Mroczki przed oczami – czy mogą świadczyć o poważnej chorobie?

Mroczki przed oczami – co to takiego?

Mroczki opisywane są często jako czarne plamki przed oczami, migające błyski czy bardziej obrazowo – muszki. W każdym z tych przypadków chodzi o punktowe ubytki w polu widzenia. Mogą towarzyszyć temu błyski, czyli fotopsje, wynikające z pobudzenia siatkówki oka albo samego ośrodkowego układu nerwowego.

Ubytki w polu widzenia szybciej zaobserwujesz, gdy spojrzysz na bezchmurne niebo albo białą kartkę papieru czy ścianę.

Pojedyncze plamki przed oczami najczęściej nie stanowią powodu do niepokoju. Mogą być bowiem wyłącznie symptomem przemęczenia czy silnego i długotrwałego stresu. Wówczas przespana noc czy ćwiczenia relaksacyjne sprawiają, że ciemne plamki przed oczami znikają bez śladu.

Konsultacji z okulistą (a często także z neurologiem) wymagają natomiast liczne mroczki w oczach, ponieważ najprawdopodobniej zwiastują wiele poważnych zaburzeń wymagających wdrożenia właściwej terapii. Jest to szczególnie istotne, jeśli poza ubytkami w polu widzenia pojawiają się dolegliwości bólowe wrażenia ciała obcego w oku czy pogorszenie widzenia. Zwykle świadczy to o zmienionym ciśnieniu w gałce ocznej, chorobach oczu czy dolegliwości ze wzrokiem niepowiązanych np. kardiomiopatii czy anemii.

Mroczki przed oczami – jakie mogą być ich przyczyny?

Mroczki w oku mogą mieć podłoże niewymagające interwencji specjalisty. Ciemne plamki są widoczne po kilku zarwanych nocach, po bardzo stresującym okresie czy nawet wtedy, gdy zbyt szybko wstaniesz (efekt nagłej zmiany ciśnienia). Niekiedy jednak są one symptomem poważnych nieprawidłowości.

Mroczki przed oczami a migrena

Gdy mroczki przed oczami są obustronnie i dodatkowo cierpisz na ból głowy, może to mieć związek z migreną. Zwykle napad bólu zwiastuje tzw. aura migrenowa. Rozpoznasz ją po migoczącym albo ciemnym punkcie przybierającym kształt litery „C”. 

Przez około 20 minut od jego wystąpienia rozszerza się on od centrum ku brzegom pola widzenia. Zjawisko to występuje u około 25% osób cierpiących z powodu migren. Wówczas może wyglądać jak migocząca korona. Zwykle towarzyszy temu zaciemnienie, które stopniowo ustępuje. Gdy zniknie, zaledwie po minucie pojawia się silny migrenowy ból głowy.

Mroczki przed oczami a zapalenie nerwu wzrokowego

Zapalenia nerwu wzrokowego nie sposób przeoczyć. Objawia się bólem w oku zajętym zmianą (zwłaszcza przy poruszaniu nim) oraz stopniowo nasilającym się upośledzeniem widzenia. Najczęściej jest to patologia związana ze stwardnieniem rozsianym.

Upośledzenie widzenia przy zapaleniu nerwu wzrokowego ma najczęściej postać mroczka ze skośnymi brzegami. Rzadziej ciemna plamka ma łukowatą postać.

Mroczki przed oczami a neuropatia nerwu wzrokowego

Niektóre choroby neurologiczne powiązane są z neuropatią nerwów wzrokowych, czyli chorobą nerwów obwodowych. W przypadku dziedziczonego DOA, czyli autosomalnie dominującego zaniku nerwów wzrokowych, poza utratą widzenia barwnego pojawia się charakterystyczny mroczek przed oczami. 

Symptomy uwidaczniają się najczęściej dopiero w okresie dojrzewania i stopniowo postępują aż do 30. roku życia. W późniejszym okresie w sporadycznych tylko przypadkach dolegliwości wciąż się nasilają.

Mroczki przed oczami a rozwarstwienie siatkówki

O rozwarstwieniu siatkówki mówimy, gdy dojdzie do rozszczepienia jej warstw i jednoczesnej utraty połączenia między neuronami obecnymi w tej części oka. Patologia zwykle ma charakter wrodzony i daje o sobie znać najczęściej między 5. a 10. rokiem życia. Nabyta jej postać to natomiast efekt zmian degeneracyjnych. 

Charakterystycznym objawem rozwarstwienia siatkówki jest nagłe pogorszenie ostrości widzenia, błyski oraz liczne mroczki przed oczami.

Mroczki przed oczami a anemia

Anemia, czyli niedokrwistość, to stan patologiczny, w którym stężenie hemoglobiny spada poniżej poziomu właściwego dla płci i wieku. Towarzyszy jej często także spadek liczby erytrocytów i poziomu hematokrytu. Najczęściej anemia jest konsekwencją niedoboru żelaza.

Typowymi objawami związanymi z anemią są: utrzymujące się zmęczenie, obniżona koncentracja czy bladość skóry. Choroba może jednak dać o sobie znać bólami i zawrotami głowy oraz mroczkami przed oczami. To dlatego na ciemne plamy w polu widzenia skarżą się często kobiety obficie miesiączkujące oraz będące w ciąży.

Mroczki przed oczami a kardiomiopatia

Kardiomiopatia jest chorobą mięśnia sercowego, doprowadzającą do jego dysfunkcji. Może być to zarówno wrodzona wada, jak i wynikać ze zmian nabytych. Rozwija się zwłaszcza przy cukrzycy, nadciśnieniu czy otyłości. 

Typowymi objawami choroby są bóle w klatce piersiowej, kołatania serca, ciągłe uczucie zmęczenia oraz mroczki przed oczami, najczęściej w towarzystwie zawrotów głowy.

Mroczki przed oczami – jak się ich pozbyć?

Nie ma jednej skutecznej terapii dla każdego typu mroczków przed oczami. W zależności od przyczyny ich pojawienia się konieczne jest sięgnięcie po inne metody. 

Jeśli ciemne plamy w polu widzenia to wynik anemii, wówczas wystarczy dopasowana przez specjalistę suplementacja (żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego). Skuteczne mogą się okazać także domowe sposoby na mroczki przed oczami. Pij zakwas buraczany, łącz produkty spożywcze bogate w żelazo z witaminą C, ogranicz spożycie kawy. 

Jeśli ciemne plamy w oczach są natomiast wynikiem zmian zwyrodnieniowych przy rozwarstwieniu siatkówki oka, wówczas niemożliwe jest pełne wyleczenie, ale laseroterapia powstrzyma postępowanie patologii. 

Przy neuropatii nerwu wzrokowego może być konieczne przeprowadzenie chirurgicznego zabiegu dekompresji pochewki nerwu wzrokowego. Przy zapaleniu nerwu wzrokowego zwykle podawane są doszkliście sterydy.

W przypadku migren zalecanymi środkami do stosowania są leki przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz trypatany, czyli farmaceutyki przeznaczone do przerywania napadów migrenowych. Wśród domowych sposobów na ciemne punkty w oczach przy migrenie na uwagę zasługują zioła (np. melisa, waleriana, rumianek). Warto też zadbać o wdrożenie technik relaksacyjnych i odpowiednio długi i dobrej jakości sen.

Zdiagnozowana po badaniu serca kardiomiopatia (EKG, echo serca, RTG klatki piersiowej) leczona jest farmakologicznie przy zastosowaniu beta-blokerów, środków moczopędnych oraz suplementów potasu.