Kiedy można mówić o nadużywaniu alkoholu?

Czym jest alkoholizm, a czym nadużywanie alkoholu?

Alkoholizm to choroba postępująca, która najczęściej zaczyna się bardzo niewinnie. Poszczególne fazy uzależnienia od alkoholu mogą trwać wiele lat i przebiegać częściowo niezauważalnie. W końcu w niektórych kręgach towarzyskich suto zakrapiane spotkania odbywają się nawet kilka razy w tygodniu, a dodatkowo alkohol wypijany jest w trakcie obiadów lub kolacji biznesowych. Wiele zależy więc od towarzystwa, znajomych, ale także od indywidualnych predyspozycji. Osoby, które w ten sposób nadużywają alkoholu, zaczynają coraz bardziej koncentrować się na wszelkich okazjach do jego wypicia. Początkowo w tym celu spotykają się ze znajomymi, a po pewnym czasie nawet piją alkohol samotnie, w zaciszu domowym i ukrywają puste butelki. Jednym z pierwszych symptomów nałogów, zarówno związanych z substancjami, jak i uzależnień behawioralnych, zwykle jest coraz bardziej intensywne poszukiwanie możliwości realizacji określonych zachowań lub spożycia konkretnych substancji.

W takim razie kiedy można mówić o nadużywaniu alkoholu, a kiedy o alkoholizmie? Granica jest bardzo płynna. Znaczenie ma podejście do alkoholu, a także to, czy dana osoba jest w stanie zrezygnować z alkoholu, czy nie. Osoby uzależnione chętnie nagradzają się za cały dzień pracy właśnie lampką wina albo nawet całą butelką. Dodatkowo aktywnie poszukują okazji do spożywania alkoholu. Różne rodzaje uzależnień prowadzą do zróżnicowanych skutków zdrowotnych. W przypadku nałogowego picia alkoholu występują konsekwencje fizyczne, psychiczne, społeczne i emocjonalne.

Jakie są skutki nadużywania alkoholu i alkoholizmu?

Nałogowe spożywanie alkoholu prowadzi do wielu poważnych konsekwencji. Najważniejsze z nich są oczywiście skutki zdrowotne, które w skrajnych przypadkach prowadzą nawet do śmierci. Zwykle nadmierne spożywanie alkoholu skutkuje bólami głowy i brzucha, problemami z jelitami, nadciśnieniem, a także marskością wątroby. W skrajnych przypadkach nałóg prowadzi do nowotworu wątroby lub przełyku. 

Samo nadużywanie alkoholu prowadzi do wielu konsekwencji fizycznych i psychicznych, ale także do pojawienia się alkoholizmu, a więc uzależnienia od substancji. W tym wypadku skutki są jeszcze bardziej poważne niż w przypadku samego nadużywania substancji. Uzależnienie od alkoholu prowadzi również do innych konsekwencji, ponieważ powoduje poważne problemy rodzinne i zawodowe. Nadmierne spożywanie alkoholu często wiąże się z rozpadem więzi małżeńskich lub partnerskich, a czasami prowadzi także do agresji.

Dodatkowo osoby uzależnione mogą mieć trudności z wyrażaniem emocji, koncentracją uwagi, pamięcią i innymi funkcjami poznawczymi. Do innych objawów można zakwalifikować brak kontroli nad ilością spożywanej substancji, zwiększoną tolerancję (w późniejszej fazie choroby następuje jej spadek), picie pomimo oczywistych, negatywnych konsekwencji. Po zaprzestaniu spożywania alkoholu może pojawić się zespół abstynencyjny. 

Gdzie zgłosić nadużywanie alkoholu? Jak pomóc drugiej osobie, która wpada w alkoholizm?

W momencie, gdy można zauważyć, że osoba nadużywa alkoholu, należy zwrócić na nią baczną uwagę. W niektórych przypadkach spożywanie zbyt dużych ilości tej substancji, może doprowadzić do uzależnienia, a więc alkoholizmu. 

Niestety w wielu polskich domach są osoby uzależnione od alkoholu lub pijące w sposób ryzykowny. Według statystyk przytaczanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) alkoholizm dotyczy około 700–900 tysięcy Polaków, zaś nadużywanie alkoholu to problem aż 2 milionów osób mieszkających w Polsce.

Bardzo ważne jest więc dostrzeżenie problemu jak najszybciej, jeszcze przed rozwinięciem się nałogu. Jeżeli widzisz, że ktoś z twoich bliskich pije dużo i regularnie, a jego stosunek do alkoholu nie jest zdrowy, postaraj się spokojnie z nim porozmawiać. Osoba nadużywająca tej substancji, ale nie borykająca się jeszcze z mechanizmami zniekształcającymi percepcję, będzie w stanie krytycznie spojrzeć na swoje zachowanie i przyjąć rozsądne argumenty (nawet jeśli nie będzie to dla niej łatwe). Postarajcie się wspólnie znaleźć nowe sposoby na radzenie sobie ze stresem i spędzanie wolnego czasu. Może spróbujecie ograniczyć alkohol na wspólnych spotkaniach? Jeśli lubicie rytuał przygotowywania drinków, poszukajcie przepisów na smaczne koktajle bezalkoholowe.

W przypadku osoby, u której już doszło do rozwinięcia się uzależnienia, sprawa może być nieco bardziej skomplikowana. Również warto zacząć od spokojnej, rzeczowej rozmowy. Kto wie, może twoja argumentacja sprawi, że twój bliski dostrzeże niepokojące symptomy i postanowi sięgnąć po pomoc? Natomiast jeśli problem trwa już od dawna i jest bardziej nasilony, skuteczniejsza może okazać się tzw. interwencja, czyli spotkanie w gronie kilku zaufanych osób, które przedstawią choremu fakty na temat jego alkoholizmu.

Dla ułatwienia jeszcze przed rozmową możesz poszukać dobrze ocenianych specjalistów, którzy będą mogli udzielić mu wsparcia. Pomoc najlepiej uzyskać w poradniach leczenia uzależnień, można zwrócić się do ośrodków zamkniętych i półzamkniętych, a także do lokalnej wspólnoty Anonimowych Alkoholików. Dobrze działa terapia grupowa i indywidualna prowadzona w ośrodkach odwykowych, poradniach leczenia uzależnień i gabinetach prywatnych. Czasami potrzebny jest też detoks, który pomaga w przezwyciężeniu zespołu abstynencyjnego. Jeśli istnieje taka potrzeba, nie wahajcie się skorzystać z leczenia farmakologicznego. Przydatne może być także zgłoszenie całej rodziny do lokalnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, czyli instytucji, która udziela pomocy.

Wiele zależy od indywidualnych przypadków i historii rodziny. Warto pamiętać o tym, że alkoholicy czasami zachowują się zupełnie zwyczajnie, chodzą do pracy i mają udane kontakty społeczne. Istnieje nawet pojęcie alkoholizmu wysokofunkcjonującego, gdy uzależniony wygląda na osobę zupełnie zdrową i szczęśliwą, jednak pod tymi pozorami kryje się poważna choroba. Z powodzeniem funkcjonuje więc na polu zawodowym, a także rodzinnym i osobistym, a dopiero w pewnym momencie zaczyna coraz bardziej koncentrować się na piciu alkoholu. Należy więc zachować czujność, zwracać uwagę na pozornie małe sygnały ostrzegawcze i nie ulegać stereotypom dotyczącym alkoholizmu, gdyż w ten sposób łatwo przeoczyć trudności, które mogą zaważyć na całym życiu bliskiej osoby.