Nullofobia – przyczyny i leczenie lęku przed odrzuceniem

Nullofobia – co to takiego i jak się objawia?

Trwałe przyjaźnie i udane związki to nieodłączny element szczęśliwego życia. Nullofobia, czyli lęk przed odrzuceniem, sprawia, że budowanie zdrowych relacji jest znacznie utrudnione. Lęk ten ma charakter irracjonalny, jednak osoba nim dotknięta często nie zdaje sobie z tego sprawy i funkcjonuje według utrwalonych, destrukcyjnych schematów. Jest to zaburzenie, które wymaga odpowiedniego leczenia.

Nullofobia to choroba, która ma wiele twarzy. Objawów lęku przed odrzuceniem jest wiele, a zależą one przede wszystkim od typu osobowości chorego. Oto najpopularniejsze przykłady:

• osobowość unikająca – taka osoba boi się odrzucenia i ucieka od wszystkich działań, które wymagają bliższych relacji z ludźmi,

• osobowość narcystyczna – narcyz charakteryzuje się wyniosłością, wygórowaną samooceną, perfekcjonizmem i wysokimi wymaganiami wobec innych, często w ten sposób maskuje lęk przed odrzuceniem,

• osobowość zależna – w przypadku takich osób nullofobia będzie przejawiać się m.in. nadmiernym podporządkowaniem się partnerowi, brakiem własnego zdania, trudnością w podejmowaniu decyzji, bezradnością i skłonnością do wchodzenia w toksyczne lub przemocowe związki,

• osobowość schizoidalna – to chłodny emocjonalnie samotnik, który woli w porę wycofać się z relacji niż cierpieć po rozstaniu z ukochaną osobą,

• osobowość paranoiczna – lęk przed odrzuceniem może przybierać postać paranoi, która karmi się podejrzliwością i brakiem zaufania wobec partnera,

• osobowość borderline – jest to zaburzenie, w którym na pierwszy plan wysuwa się niestabilność emocjonalna oraz popadanie w skrajności; osoba chora ma z jednej strony ogromną potrzebę więzi i idealizuje swojego partnera, a z drugiej odrzuca go z pogardą; lęk i niepokój to nieodłączne elementy codzienności osób zmagających się z pogranicznym zaburzeniem osobowości borderline.

Lęk przed odrzuceniem – przyczyny zaburzenia

Pierwszym krokiem w walce z nullofobią jest dokładne poznanie przeciwnika. Lęk przed odrzuceniem często ma swoje korzenie w negatywnych doświadczeniach z dzieciństwa. Cierpią na niego osoby, które wychowały się w rodzinach dysfunkcyjnych, gdzie pojawiały się uzależnienia lub przemoc. Już w pierwszych latach życia musiały one mierzyć się z deficytem uczuć oraz brakiem poczucia bezpieczeństwa. Jednak lęk przed odrzuceniem rozwija się nie tylko w rodzinach patologicznych. Wystarczy, że rodzice są nieobecni (np. po rozwodzie lub w trakcie robienia kariery zawodowej) i nie pokazują, jak powinny wyglądać zdrowe relacje. Paradoksalnie, do rozwoju nullofobii przyczyniają się także nadopiekuńczy rodzice, którzy ograniczają samodzielność dziecka i potęgują w nim strach przed samotnością w dorosłym życiu.

Lęk przed odrzuceniem może też wynikać z traumatycznych doświadczeń w dorosłym życiu. Człowiek, który przeżył bolesne rozstanie z ukochaną osobą, nie będzie chciał wejść w nową relację z obawy przed kolejnym porzuceniem. Tym samym skazuje się na tęsknotę, samotność i cierpienie. Aby przerwać to błędne koło, warto rozpocząć terapię.

Lęk przed odrzuceniem – terapia czy leczenie farmakologiczne?

Nullofobia to zaburzenie, które można skutecznie wyleczyć, choć wymaga to sporo wysiłku. Najskuteczniejszym, choć wcale nie najłatwiejszym sposobem jest systematyczna psychoterapia. Kluczem do sukcesu będzie nie tylko nazwanie problemu i określenie jego przyczyn, lecz także zbudowanie zdrowej relacji z terapeutą. To doskonała okazja, aby chory uświadomił sobie irracjonalność swojego lęku i powoli zaczął odbudowywać utracone poczucie bezpieczeństwa.

Żaden psychoterapeuta nie obieca, że lęk przed odrzuceniem da się wyleczyć w ciągu kilku sesji. Najprawdopodobniej konieczna będzie długotrwała terapia poznawczo-behawioralna, która pomoże choremu zrozumieć szkodliwe mechanizmy i nauczy stopniowo je eliminować. W tym procesie najważniejsza jest systematyczność i regularność.

Sama terapia może okazać się niewystarczająca w przypadku, gdy objawy są nasilone i mają charakter nerwicy lub depresji lękowej. Wtedy warto skonsultować się również z psychiatrą, który pomoże wdrożyć odpowiednie leczenie farmakologiczne. Umiejętne połączenie terapii i farmakologii przyniesie najlepsze rezultaty.