Masaż podwodny – relaksacja, rehabilitacja i fizjoterapia w jednym

Czym jest masaż podwodny?

Popularność masaży podwodnych rośnie. Jak wynika z analizy danych statystycznych samego tylko Pomorskiego Centrum Reumatologicznego liczba zainteresowanych tą formą terapii wzrosła w 2017 r. o 10% w stosunku do roku poprzedniego.

Masaż podwodny to wbrew pozorom nie tylko metoda relaksacyjna, choć i takie jest jego działanie, ale przede wszystkim zabieg fizjoterapeutyczny. W czasie jego wykonywania pacjent zanurzony zostaje w wodzie (w specjalnej wannie), a ucisk tkanek odbywa się pod jej powierzchnią. 

Fizjoterapeuta może wykonać masaż podwodny ręczny, choć znacznie częściej wykonywany jest przy pomocy strumienia wody wydobywającego się pod ciśnieniem z dyszy. Ciśnienie to jest regulowane i dostosowywane do potrzeb pacjenta. Przykładowo w terapii zachowawczej w zespole cieśni podbarkowej zalecane jest ciśnienie 3 atm (trzech atmosfer).

Temperatura wody dobierana jest w zależności od planowanego efektu. Jeśli jest ciepła, wówczas powoduje spadek ciśnienia tętniczego, przyspiesza pracę serca i relaksuje mięśnie. Jeśli jest chłodna – efekt jest odwrotny.

Najczęściej temperatura wody utrzymana jest na poziomie zbliżonym do ciepłoty ciała (34–37℃). Niekiedy jednak wykorzystywana jest chłodniejsza woda o temperaturze 28–34℃ (np. przy schorzeniach barku). Cały zabieg trwa od 15 do 20 minut. Nawet jeśli woda będzie zbyt chłodna, dyskomfort nie trwa długo.

Kto może, a kto nie powinien korzystać z masażu podwodnego?

Wskazaniem do masażu podwodnego są:

• zaniki mięśni,

• porażenia wiotkie,

• złamania i zwichnięcia,

• urazy tkanek miękkich,

• choroby neurologiczne, w tym mózgowe porażenie dziecięce, niedowłady, nerwobóle,

• choroby zwyrodnieniowe stawów,

• przewlekłe stany zapalne stawów, mięśni i ścięgien,

• zespół bólowy ścięgna Achillesa,

• wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu,

• bóle kręgosłupa (skuteczny jest wówczas masaż na rwę kulszową),

• bóle kości, mięśni i stawów (w tym bóle stawów biodrowych),

• kręcz szyi,

• nadwaga,

• zaburzenia gastryczne.

Mimo niewątpliwych korzyści, jakie niosą za sobą prawidłowo wykonywane masaże podwodne, nie są one zalecane dla każdego. Przeciwwskazaniami są m.in.:

• nadciśnienie tętnicze III i IV stopnia,

• podeszły wiek,

• gruźlica,

• niewydolność krążenia,

• żylaki na nogach,

• zapalenie żył,

• wczesne stany zapalne po urazach (skręceniach, złamaniach),

• ostre stany zapalne ścięgien i stawów,

• wylewy krwawe,

• menstruacja,

• choroby dermatologiczne,

• gorączka,

• choroby zakaźne,

• choroby nowotworowe,

• choroby, którym towarzyszy ostry stan zapalny.

Jakie są efekty masażu podwodnego? 

Zabiegi hydroterapii, w tym masaż podwodny, oddziałują na pacjenta w trojaki sposób:

• termicznie (działanie ciepłej lub zimnej wody),

• hydrostatycznie (opór wody),

• mechanicznie (ucisk tkanek).

Wszystkie te czynniki powodują zmianę ciśnienia krwi. Jak wynika z badań przeprowadzonych na kuracjuszach korzystających z masażu podwodnego, zabieg w zależności od temperatury wody może podwyższać ciśnienie bądź je obniżać:

• w wodzie ciepłej ciśnienie rozkurczowe spada wyraźniej niż ciśnienie skurczowe;

• w wodzie gorącej ciśnienie rozkurczowe wzrasta w mniejszym stopniu niż ciśnienie skurczowe;

• w wodzie chłodnej ciśnienie rozkurczowe wzrasta w mniejszym stopniu niż ciśnienie skurczowe;

• w wodzie zimnej wzrasta ciśnienie rozkurczowe i tylko nieznacznie ciśnienie skurczowe.

Mowa tu zarówno o ciśnieniu skurczowym, jak i rozkurczowym – są to dwa parametry, które otrzymujesz przy każdorazowym pomiarze ciśnienia. Jeśli wynosi ono 120/80, to pierwsza liczba jest ciśnieniem skurczowym, a druga – rozkurczowym. U osób powyżej 40 roku życia to właśnie ciśnienie skurczowe jest parametrem istotnym dla określenia ryzyka wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Dlatego też masaż podwodny może być elementem działań zapobiegających skutkom wysokiego ciśnienia krwi.

Masaż podwodny pozwala rozluźnić mięśnie, odświeża i przyspiesza reakcje. Z tego powodu korzystają z niego sportowcy (zawodowi i amatorzy). Wszystko po to, aby zredukować napięcie i dyskomfort wywołane przeciążeniem stawów i mięśni. Dzięki uciskowi tkanek przyspieszona zostaje przemiana materii, co w efekcie usprawnia usuwanie metabolitów i przyswajanie substancji odżywczych. W konsekwencji zmniejsza się dyskomfort, a obciążone czy wręcz uszkodzone struktury kostno-stawowe i mięśniowe szybciej się regenerują.

Rehabilitacja po urazach jest kluczowa dla przywrócenia sprawności. O tym jednak, jakie zabiegi będą temu sprzyjać, musi zadecydować rehabilitant lub fizjoterapeuta.