Miażdżyca – przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Miażdżyca jest powszechnie znaną przyczyną powstania choroby wieńcowej, zawału mięśnia sercowego czy udaru mózgu. Stany te uważane są za częste przyczyny śmiertelności w krajach wysoko rozwiniętych. Zadbaj o ruch, ogranicz spożycie tłuszczu, unikaj stresu. To pomoże ustrzec się przed miażdżycą.
Prawidłowo funkcjonująca tętnica powinna być: szczelna, o gładkiej wewnętrznej powierzchni ściany, drożna, podatna na rozciąganie. Miażdżyca zaburza jej pracę. Odkładające się blaszki miażdżycowe sprawiają, że tętnica staje się sztywna, zwężona, o osłabionej konstrukcji. Nie pozwól, żeby do tego doszło. Wyeliminuj czynniki ryzyka miażdżycy i wprowadź zdrowy styl życia.
Polecane
Miażdżyca – na czym polega ta choroba?
Miażdżyca to przewlekły proces zapalny, który ma miejsce w wewnętrznej błonie tętnic średnich i dużych. Potocznie określana bywa jako arterioskleroza. Najczęściej zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się w:
aorcie, czyli największej tętnicy ludzkiego ciała, która doprowadza krew do wszystkich tkanek;
tętnicach wieńcowych;
tętnicach kończyn dolnych;
tętnicach mózgowych;
tętnicach szyjnych;
tętnicach nerkowych.
W przypadku miażdżycy występującej jednocześnie w kilku tętnicach mówi się o miażdżycy uogólnionej.
Jak powstaje miażdżyca?
Za powstanie miażdżycy w największym stopniu odpowiedzialny jest cholesterol. W wyniku uszkodzenia śródbłonka, czyli wyściółki naczyń krwionośnych, dochodzi do wzmożonego przedostawania się lipoprotein w obręb tych struktur. Lipoproteiny zbudowane są z cholesterolu i trójglicerydów. W przestrzeni między śródbłonkiem i warstwą mięśniową naczynia zbierają się też m.in. makrofagi (duże komórki, obdarzone zdolnością pochłaniania i niszczenia innych struktur), tzw. komórki piankowate (makrofagi obładowane LDL), a później też elementy włókniste tkanki łącznej. Z czasem dochodzi do wapnienia tych ognisk, co skutkuje miażdżycowym stwardnieniem tętnic. Powstała zmiana to blaszka miażdżycowa, która prowadzi do zmniejszenia światła i elastyczności naczynia. Stan ten ogranicza przepływ krwi w obszarze za zwężeniem. Kiedy dojdzie do oderwania blaszki, istnieje ryzyko zatoru.
Co powoduje miażdżycę?
Wiesz już, że głównym czynnikiem odpowiadającym za powstanie miażdżycy jest cholesterol. Istnieje jednak szereg innych, które zwiększają ryzyko choroby. Dokonano ich podziału na:
czynniki niepoddające się modyfikacji, np. zaawansowany wiek, płeć męska, obciążony wywiad rodzinny, cukrzyca;
czynniki możliwe do kontrolowania, np. palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia (podwyższony poziom cholesterolu).
Należy wspomnieć o przyczynach miażdżycy, takich jak: otyłość, narażenie na stres, siedzący trybie życia, duży udział węglowodanów w diecie, spożywanie w nadmiarowej ilości tłuszczów nasyconych.
Objawy miażdżycy
Objawy miażdżycy różnią się w zależności od miejsca jej występowania. W związku z tym:
miażdżyca naczyń mózgowych objawia się m.in.: bólami głowy, zaburzeniami widzenia, mowy i poznawczymi, osłabieniem słuchu;
miażdżyca tętnic wieńcowych powodować może ból w klatce piersiowej przy wysiłku; objawia się m.in. płytkim oddechem, uciskiem za mostkiem, mdłościami, kołataniem serca;
objawy miażdżycy tętnic szyjnych to zwłaszcza: ból szyi, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, przejściowe niedokrwienia; może istnieć zwiększone ryzyko udaru mózgu;
objawy miażdżycy nóg to m.in.: ból łydek, skurcze mięśni nasilające się podczas wchodzenia po schodach, bladość, wyziębienie, intensywne pieczenie nóg.
Jeśli chorujesz na miażdżycę albo jesteś w grupie ryzyka, nie zwlekaj. Niezwłocznie udaj się do lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz – w zależności od wstępnej diagnozy – skieruje Cię do odpowiedniego specjalisty lub samodzielnie zaplanuje leczenie.
