Choroba niedokrwienna serca – co warto wiedzieć?

Czym jest choroba niedokrwienna serca?

Choroba niedokrwienna serca to określenie dla wszystkich stanów patologicznych, powodujących niedokrwienie mięśnia sercowego. Choroba stwierdzana jest, gdy do mięśnia sercowego wpływa coraz mniej krwi, co skutkuje jego niedokrwieniem i niedotlenieniem. 

Wśród przyczyn choroby niedokrwiennej serca eksperci wskazują:

• miażdżycę tętnic wieńcowych (chorobę wieńcową); 

• zator tętnicy wieńcowej;

• chorobę Takayasu;

• chorobę Kawasaki; 

• toczeń rumieniowaty; 

• zakrzepicę tętniczą; 

• kiłę; 

• niedomykalność zastawki aortalnej; 

• niewyrównaną lub nieleczoną nadczynność tarczycy; 

• nieleczoną niedokrwistość. 

Schorzenia układu sercowo-naczyniowego, a w szczególności choroba niedokrwienna serca, aż w 30% są przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych [1]. 

Grupy ryzyka choroby niedokrwiennej serca

Częstotliwość diagnozowania choroby niedokrwiennej serca wzrasta wraz z wiekiem i z wynikającą z tego kumulacją negatywnych nawyków, m.in. ograniczeniem aktywności fizycznej, obniżeniem jakości życia. Eksperci wskazują ponadto na grupę czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca. Są to m.in.: nieprawidłowe nawyki żywieniowe (szczególnie dieta wysokotłuszczowa i przetworzona), niedobory witaminowe i mineralne. Ryzyko choroby niedokrwiennej serca podnoszą również przewlekłe choroby współistniejące, m.in.: otyłość, zaburzenia gospodarki lipidowej, nadciśnienie tętnicze. Duże znaczenie w rozwoju choroby niedokrwiennej serca mają predyspozycje genetyczne.

Choroba niedokrwienna serca – objawy i ich rozwój

Objawy choroby niedokrwiennej serca mają charakter epizodyczny lub przewlekły. Charakterystyczne objawy to uczucie ucisku w klatce piersiowej, ból promieniujący od mostka do żuchwy i do lewego ramienia. Objawy pojawiają się nagle i trwają do kilku minut. W zaawansowanej postaci choroby pacjent może doświadczać duszności wysiłkowej, spoczynkowej, astmy sercowej, silnych zawrotów głowy, przyspieszonego lub niemiarowego bicia serca.

Diagnostyka i leczenie choroby niedokrwiennej serca

Obecnie medycyna umożliwia dostęp do wielu nieinwazyjnych i skutecznych metod oceny ryzyka lub wykrycia choroby niedokrwiennej serca. Podstawowym badaniem jest EKG, czyli spoczynkowe badanie elektrokardiograficzne. Umożliwia ono analizę czynności elektrycznej mięśnia sercowego i wykrycie w nim nieprawidłowości. Wynik badania EKG jest również podstawą i wskazówką do dalszej diagnostyki.

Kolejnym krokiem diagnostyki, dość często wybieranym przez lekarzy, jest elektrokardiograficzna próba wysiłkowa. Umożliwia ono wykrycie niedokrwienia serca u pacjentów, u których EKG wykonane w spoczynku nie wykazało istotnych nieprawidłowości. Badania uzupełniają metody obrazowe. Do oceny pracy serca służą: echokardiografia obciążeniowa, scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego, tomografia, rezonans magnetyczny. U pacjentów, u których ryzyko rozwoju choroby jest bardzo wysokie, przeprowadzana jest koronarografia. 

Eksperci podkreślają, że diagnostyka w kierunku wykrycia choroby niedokrwiennej serca powinna obejmować nie tylko osoby z objawami schorzenia, ale przede wszystkim pacjentów z grupy ryzyka. Kontrolne badanie EKG należy powtarzać przynajmniej raz w roku. O innych bardziej szczegółowych badaniach decyduje lekarz. 

 Leczenie choroby niedokrwiennej serca opiera się przede wszystkim na modyfikacji stylu życia i wyeliminowaniu złych nawyków. Dieta i aktywność fizyczna są niezbędne dla prawidłowej pracy serca. W celu zmniejszenia dolegliwości i ryzyka powikłań (np. zawału mięśnia sercowego) stosowane są środki farmakologiczne. Terapia dopasowana jest indywidualnie do pacjenta, a leczenie odbywa się pod kontrolą kardiologa. 

Profilaktyka choroby niedokrwiennej serca

Choroba niedokrwienna serca rozwija się przede wszystkim w konsekwencji niehigienicznego trybu życia. Eksperci podkreślają, że problem ten dotyczy nawet połowy diagnozowanych co roku pacjentów. Oznacza to, że modyfikacja stylu życia i wyeliminowanie czynników ryzyka jest najbardziej skuteczną metodą profilaktyki. Do prozdrowotnego stylu życia wzmacniającego serce eksperci zaliczają: odpowiednio zbilansowaną dietę, regularną aktywność fizyczną, unikanie używek. 

Dieta w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca

Dieta jest głównym czynnikiem w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca. Wpływa na jakość, ale też i długość życia. Według naukowców najzdrowszym sposobem żywienia jest dieta śródziemnomorska. Mieszkańcy państw basenu Morza Śródziemnego nie tylko cieszą się dłuższym życiem, ale praktycznie w ogóle nie występują u nich choroby serca. Dietę warto wzbogacić o zioła na serce. Pamiętaj jednak, by ich stosowanie skonsultować z lekarzem. 

Aktywność fizyczna w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca

Regularna aktywność fizyczna jest niezbędna dla prawidłowej pracy układu sercowo-naczyniowego. Według zaleceń aktywność powinna być podejmowana codziennie w wymiarze minimum 30 minut.

Używki a choroba niedokrwienna serca

Zawarta w dymie papierosowym nikotyna przyspiesza rytm serca i podnosi ciśnienie tętnicze, zwiększając m.in. ryzyko miażdżycy. Prowadzi również do niedotlenienia komórek serca. Warto wspomnieć o zawartych w dymie papierosowym substancjach chemicznych, które mają toksyczne działanie na cały układ krwionośny. Natomiast w przypadku alkoholu eksperci dowiedli korzystny wpływ spożywania niskoprocentowych napojów alkoholowych, ale tylko w małych ilościach. Nadużywanie alkoholu wysokoprocentowego ma destrukcyjny wpływ na serce i cały układ krwionośny.