Jak rozpoznać niedobór melatoniny? Jakie ma on skutki?

W jaki sposób działa melatonina?

Melatonina, nazywana również hormonem ciemności, odpowiada przede wszystkim za nasz rytm dobowy. Warto zaznaczyć jednak, że niezależnie od tego, czy prowadzimy typowo dzienny tryb życia, jesteśmy nocnymi markami, czy może nawet mieszamy oba te tryby, hormon zawsze będzie wydzielany w większej ilości w nocy, a w mniejszej w ciągu dnia.

Wydzielanie melatoniny zależne jest od cyklu światło – ciemność. Pod wpływem światła lub ciemności do naszego mózgu (a dokładniej do szyszynki wiloneronalnej) dochodzą sygnały, które mówią o tym, jaka jest aktualnie pora dnia.

W ten sposób hormon pomaga regulować biologiczny rytm okołodobowy. Dzięki melatoninie organizm może lepiej zadbać o odpowiedni podział godzin snu i czuwania w ciągu doby, co w realny sposób przekłada się na nasze zdrowie psychiczne. Jej dobry poziom umożliwia organizmowi odpoczynek i zapewnia energię na różne aktywności.

Przy standardowym oświetleniu melatonina zaczyna się wydzielać najczęściej między godziną 21 a 22. Najwyższe stężenie przypada między 2 a 4 w nocy. Zatrzymanie wydzielania się hormonu przypada zwykle ok. godz. 7. Na zmiany dotyczące tego trybu ma wpływ również wiek człowieka. Z biegiem lat (szczególnie po 55. roku życia) rytm dobowy ulega spłaszczeniu.

Objawy niedoboru melatoniny

Niedobór melatoniny może być trudny do rozpoznania, ponieważ nierzadko wywołane przez niego objawy są początkowo bardzo subtelne. W takim przypadku ludzie często łączą je z czynnikami środowiskowymi, w ogóle nie zastanawiając się, czy ich symptomy mają związek z problemami hormonalnymi.

Przy niedoborze tego ważnego hormonu mogą towarzyszyć Ci:

• zaburzenia snu (zwłaszcza bezsenność),

• pogorszenie się kondycji,

• stany nerwicowe,

• depresja,

• uczucie wyczerpania fizycznego,

• chroniczne zmęczenie,

• silniejsze objawy chorób współistniejących.

Objawy te powinny być wskazaniem do diagnostyki. Jeżeli zauważysz je u siebie, udaj się do specjalisty. Początkowo wystarczyć powinna wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi wywiad i w razie potrzeby zleci dodatkowe badania.

Skutki niedoboru melatoniny

Oprócz niekorzystnych stanów, które zostały wymienione w objawach, niedobór melatoniny może również zwiększyć ryzyko wielu groźnych chorób. Mowa przede wszystkim o raku piersi, prostaty czy okrężnicy.

Dodatkowo osobom z niskim poziomem tego hormonu zagrażają również różne choroby oczu i jelit. Nierzadko występuje u nich także cukrzyca. Choć niski poziom melatoniny nie oznacza automatycznie pojawienia się któregokolwiek z wymienionych schorzeń, zdecydowanie nie warto ryzykować.

Źródła melatoniny w codziennej diecie

Najnowsze badania wykazują, że niektóre produkty mogą sprawić wzrost poziomu melatoniny. Dzięki temu ich jedzenie przed snem polecane jest szczególnie osobom, które cierpią z powodu bezsenności. Oczywiście zawsze lepiej jest wcześniej skonsultować problem z lekarzem, jednak te produkty mogą okazać się bardzo pomocne.

Wśród owoców i warzyw szczególnie sprawdzą się: wiśnie, ananasy, banany, pomarańcze, ogórki, kukurydza, pomidory. Możesz spróbować dodać je do swojej wieczornej diety i sprawdzić, czy wpłyną na Twój sen.

Pomocne mogą okazać się również migdały oraz różnego rodzaju pestki. Mowa tu przede wszystkim o nasionach soi i dyni, których składnik (tryptofan) może pośrednio wpływać na poziom melatoniny i serotoniny. Ten drugi związek zwany jest hormonem szczęścia, ponieważ odpowiada za pogodny nastrój. Tryptofan możemy znaleźć również w mleku, serach, produktach sojowych oraz chudym mięsie drobiowym.

Innymi polecanymi produktami są płatki owsiane i ryż jaśminowy. Warto pamiętać, że nie tylko mogą one pomóc w przypadku problemów z zasypianiem, lecz także dostarczają organizmowi mnóstwo drogocennych składników odżywczych.

Melatonina w tabletkach – dla kogo wskazana, a kto nie powinien jej przyjmować?

Pomimo tego, że melatonina dostępna jest bez recepty, przyjmowanie jej powinno być skonsultowane z lekarzem. Ma to związek z tym, że objawy jej niedoboru są na tyle niejednoznaczne, iż równie dobrze mogą wynikać z innych schorzeń.

Ogólnie rzecz biorąc, melatonina polecana jest:

• pacjentom z zaburzeniami snu,

• osobom, które pracują w zmianowym systemie,

• w czasie podróży do innych stref czasowych,

• kobietom w okresie menopauzy,

• osobom niewidomym.

Warto pamiętać, że istnieje również szereg przeciwwskazań do stosowania środków z tym hormonem. Mowa przede wszystkim o chorobach wątroby, zbyt dużym spożyciu alkoholu, karmieniu piersią, ciąży oraz nadwrażliwości na melatoninę.