Jeśli chcesz mieć łatwy dostęp do lekarzy POZ i specjalistów, rozważ zakup Polisy Zdrowie Welbi – prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego, którego ofertę możesz zamówić na Welbi. Jeśli podpiszesz umowę i opłacisz składkę, to już od 69 zł miesięcznie będziesz mieć możliwość umówienia się na wizytę w gabinecie lub skorzystania z e-konsultacji z pediatrą, lekarzem rodzinnym, internistą oraz skorzystania z e-konsultacji z 14 innymi specjalistami. Na wizytę u lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej będziesz czekać maksymalnie 1 dzień, a ze specjalistami skonsultujesz się z reguły w ciągu 3 dni roboczych. W ramach wybranego pakietu otrzymasz też dostęp do badań laboratoryjnych (np. morfologii, lipidogramu), obrazowych i czynnościowych z listy przygotowanej przez ubezpieczyciela.
Miażdżyca tętnic – podział
Specjaliści dokonali podziału zmian miażdżycowych w zależności od stopnia ich zaawansowania na:
zmiany wczesne (typ I–III), które mogą być odwracalne;
zmiany późne (typ IV–VI), które są przyczyną objawów klinicznych.
Zaawansowane zmiany miażdżycowe wiążą się z licznymi negatywnymi konsekwencjami dla zdrowia. Przykładowo miażdżyca mózgu może doprowadzić do niedokrwienia mózgu i zespołu otępiennego naczyniopochodnego. Poza tym predysponuje do pęknięć naczyń w tym obszarze i udarów mózgu. Z kolei miażdżyca tętnic wieńcowych wywołuje chorobę wieńcową czy zawał mięśnia sercowego.
Rozpoznanie miażdżycy
Miażdżyca ma przewlekły charakter. Jej rozpoznanie opiera się na wywiadzie, stwierdzeniu objawów klinicznych, badaniach lekarskich, które pozwalają na wykrycie osłabionego tętna czy wyczucie stwardnienia tętnic obwodowych. Lekarz posiłkuje się w diagnozie również m.in. RTG uwidaczniającym obecność uwapnionej blaszki miażdżycowej, EKG, pomiarem szybkości fali tętna, badaniem biochemicznym krwi, badaniem pozwalającym na obejrzenie wnętrza niektórych tętnic (angioskopią), USG ściany tętnic i przepływu krwi.
Jak leczyć miażdżycę?
Miażdżyca naczyń krwionośnych leczona jest farmakologicznie. Stosowane są głównie leki rozszerzające naczynia krwionośne, wspomagające przepływ krwi, obniżające stężenie cholesterolu, przeciwkrzepliwe. Duże znaczenie w zwalczaniu miażdżycy ma zdrowy styl życia, w tym kontrola masy ciała, podejmowanie aktywności fizycznej, racjonalny wypoczynek, konstruktywne zwalczanie stresu, zaprzestanie stosowania używek. Wskazana jest odpowiednia dieta miażdżycowa – duży udział warzyw i owoców, tłuszczów roślinnych, tłustych ryb, orzechów, czosnku i innych produktów, które obniżają stężenie lipidów we krwi, działają przeciwzapalnie, wzmacniają naczynia krwionośne. Specjaliści wskazują na dobroczynny wpływ diety śródziemnomorskiej.
Jeśli zmagasz się z miażdżycą, pamiętaj o kontroli poziomu cukru i ciśnienia tętniczego krwi. Kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, konieczne może się okazać leczenie operacyjne, w tym np.
angioplastyka, jeśli niedrożności występują na krótkim odcinku lub mamy do czynienia z pojedynczym zwężeniem;
endarterektomia – oczyszczenie z blaszek miażdżycowych przy zaawansowanej miażdżycy;
wszycie tzw. by-passa przy niedrożności na długim odcinku.
Miażdżyca to choroba przewlekła tętnic. Jeśli chorujesz na miażdżycę, pamiętaj o wizytach kontrolnych u lekarza. W tym celu możesz skorzystać z teleporad. Posłuchaj, dlaczego warto.
- Bartosz G., Druga twarz tlenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
- Kucharska E., Miażdżyca tętnic – wybrane aspekty, „Przegląd Lekarski”, 2014, 71(7), s. 400–402.
- Pasierski T., Patogeneza miażdżycy i występowania zdarzeń wieńcowych, „Postępy Nauk Medycznych”, 2002, 1, s. 6–8.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
