Złamanie kości - główne objawy, sposoby rozpoznawania i leczenia

Co to jest złamanie?

Złamanie definiuje się jako przerwanie ciągłości kości. Wyróżnia się wiele rodzajów złamań, w tym m.in. w zależności od mechanizmu urazu, przebiegu szczeliny złamania, kontaktu kości z otoczeniem. Do złamania kości dochodzi zazwyczaj w wyniku urazu. Należy jednak wspomnieć o szczególnym rodzaju złamania, które stanowi objaw osteoporozy - złamaniu patologicznym. Do złamania kości dochodzi wtedy na skutek drobnego urazu, który w warunkach fizjologicznych nie powoduje uszkodzenia. Niekiedy nawet złamanie patologiczne następuje bez uchwytnego urazu. Sprawdź, jakie są objawy złamania i które kości ulegają tym patologiom najczęściej.

Jakie są główne objawy złamania kości?

Za główne objawy złamania kości uważa się:

• nieprawidłowe ułożenie kości,

• patologiczną ruchomość kości,

• trzeszczenie odłamów kości,

• mrowienie i/lub utrata czucia w kończynie,

• obrzęk (gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej),

• ból, tkliwość w okolicy urazu,

• krwiak (rozległy wylew krwi do tkanki, lokalne nagromadzenie krwi, która opuściła uszkodzone naczynia krwionośne),

• uszkodzenie okolicznych stawów i mięśni z zaburzeniami ich fizjologicznej równowagi.

Złamaniu kości towarzyszyć mogą również objawy ogólnoustrojowe, takie jak: spadek ciśnienia tętniczego krwi, utrata świadomości, przyspieszenie tętna, przyspieszenie oddechu, niedowład.

Aby ograniczyć ryzyko złamania kości i doświadczania wymienionych wyżej przykrych dolegliwości, konieczne jest podejmowanie pewnych działań profilaktycznych. Wśród nich wymienia się przede wszystkim: aktywność fizyczną, odpowiednią aranżację przestrzeni, która zapobiega upadkom, prawidłowo zbilansowaną dietę chroniącą przed niedoborami wapnia, kluczowego składnika budulcowego kości, suplementowanie witamin na kości.

Czy możliwe jest złamanie prącia?

Będąc w tematyce złamań i ich objawów warto wspomnieć o stanie patologicznym, jakim jest „złamanie” prącia. To bardzo rzadko występujący uraz męskich narządów płciowych. Szacuje się, że stanowi 1-2% wszystkich urazów tej części ciała. „Złamanie” prącia charakteryzuje się przerwaniem ciągłości błony, która buduje ciało jamiste. Ciało jamiste to skomplikowany układ zatok. W prąciu wyróżnia się trzy ciała jamiste. Do „złamania” prącia dochodzi przeważnie podczas wzwodu w czasie intensywnego stosunku płciowego czy masturbacji, a także na skutek niezwiązanych z seksem urazów. Należy jednak zaznaczyć, że prącie nie ma struktur kostnych. Oznacza to, że nie jest możliwe rzeczywiste złamanie go, a sama nazwa została przypisana opisywanemu urazowi z uwagi na objawy podobne do tych towarzyszących złamaniu, takich jak: silny ból, obrzęk, krwiak, trzask, ale pękających naczyń.

Częste złamania kości

Jednym z częstszych złamań jest złamanie V kości śródstopia. Uraz ten jest szczególnie rozpowszechniony wśród sportowców. Objawy złamania kości śródstopia uniemożliwiają chodzenie. Ze względu na lokalizację złamania wyróżnia się trzy jego rodzaje: oderwanie małego fragmentu od końca kości skierowanego ku tyłowi, tzw. złamanie tenisisty, złamanie w okolicy 1,5 cm od tegoż końca kości, tzw. złamanie Jonesa, złamanie trzonu kości, tzw. złamanie ze zmęczenia.

Często spotykane jest też złamanie biodra, a dokładnie szyjki kości udowej. Uraz ten występuje przeważnie u osób starszych. Objawy złamania biodra wiążą się z unieruchomieniem, rozwojem zakrzepów żylnych, spadkiem jakości życia wynikającym w dużej mierze z opierania się na pomocy innych osób. Złamania biodra to częsta lokalizacja złamań osteoporotycznych.

Mocno rozpowszechnione jest też złamanie nadgarstka. Średnio 60% stanowią złamania kości łódeczkowatej. Najczęściej objawy złamania nadgarstka stwierdza się u mężczyzn w wieku 20-40 lat, którzy uprawiają sport. Do załamania dochodzi zazwyczaj przy upadku na zgięty grzbietowo i odchylony do boku nadgarstek.

W jaki sposób rozpoznaje się i leczy złamane kości?

Rozpoznanie złamania kości ma miejsce na podstawie wywiadu, czyli badania podmiotowego, oraz stwierdzenia objawów klinicznych, czyli badania przedmiotowego. Kluczową rolę w rozpoznaniu złamania kości mają badania obrazowe, a wśród nich najczęściej stosowane są: tzw. rentgen, czyli badanie RTG, rezonans magnetyczny (RM), tomografia komputerowa (TK). W przypadku złamania kości rzadziej stosowana jest scyntygrafia.

Leczenie złamań bywa różne w zależności od intensywności urazu. Może mieć charakter zachowawczy i wówczas po nastawieniu złamania stosuje się opatrunek gipsowy lub ortezy (alternatywa dla gipsu - umieszczenie kończyny w specjalnej szynie). Niekiedy wykorzystywany jest wyciąg bezpośredni. Leczenie złamania kości może mieć też charakter operacyjny. Wśród głównych wskazań do takiego postępowania terapeutycznego wymienia się: złamania otwarte, powikłane uszkodzeniem nerwów i naczyń krwionośnych, niemożliwe do nastawienia oraz towarzyszące złamaniom urazy wielonarządowe. Po złamaniu wskazana jest rehabilitacja. Jej celem jest odtworzenie budowy kości i przywrócenie jej prawidłowej funkcji, wzmocnienie mięśni, zapobieganie zastojom krwi i limfy oraz powikłaniom.