Nadwrażliwość, nietolerancja czy alergia pokarmowa – jak je rozpoznać? Skorzystaj z teleporady
W życiu człowieka nie ma nic bardziej naturalnego niż potrzeba zaspokajania głodu. Jemy, aby utrzymać organizm w dobrej kondycji, a przy okazji smakować nowych potraw i spędzać czas z przyjaciółmi lub rodziną. Nadwrażliwość pokarmowa może odebrać nam tę przyjemność, powodując wiele objawów, które uprzykrzają życie i prowadzą do bolesnych dolegliwości.
W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby osób cierpiących na symptomy ze strony układu pokarmowego. Szacuje się, że problem szeroko pojętej nadwrażliwości pokarmowej może dotyczyć nawet 20% populacji w krajach rozwijających się. Kiedy więc mówimy o alergii, a kiedy o nadwrażliwości lub nietolerancji?
Polecane
Czym jest alergia, nadwrażliwość i nietolerancja pokarmowa?
W 2008 roku Europejska Akademia Alergologii i Immunologii wprowadziła ujednolicone nazewnictwo wszystkich niepożądanych reakcji pokarmowych. Główny podział obejmuje reakcje toksyczne na zawarty w pokarmie składnik (np. toksyna muchomora, jad kiełbasiany) oraz reakcje z nadwrażliwości. Zdefiniowano je jako nieprawidłowe reakcje organizmu występujące po zjedzeniu pokarmów dobrze tolerowanych przez osoby zdrowe. Nadwrażliwość z kolei podzielono ze względu na patomechanizm, który ją powoduje i wyróżniono: alergie i nietolerancje.
Alergia, czyli nadwrażliwość alergiczna
Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na składniki zawarte w pokarmie. Jeśli cierpisz na alergię, to po spożyciu alergenu Twój układ odpornościowy mobilizuje do walki przeciwciała, których zadaniem jest unieszkodliwienie i usunięcie go z organizmu. W tym procesie między innymi uwalniana jest histamina – substancja odpowiadająca za powstanie charakterystycznych objawów alergii.
Nietolerancja, czyli nadwrażliwość niealergiczna
Nietolerancje pokarmowe nie są zależne od funkcjonowania układu immunologicznego i dzielimy je na:
Nietolerancje enzymatyczne wynikające z zaburzeń wydzielania konkretnych enzymów, niezbędnych do trawienia składników pożywienia. W wyniku tych niedoborów dochodzi do uszkodzenia nabłonka jelitowego, a w rezultacie do zaburzenia wchłaniania.
Nietolerancje farmakologiczne i/lub chemiczne spowodowane substancjami zawartymi w żywności. Nasilenie i rodzaj objawów zależy od ilości danej substancji i sposobu jej metabolizowania w organizmie. Reakcje może wywoływać między innymi: histamina, tyramina, a także tryptamina, fenyloetyloamina i serotonina.
Nietolerancje idiopatyczne spowodowane spożyciem pokarmów zawierających np.: barwniki, konserwanty spożywcze, przeciwutleniacze.
Jak odróżnić alergię od nietolerancji pokarmowej?
W diagnostyce alergii pokarmowej i nietolerancji pokarmowych najważniejsze jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy spożytym pokarmem a objawami, które wywołuje. Podstawą jest szczegółowy wywiad, uzupełniony o obserwacje pacjenta, takie jak:
Czas wystąpienia pierwszych objawów – objawy wywołane reakcją alergiczną występują o wiele szybciej (czasami natychmiastowo) niż objawy wywołane nietolerancją pokarmową, które często pojawiają się z opóźnieniem od kilku godzin do kilku dni.
Ilość spożytego składnika – alergię może spowodować nawet śladowa ilość alergenu, w przypadku nietolerancji niewielka ilość danego składnika zazwyczaj nie wywołuje symptomów.
Reakcja organizmu – objawy alergii mogą być bardzo ciężkie i prowadzić nawet do wstrząsu anafilaktycznego, w przypadku nietolerancji przebieg jest zazwyczaj łagodniejszy.
Rodzaje nietolerancji pokarmowych
Nietolerancje pokarmowe występują o wiele częściej od alergii – ocenia się, że mogą one dotyczyć nawet 45% populacji. Wyróżniamy nietolerancje na:
laktozę – wywołują ją produkty bogate w ten składnik takie jak: mleko, śmietana, masło, lody,
histaminę – zawartą np. w pomidorach, wołowinie, skorupiakach, serach dojrzewających,
fruktozę – zawartą w miodzie, owocach i w niektórych warzywach.
Objawy nietolerancji mogą powodować także produkty zawierające w składzie kofeinę, glutaminian sodu, salicylany (owoce jagodowe, wiśnie, mleko w proszku) oraz tyraminę (produkty kiszone, sery długodojrzewające).
Diagnostyka nadwrażliwości pokarmowej
W diagnostyce alergii korzysta się z: punktowych testów skórnych, testów płatkowych, oznaczenia całkowitego stężenia przeciwciał IgE oraz swoistych IgE w surowicy. W diagnostyce nietolerancji testy zależą od substancji, która wywołuje niepożądane reakcje.
W obydwu przypadkach kluczowe są Twoje obserwacje – jeśli odczuwasz objawy związane z nadwrażliwością pokarmową, najlepiej zapisuj je w formie dzienniczka, w którym uwzględnisz składniki pokarmowe wywołujące niepożądane reakcje i symptomy, które wywołują. Z tymi obserwacjami możesz udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który oceni czy potrzebujesz pomocy specjalisty lub wypisze Ci skierowanie na badania, które będą pomocne w dalszej diagnozie.
Obserwujesz u siebie niepokojące objawy po kontakcie z niektórymi związkami albo po zjedzeniu pewnych produktów? Koniecznie skonsultuj się z alergologiem i gastroenterologiem! Nie czekaj w długich kolejkach! Dzięki prywatnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu Polisa Zdrowie Welbi, którego ofertę zamówisz na Welbi, Twoje oczekiwanie na wizytę u specjalisty nie będzie trwało z reguły dłużej niż 3 dni robocze.
Konsultację możesz zaplanować za pomocą prostego systemu rezerwacji wizyt online, telefonicznie lub w aplikacji mobilnej. A jeśli zdecydujesz się na pakiet OCHRONA GOLD od 239 zł miesięcznie, możesz też wykonać testy uczuleniowe (metodą nakłuć lub płatkowe), które pomogą lekarzowi ocenić rodzaj nadwrażliwości organizmu.
Sprawdź, co wchodzi w zakres poszczególnych pakietów! Wypełnij formularz i zamów ofertę, żeby poznać szczegóły i podpisać umowę. Z usług możesz korzystać niemal od razu po opłaceniu pierwszej składki.
- Błońska A., Łokieć K., Walecka‑Kapica E: Alergia czy nietolerancja pokarmowa - różnice i podobieństwa. Gastroenetrologia Praktyczna 2013, 1(18), 45-49
- M. Michalczuk, A. J. Sybilski, Nietolerancje pokarmowe. Pediatr Med Rodz 2010, 6(3):189-193.
- A. Nowicka-Jasztal, E. Bryl, Nadwrażliwość na pokarmy — choroba XXI wieku? Via Medica, Forum medycyny rodzinnej, 2016, 10(1):1-9.
- Nwaru B.I., Hickstein L., Panesar S.S. i wsp. The epidemiology of food allergy in Europe: a systematic review and meta-analysis. Allergy 2014, 69: 62–75
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
