cielęcinę (czerwone mięso aktywuje czynniki zapalne w jelitach).
Posiłki powinny być gotowane lub pieczone. Do diety należy wprowadzić duże ilości ryb.
Margarynę należy zamienić na masło.
Zalecane jest włączenie do diety tłuszczów roślinnych, zarówno do gotowania, pieczenia, jak i do doprawiania surowych dań.
Dieta powinna obfitować w lekkie kasze, np. jaglaną, białą gryczaną, jęczmienną, ciemny ryż.
Makaron pszenny i razowy warto zamienić na ryżowy lub bezglutenowy.
Należy pamiętać o codziennym nawadnianiu organizmu I wypijać minimum 2 litry wody.
Do diety warto włączyć napary ziołowe, np. rumianek.
Zamiast słodyczy warto sięgać po niesłodzone kisiele owocowe i galaretki.
Soki z kartonu należy zamienić na świeżo wyciskane lub na zblendowane warzywa i owoce.
Czego nie jeść przy chorobach jelit?
Lista produktów niezalecanych przy chorobach jelit to przede wszystkim posiłki ciężkostrawne, wysokotłuszczowe, wysokoprzetworzone, które aktywują czynniki zapalne w jelitach i sprzyjają namnażaniu szkodliwych patogenów.
W chorobach jelit należy się wystrzegać:
nadmiaru słodyczy i wyrobów cukierniczych,
przetworów owocowych na miodzie i cukrze,
posiłków smażonych i mocno grillowanych,
wyrobów z mąki razowej,
otrębów,
tłustego mięsa, podrobów i konserw mięsnych,
ryb wędzonych i marynowanych mieszankami przypraw,
gotowych sosów,
warzyw wzdymających (czosnku, cebuli, roślin strączkowych i kapustnych),
owoców wzdymających (śliwek, winogron, gruszek, jabłek, czereśni, brzoskwiń, mango),
alkoholu (szczególnie słodzonych drinków),
mocnej kawy,
ostrych przypraw,
musztardy, ketchupu, octu,
kiszonek.
Osoby cierpiące z powodu chorób jelit nie powinny na własną rękę sięgać po prebiotyki i probiotyki. Ewentualną suplementację w postaci farmakologii lub produktów naturalnie fermentowanych należy wcześniej skonsultować z lekarzem.
Pozostałe wskazówki co do leczenia domowego chorób jelit
W przypadku nawrotu objawów należy przejść na dietę kleikową, pozbawioną błonnika. Taki sposób żywienia pomoże w krótkim czasie uspokoić układ pokarmowy i zahamować intensywność objawów w postaci biegunki, wymiotów, nudności, bolesnych wzdęć. Dopuszczalne jest picie niesłodzonej herbaty i wyciskanych soków z marchwi. Jadłospis należy stosować do ustąpienia ostrych dolegliwości minimum przez 3 dni. Następnie można wprowadzić do dziennego żywienia kaszę mannę, jasne pieczywo, chude mięso drobiowe, chudy nabiał, jogurty naturalne bez laktozy. Ilość błonnika nie powinna natomiast przekraczać 10 g dziennie. Ten sposób żywienia należy kontynuować do złagodzenia objawów, a następnie stopniowo powracać do własnej diety. Należy pamiętać, by posiłki spożywać o regularnych porach dnia. Ich objętość powinna być umiarkowana i nie obciążać układu pokarmowego. Diety przy chorobach jelit w dłuższej perspektywie mogą być groźne dla zdrowia, gdyż ich skład często jest ubogi w wartościowe składniki odżywcze. Aby zapobiec powikłaniom, sposób żywienia powinien być co jakiś czas modyfikowany tak, by uzupełniać niedobory pokarmowe. U niektórych pacjentów, konieczna może być suplementacja witaminami.
- M. Turkot, J. Sobocki, Wyniki zastosowania domowego żywienia pozajelitowego u pacjentów z ciężkimi postaciami chorób zapalnych jelit – alternatywa dla leczenia operacyjnego chorych wyniszczonych, „Polski Przegląd Chirurgiczny” 2017, t. 89, nr 5, s. 23–28.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.