Manometria przełyku – co to za badanie? Wskazania do wykonania i przebieg

Manometria przełyku – co to za badanie?

Manometria przełyku to wysokospecjalistyczne badanie diagnostyczne z zakresu gastroenterologii. To dziedzina medycyny, która skupia się na funkcjonowaniu i zaburzeniach układu pokarmowego, gruczołów trawiennych (wątroby, trzustki) i dróg żółciowych. Manometria przełyku ocenia czynność motoryczną tego narządu. Dzięki temu badaniu lekarz może przeanalizować proces połykania. W manometrii dokonuje się oceny napięcia mięśniowego dolnego i górnego zwieracza przełyku, czynność trzonu przełyku, rozluźnienia mięśniówki.

• Przeczytaj, czym jest i do czego służy sfigmomanometr.

Na czym polega manometria przełyku?

Manometria przełyku to badanie wykonywane w znieczuleniu miejscowym. Lekarz wprowadza przez nos do żołądka specjalną sondę z otworami bocznymi. Jej zadaniem jest pomiar ciśnienia (zwanego też napięciem) na wysokości górnego i dolnego zwieracza przełyku (mięśnie, które zapobiegają cofaniu się z żołądka treści pokarmowej) oraz w obrębie mięśniówki przełyku. Ciśnienie jest rejestrowane z wielu punktów pomiarowych zlokalizowanych na całej długości cewnika. To dzięki wyżej wymienionym otworom w cewniku zmiany ciśnienia są przetwarzane na impulsy elektryczne i przesyłane do rejestratora, a następnie oprogramowanie komputerowe przekształca je w wykres. Sondę wprowadza się u pacjenta w pozycji siedzącej, a dalszą część badania wykonuje w pozycji leżącej na plecach. Pomiaru ciśnienia w zwieraczach dokonuje się podczas powolnego wycofywania cewnika. Z kolei napięcie w obrębie przełyku mierzy się w czasie połykania małych porcji wody (około 5 ml). Badanie trwa od 30 do 60 minut.

Czy manometria przełyku boli?

Manometria przełyku może powodować u pacjenta pewien dyskomfort. Dlatego, aby ograniczyć nieprzyjemne doznania w czasie badania, przed jego rozpoczęciem pacjentowi znieczula się błonę śluzową nosa i gardła. W tym celu wykorzystuje się preparaty z lignokainą, czyli substancją o działaniu znieczulającym. Badanie nie utrudnia oddychania, jednak w czasie jego trwania pacjenci mogą odczuwać nudności i odruchy wymiotne oraz ból gardła. Mogą też doświadczyć łzawienia oczu, nadmiernego wydzielania śliny czy niewielkiego krwawienia z nosa. Bezpośrednio po manometrii przełyku pacjent może wrócić do codziennej aktywności. 

Manometria przełyku rzadko prowadzi do wystąpienia poważniejszych powikłań, m.in.:

• perforacji (przedziurawienia) przełyku, 

• zachłyśnięcia treścią żołądkową, 

• zaburzeń rytmu serca, 

• aspiracyjnego zapalenia płuc.

Wskazania do wykonania manometrii przełyku

Z uwagi na to, że manometria przełyku to badanie wysokospecjalistyczne, nie zleca się jej zazwyczaj w pierwszej kolejności. Z reguły przeprowadza się ją po wstępnej diagnostyce, gdy inne badania nie dostarczyły wystarczających informacji, aby ustalić przyczynę występujących u pacjenta dolegliwości. Wśród wskazań do wykonania manometrii przełyku znajdują się zaburzenia motoryki przełyku, takie jak:

• bolesny skurcz przełyku (charakteryzuje się skurczami nieperystaltycznymi, tzn. niezwiązanymi z prawidłowym przesuwaniem się pokarmu; przełyk typu dziadek do orzechów); 

• rozlany kurcz przełyku (typowe są dla niego silne skurcze mięśni występujące równocześnie na różnych poziomach przełyku; charakterystyczny jest obraz przełyku korkociągowatego);

• achalazja (charakteryzuje się upośledzeniem rozkurczu dolnego zwieracza przełyku i brakiem ruchów jego części środkowej, przez co pokarm nie przechodzi prawidłowo przez przełyk do żołądka).

• Dowiedz się, czym są uchyłki przełyku i jakie badania pozwalają je rozpoznać.

Wskazaniami do manometrii przełyku są również:

• dysfagia (zaburzenia połykania), odynofagia (ból podczas przełykania);

• choroba refluksowa przełyku (dochodzi w niej do cofania się kwaśnej treści żołądkowej);

• bólu w klatce piersiowej pochodzenia pozasercowego;

• wtórne zaburzenia motoryki przełyku, takie jak zmiany po laserowym leczeniu raka przełyku, niedoczynność tarczycy,skrobiawica czytwardzina układowa.

Manometria przełyku wykorzystywana jest również podczas badania pH-metrycznego, aby sprawdzić położenie stosowanej w nim sondy. Wykonanie manometrii przełyku jest też zalecane u wszystkich pacjentów planowanych do antyrefluksowego zabiegu operacyjnego. Badanie należy powtórzyć po operacji, aby ocenić skuteczność zabiegu.

• Poznaj przyczyny powstania nerwicy przełyku i dowiedz się, na czym polega jej leczenie.

Kiedy nie jest wskazana manometria przełyku?

Mimo że manometria przełyku to badanie pomocne w zdiagnozowaniu wielu zaburzeń w pracy przełyku, istnieją pewne ograniczenia. Do głównych przeciwwskazań do wykonania jej należą:

• aktywne krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego,

• niestabilna choroba wieńcowa,

• podejrzenie niedrożności przełyku lub jamy nosowej,

• brak współpracy z pacjentem,

• nieodpowiednie przygotowanie przez pacjenta.

Jak przygotować się do manometrii przełyku?

Badanie manometryczne wymaga od pacjenta pewnego przygotowania. Jeśli badanie zaplanowano w godzinach popołudniowych, pacjent może zjeść lekkostrawne śniadanie i pić płyny. Powinien zachować jednak co najmniej 6-godzinną przerwę w jedzeniu i piciu, dlatego też najlepiej zapisywać się na manometrię w godzinach porannych, będąc na czczo. Pacjent powinien poinformować lekarza kierującego na badanie o przyjmowanych lekach, na wypadek gdyby zaszła konieczność przerwania ich stosowania. Ważne, aby pacjent zabrał ze sobą na badanie wyniki dotychczas wykonywanych testów.

Poznaj rodzaje zapalenia gardła i dowiedz się, na czym polega ich leczenie.