Klatka lejkowata – jak ją rozpoznać, do kogo się zgłosić, jakie ćwiczenia warto robić?

Na czym polega lejkowata klatka piersiowa?

Lejkowata klatka piersiowa stanowi najczęściej spotykaną deformację przedniej ściany klatki piersiowej o charakterystycznym wyglądzie. Jej istotą jest zapadnięcie mostka do wewnątrz klatki z jednoczesnym załamaniem żeber po obu stronach mostka, które w efekcie tego tworzą dwa garby żebrowe. Nieprawidłowe ułożenie mostka i żeber ma różnorodny charakter – od prostych symetrycznych po postacie złożone asymetryczne.

Przyczyny klatki lejkowatej

Lejkowata klatka piersiowa to wada wrodzona o niejednoznacznej etiologii. Jej pojawienie się może być związane z zaburzeniami rozwoju przepony lub z nieprawidłowym rozrostem chrząstek żebrowych. Za czynniki sprzyjające utworzeniu się deformacji lekarze uważają także uwarunkowania genetyczne, lecz o nieznanym torze dziedziczenia. Klatka lejkowata bywa związana też z mutacjami genetycznymi, np. zespołem Marfana.

Klatka lejkowata może stanowić:

• wadę postawy obciążającą organizm niezależnie od innych chorób,

• współwystępującą deformację układu ruchu, np. wraz z kifozą piersiową kręgosłupa (nadmiernym wygięciem odcinka piersiowego w stronę grzbietu, tworzącym plecy okrągłe),

• objaw złożonych zespołów genetycznych i odpowiedź na niektóre wady wrodzone,

• efekt nabytych chorób o innym podłożu.

Bez względu na przyczyny klatka piersiowa lejkowata to deformacja o charakterystycznym przebiegu. Niezależnie od stopnia zniekształcenia specyficzne ułożenie mostka bywa defektem estetycznym i obniża jakość życia, ale również sprzyja powikłaniom zdrowotnym.

Jak wygląda lejkowata klatka piersiowa u dzieci i dorosłych?

Klatka lejkowata najczęściej bywa zauważalna tuż po urodzeniu, ale może się ujawnić dopiero podczas gwałtownego wzrostu organizmu dziecka. Najbardziej widoczne zmiany możesz zaobserwować u swojej pociechy w okresie pokwitania.

Wada wzięła swoją nazwę od zapadnięcia dolnej części mostka i przylegających do niego żeber na kształt leja, skierowanego ujściem do wnętrza klatki. Takie ustawienie centralnej części klatki piersiowej pociąga za sobą kompensacyjne i nieprawidłowe ustawienie ramion, kręgosłupa czy łopatek, a także sprzyja osłabieniu siły mięśni posturalnych, zwłaszcza mięśni brzucha i obręczy barkowej. Klatka lejkowata niekorzystnie wpływa na ruchy żeber podczas oddychania, utrudnia zwłaszcza zaczerpnięcie wdechu!

Jeśli zaobserwujesz taką sylwetkę, postaraj się zareagować jak najszybciej. Zgłoś się na wizytę do lekarza rodzinnego, pediatry czy ortopedy, aby omówić swoje obawy. Ze względu na to, że szkielet dziecka na tym etapie rozwoju jest elastyczny i podatny na działanie czynników zewnętrznych, zalecone przez lekarza ćwiczenia mogą wpłynąć na korektę wady i uchronić młody organizm przed utrwaleniem deformacji czy powstaniem powikłań w późniejszym okresie życia.

Jak rozpoznać lejkowatą klatkę?

Klatka lejkowata wygląda charakterystycznie, ale czasem łatwo ją przeoczyć. Zapadnięcie mostka miewa bowiem różnorodny przebieg. Dlatego tak ważne jest rozpoznanie wady przez lekarza.

Podczas diagnozy lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad i obserwację postawy dziecka. W dalszym kroku może wystawić skierowanie do fizjoterapeuty celem dokonania pomiarów klatki piersiowej i wykonania testów funkcjonalnych. Czasem do diagnozy niezbędne jest przeprowadzenie badań obrazowych, czyli takich, które przedstawią anatomię danego odcinka ciała i uwidocznią zakres oraz charakter nieprawidłowości. Klatkę piersiową lejkowatą można rozpoznać na podstawie prześwietlenia rentgenowskiego, a wpływ deformacji na narządy wewnętrzne ujawni tomografia komputerowa.

Kiedy klatka lejkowata jest wyraźnie zaznaczona, lekarz może zalecić Ci wykonanie dodatkowych badań, np. spirometrii. Wykrywa ona niektóre choroby płuc związane z nieprawidłowym zakresem ich pracy wynikające ze zdeformowania klatki piersiowej.

Pamiętaj, że leczenie klatki lejkowatej jest procesem, dlatego badania obrazowe, jak RTG mostka i klatki piersiowej czy inne zalecone przez lekarza, będzie trzeba powtarzać co jakiś czas, aby sprawdzić postępy rehabilitacji.

Co po badaniach?

Podczas konsultacji lekarz analizuje otrzymane wyniki i opracowuje tok leczenia. Niezbędnym elementem rehabilitacji wady, bez względu na jej stopień, są ćwiczenia korekcyjne. W lekkich stopniach wady są one najbardziej efektywne. W zaawansowanych deformacjach stanowią raczej uzupełnienie leczenia w celu poprawy funkcji krążeniowo-oddechowej organizmu. Na klatkę lejkowatą czasem wykonuje się też operacje.

Ćwiczenia korekcyjne na klatkę lejkowatą – przykłady

Rehabilitacja ruchowa obejmuje przede wszystkim ćwiczenia oddechowe (skupiające się zwłaszcza na fazie wdechu, które zwiększają ruchomość klatki piersiowej), rozciągające przednią stronę klatki i wzmacniające grzbiet.

Na klatkę lejkowatą możesz wykonywać ćwiczenia, takie jak:

• „ukłon japoński” – uklęknij i usiądź na piętach, a ręce wyprostuj nad głową. Wykonaj skłon w przód i staraj się sięgnąć jak najdalej rękoma,

• „pompki przy ścianie” – stań przed ścianą na odległość wyprostowanych ramion, oprzyj dłonie płasko na wysokości barków nieco poza ich szerokość. Wykonuj uginanie w łokciach, a zbliżając się brodą do ściany, trzymaj łokcie na zewnątrz,

• „superman” – połóż się na brzuchu, złącz proste nogi, a ręce ułóż w pozycji skrzydełek (dłonie ułóż na karku). Unieś tułów, wytrzymaj 3 sekundy i wróć do pozycji wyjściowej.

Ćwiczenia na klatkę piersiową warto uzupełniać o treningi ogólnokondycyjne, np. pływanie. Woda sprzyja zwłaszcza treningom oddychania, ale też działa mobilizująco na układ ruchu.