Rodzaje, funkcje i wzory linii papilarnych
Linie papilarne to nasza swoista wizytówka. Jest to układ bruzd, widoczny zwłaszcza na opuszkach palców. Nie ma dwóch osób o takich samych liniach papilarnych. Zobacz, jakie funkcję pełnią oraz jakie mogą być ich rodzaje i wzory.
Czym są linie papilarne?
Linie papilarne, czyli tzw. dermatoglify, to unikatowe bruzdy, które znajdują się na opuszkach palców, wewnątrz dłoni, stóp oraz na wargach. Ma je każdy ssak naczelny. U człowieka kształtują się w 20. tygodniu ciąży. Dotychczas gładka skóra płodu zaczyna się kurczyć, przez co tworzą się losowe linie, które będą towarzyszyły mu do końca życia. Są one niepowtarzalne i niezmienne. Mogą przybierać różne formy i kształty. Podczas dotykania powierzchni pozostawiają na niej odbicie, dlatego są jedną z najskuteczniejszych metod ustalania tożsamości w kryminalistyce.
Co ciekawe, istnieją ludzie, którzy nie mają linii papilarnych. Brak odcisków palców powoduje adermatoglifia, bardzo rzadka choroba genetyczna, która doprowadza do uszkodzenia keratyny, jednego z czynników odpowiadających za budowę linii papilarnych. Chorym poza liniami papilarnymi brakuje także bruzd wewnątrz dłoni i stóp.
Wraz z rozwojem cywilizacji linie papilarne pełnią coraz więcej funkcji. Już teraz dzięki nim możesz odblokować telefon, potwierdzić swoją tożsamość, a nawet zapłacić za zakupy.
Funkcje linii papilarnych
Zazwyczaj większość z nas łączy linie papilarne z kryminalistyką. Słusznie, są one bowiem niepowtarzalne i u każdego wyglądają inaczej. Dzięki temu na ich podstawie można rozpoznać konkretnego człowieka. Jednak tworząc linie papilarne, natura nie myślała o ułatwieniu śledczym pracy, a o bardziej przyziemnych funkcjach. Dawniej linie papilarne miały zapobiegać ześlizgiwaniu się różnych przedmiotów podczas ich podnoszenia albo ułatwiać wspinanie się. To dzięki nim kubek z kawą nie wypada Ci z ręki i nie ślizgasz się, idąc boso.
W kryminalistyce linie papilarne pozwalają na ustalenie tożsamości osoby poszukiwanej. Analizą odcisków palców zajmuje się daktyloskopia. Metody daktyloskopijne są różne, jednak wszystkie polegają na zabezpieczeniu linii papilarnych i porównaniu ich z liniami osób podejrzanych.
Linie papilarne wykorzystywane są w codziennym życiu. Dzięki nim możesz np. odblokować telefon, przykładając palec do specjalnego czytnika. Zabezpieczenia biometryczne (do których zaliczają się linie papilarne) mogą stanowić kod dostępu do tajnych baz danych lub pomieszczeń, zapobiegają również fałszerstwom. Stosowane są np. na paszportach czy kartach do klubów członkowskich. Możliwe jest już także autoryzowanie płatności za pomocą odcisku palca. Co ciekawe, podobnie jak linie papilarne, niepowtarzalne są nasze włosy. Stoi za tym keratyna, czyli białko, z którego są zbudowane.
Rodzaje linii papilarnych
Linie papilarne znajdują się nie tylko na opuszkach palców dłoni, ale też na palcach stóp, wewnątrz dłoni i stóp oraz na wargach. Rozróżnia się następujące rodzaje odcisków linii papilarnych:
wgłębione,
odwarstwione,
naniesione substancjami barwnymi,
naniesione substancjami potowo-tłuszczowymi.
Pierwszy rodzaj powstaje przy dotknięciu palców z substancją, która się odkształca, np. plasteliną. Ślady naniesione substancjami barwnikowymi mogą pochodzić np. od krwi lub atramentu, natomiast ślad potowo-tłuszczowy powstaje, gdy dotkniemy powierzchni spoconą, lepką lub tłustą ręką. Odciski odwarstwione robią się na skutek dotknięcia powierzchni pokrytej pyłem albo kurzem. Ślady są zazwyczaj niewidoczne gołym okiem. Aby je zobaczyć, należy zastosować taktykę daktyloskopijną.
Linie papilarne – wzory
Linii papilarnych jest tyle, ile osób na świecie. Poza różnymi rodzajami są też różne wzory odcisków palców. Wyróżniamy trzy główne typy:
łukowe,
pętlicowe,
wirowe.
Pierwszy z nich jest najrzadszy i ma go zaledwie 5% osób na świecie. Charakteryzuje się brakiem rdzeni oraz obecnością łuków zwykłych i tzw. namiotowych. Linie wirowe ma około 25–30% ludzi. Poznasz je po rdzeniu i dwóch deltach. Pętlicowe linie papilarne są najpopularniejsze. Ma je około 70% populacji. Mają co najmniej jeden rdzeń i deltę. Odciski pętlicowe możemy podzielić na:
łokciowe,
promieniowe,
centralne.
We wzorze łokciowym grzbiety skręcają się do tyłu, a pętla przesuwa się w kierunku małego palca. Wzór promieniowy jest podobny do łokciowego z tą różnicą, że zwoje skierowane są w stronę kciuka. Natomiast we wzorze centralnym grzbiet się zapętla.
Linie papilarne – jak dbać o dłonie?
Odciski palców z roku na rok spełniają coraz więcej funkcji. Na przestrzeni życia mogą jednak ulec zatarciu bądź zniszczeniu. Dzieje się tak zazwyczaj podczas kontaktu dłoni z chemią lub przy intensywnym ścieraniu bądź łuszczeniu się opuszek palców. Aby bez problemu móc korzystać z biometrii, żeby odblokować telefon bądź potwierdzić swoja tożsamość, zadbaj o ręce. Po intensywnej pracy fizycznej czy ekspozycji na chemikalia stosuj krem i maseczkę na dłonie. Najlepiej, jeśli preparaty będą zawierać składniki odżywcze, witaminy i oleje, takie jak: witaminy C i E, mocznik czy olej jojoba.
- M. Jarema, Psychiatria: podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
- K. Marwick, S. Birrell, Psychiatria, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2019.
- M. Talarowska, Podstawy psychologii: podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2011.
- J. Piotrowski, Dermatoskopia. Praktyczny poradnik dla techników kryminalistyki, Wydział Wydawnictw i Poligrafii Policji, Legionowo 2018.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.