Nowotwór płuc – przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Nowotwór płuc – co to za choroba?

Nowotwór płuc w przeważającej większości przypadków ma charakter złośliwy. Nowotwory łagodne stanowią 2–5% pierwotnych guzów płuca. Do najczęściej spotykanych należą odpryskowiak i gruczolak. Niestety rak płuc występuje znacznie częściej. Klinicznie wyróżnia się takie jego typy:

• rak drobnokomórkowy – stanowi 17–25% przypadków, charakteryzuje się szybkim wzrostem, wczesnym tworzeniem przerzutów, nie nadaje się do leczenia operacyjnego, lepiej poddaje się leczeniu chemicznemu lub radioterapii,

• rak niedrobnokomórkowy – stanowi 75–80% przypadków, wykazuje oporność na chemioterapię, nadaje się do leczenia operacyjnego i radioterapii, wyodrębniono takie jego podtypy:

  • rak płaskonabłonkowy – stanowi 31–40% przypadków,

  • gruczolakorak – stanowi 25–29% przypadków,

  • rak wielkokomórkowy – stanowi około 10% przypadków.

Rak płuc – przyczyny powstawania

Bezsprzecznie najczęściej wymienianym czynnikiem sprawczym raka płuc jest palenie papierosów. W dymie tytoniowym znajduje się wiele szkodliwych substancji, w tym związków o działaniu rakotwórczym (m.in. cyjanowodór, tlenek węgla, węglowodory aromatyczne, chlorek winylu, metan, metale ciężkie, fenole, aldehydy). Szacuje się, że palenie papierosów odpowiada za około 90% przypadków choroby. Niebezpieczne jest zarówno czynne, jak i bierne palenie. 

• Przeczytaj przy okazji na temat oczyszczania płuc.

Wśród czynników predysponujących do rozwoju raka płuc wymienia się dodatkowo:

• uwarunkowania genetyczne – obciążony wywiad rodzinny w kierunku nowotworu płuc, 

• nowotwory w innych częściach ciała, które mogą dawać przerzuty do płuc,

• ekspozycję m.in. na radon, azbest, chrom, arsen, krzemionkę, promieniowanie jonizujące, związaną przede wszystkim z narażeniem zawodowym na szkodliwe substancje,

• urazy i poważne choroby płuc, zwłaszcza powodujące powstawanie blizn w obrębie miąższu tkanki płucnej,

• zanieczyszczenie powietrza,

• zakażenia wirusami – podejrzewa się, że w rozwoju nowotworu płuc mogą brać udział niektóre wirusy, w tym m.in.: ludzki wirus brodawczaka, wirus JC, wirus BK, cytomegalowirus.

Jakie są objawy raka płuc?

Objawy raka płuc późno dają o sobie znać i są niecharakterystyczne. Głównymi dolegliwościami przy rozpoznaniu są: duszność, osłabienie, ból w klatce piersiowej, chrypka, przewlekły kaszel, dysfagia (problemy z połykaniem). Zaniepokoić mogą również nawracające infekcje układu oddechowego, np.: zapalenie płuc, spadek masy ciała, gorączka, ból obręczy barkowej. U chorych na raka płuc rozwinąć się mogą m.in.: zespół żyły głównej górnej, zaburzenia rytmu serca (świadczą o naciekaniu serca), zespół Hornera, objaw tzw. palców pałeczkowatych, czyli pogrubienie dystalnych (końcowych) części palców i przybranie przez paznokcie kształtu szkiełek od zegarka. Czasem u pacjentów onkologicznych rozwinąć się mogą tzw. zespoły paraneoplastyczne. To objawy towarzyszące chorobie nowotworowej, które rozwijają się niezależnie od miejscowego wzrostu guza. Wymienia się wśród nich m.in.: zespół Cushinga, hiperkalcemię, hipoglikemię, nadczynność tarczycy, toczeń rumieniowaty układowy, encefalopatię. Wraz z zaawansowaniem choroby pacjent staje się coraz słabszy, ma niską tolerancję na wysiłek fizyczny, traci na masie ciała, obserwuje się krwioplucie, dochodzi do wyniszczenia organizmu.

Rak płuc – rokowanie

Rak płuc jest jednym z najgorzej rokujących nowotworów. Stanowi najczęstszą przyczynę zgonów z powodu raka u mężczyzn i kobiet. Wynika to głównie z faktu, że choroba bardzo często zostaje rozpoznana za późno – 5 lat po rozpoznaniu tej choroby przeżywa niewiele ponad 10% chorych.

Rozpoznanie raka płuc

W rozpoznaniu tej choroby płuc poza badaniem podmiotowym – wywiadem z pacjentem – i badaniem przedmiotowym kluczową rolę odgrywają obrazowe badania płuc. Jeśli lekarz podejrzewa proces nowotworowy, może zlecić wykonanie następujących badań:

• RTG klatki piersiowej,

• tomografię komputerową klatki piersiowej,

• PET, czyli pozytonową tomografię emisyjną (przydatną szczególnie w ocenie przerzutów, kwalifikacji do leczenia operacyjnego, w określaniu obszaru napromieniania guza),

• bronchoskopię z pobraniem wycinków do badań histopatologicznych lub popłuczyn oskrzelowych,

• badania laboratoryjne (morfologię krwi z rozmazem, badanie wydolności nerek, badanie aktywności transaminaz, parametry stanu zapalnego, markery nowotworowe).

Ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie obrazu mikroskopowego komórek lub tkanki pobranej ze zmiany. Pozwala ona na precyzyjne określenie histologicznego typu i podtypu nowotworu, określenie charakterystyki molekularnej oraz ocenę zaawansowania guza w momencie jego wykrycia.

Na czym polega leczenie raka płuc?

Sposób leczenia nowotworu płuc zależy przede wszystkim od typu histologicznego, stopnia zaawansowania i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W leczeniu stosuje się:

• metody operacyjne (wybrane postacie raka płuc) – lobektomię, czyli usunięcie płata płuca (najczęstszy zabieg), pneumonektomię, czyli usunięcie całego płuca, segmentektomię, czyli usunięcie segmentu płuca, w przypadku wystąpienia raka niedrobnokomórkowego zabieg chirurgiczny może być poprzedzony chemioterapią, której celem będzie zmniejszenie masy guza, przeciwwskazaniem do zabiegu są m.in.: znaczny stopień zaawansowania raka, podeszły wiek, niektóre choroby towarzyszące, 

• leczenie ogólnoustrojowe – chemioterapię, radioterapię (naświetlania promieniowaniem jonizującym mają zastosowanie również w terapii przerzutów i w łagodzeniu bólu nowotworowego).

W przypadku bardzo ciężkiego stanu pacjenta zastosowane może zostać leczenie objawowe, które ma na celu złagodzenie dolegliwości oraz wydłużenie czasu przeżycia.