Jak działają okłady fango i kiedy warto je stosować?

Co to jest fango?

Fango zwane jest powszechnie szlamem leczniczym ze względu na unikalny wygląd masy oraz jej właściwości prozdrowotne. Jest to substancja peloidowa (z naturalnych materiałów, używana do celów leczniczych) powstała w wyniku procesów geologicznych i biologicznych. Stanowi narzędzie wykorzystywane do zabiegów balneologicznych, czyli obszaru fizykoterapii wykorzystującego naturalne tworzywa lecznicze.

Fango to mieszanina mineralnej części lawy wulkanicznej. Lawa wystawiona na długotrwałe działanie wód termalnych i innych warunków atmosferycznych nabiera swoich cennych właściwości wspomagających przebieg wielu procesów w organizmie człowieka, np. regeneracyjnych. Fango jest bogate w wodory nasycone i nienasycone, siarczki oraz liczne związki organiczne, w tym glony i drobnoustroje. Taki skład sprawia, że okłady z fango zaleca się na wiele różnorodnych dolegliwości, np. na reumatoidalne zapalenie stawów.

Jak wygląda zabieg fango?

Fango wymaga odpowiedniego podgrzania w specjalnym urządzeniu grzewczym. Szlam rozgrzewa się w przeznaczonej do tego kuchni, dlatego pomieszczenie do fango powinno być wyposażone w sprawną, wydajną wentylację.

Fango na okłady podgrzewane jest do temperatury ok. 50–70°C (podobnie jak borowina), ponieważ w temperaturze pokojowej występuje w stanie stałym. Kiedy glinka się już upłynni, na tackach z folią formowane są z niej kompresy o grubości ok. 2 cm. [1]

Po krótkim „odpoczynku” masy, czyli przestygnięciu i obniżeniu lekko temperatury, okłady z fango nakładane są na odpowiednią okolicę ciała. W zależności od obszaru zabiegowego, stosuje się okłady fango o wadze 1–4 kg.

W trakcie zabiegu fango zmniejsza swoją objętość nawet o kilka procent. To kluczowy etap zabiegu, ponieważ roztopiona glinka wraca stopniowo do nieupłynnionej postaci, a takie kurczenie się pozwala wywrzeć nacisk fango na tkanki, które pokrywa. Przywarta mocniej do ciała masa jeszcze bardziej intensywnie i głęboko rozgrzewa.

Pojedynczy okład fango trwa ok. 20 min, a podczas zabiegu będziesz leżeć pod kocem. Seria zabiegów obejmuje zwykle nie więcej niż 10 sesji, ale częstotliwość ich przeprowadzania ustalana jest indywidualnie z lekarzem bądź fizjoterapeutą do potrzeb Twojego stanu zdrowia.

Fango domowe

Okłady fango możesz również wykonywać w domu, jednak zabieg będzie się różnił przebiegiem od tego wykonywanego w sanatoriach, uzdrowiskach czy na oddziałach rehabilitacyjnych. Efekty zdrowotne mogą także być nie tak wyraźne i trwałe. Fango domowe jest odpowiednio spreparowane i występuje w gotowych do użycia kompresach. Wystarczy podgrzać glinkę, np. w piekarniku (w zależności od wskazań producenta) i przyłożyć na chory obszar ciała.

Okłady fango w domu polecane są raczej jako uzupełnienie toku leczenia prowadzonego w ośrodkach usprawniania. Pamiętaj też, aby nie podejmować prób leczenia na własna rękę, a przed użyciem fango w domu skonsultuj swoje plany z medykiem. W tym celu możesz zasięgnąć np. szybkiej teleporady z fizjoterapeutą, lekarzem rodzinnym lub innym specjalistą, który prowadził Twoje dotychczasowe leczenie.

Jak działają okłady fango?

Okłady fango charakteryzuje duża pojemność ciepła, ale ze względu na zdolności małego przewodnictwa masy, Twojemu organizmowi nie grożą przykre powikłania, takie jak np. oparzenia.

Fango najczęściej wywołuje odczyn miejscowy, czyli lokalną reakcję organizmu na działanie bodźca. Jest nim tzw. rumień cieplny. W jego miejscu dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i limfatycznych, a powstałe w ten sposób przekrwienie ma właściwości przede wszystkim przeciwzapalne i rozluźniające napięcie mięśni, co w efekcie skutkuje złagodzeniem odczuwanego bólu.

Rumień po fango jest zupełnie naturalny. Rozpoznasz go nie tylko po zaczerwienieniu skóry, które uwidacznia się już podczas zabiegu, ale także po marmurkowatej powierzchni i nierównych brzegach odczynu. Wielkość rumienia po fango najczęściej przekracza wielkość zastosowanego okładu, gdyż rozchodzi się on zgodnie z siatką rozszerzonych naczyń krwionośnych.

Za sprawą termiczno-fizycznych właściwości fango (temperatury, składu i zdolności do kompresji ciała pod wpływem utraty ciepła), wywołuje ono szereg korzystnych zmian zdrowotnych w organizmie. Rozgrzewające działanie glinki przyspiesza przepływ krwi, wzmaga przemianę materii i reguluje zaburzenia napięcia mięśniowego, a stosowane okłady z fango w okolicach brzucha czy pleców dobroczynnie wpływają na pracę mięśni gładkich.

Fango bezpośrednio oddziałuje na skórę. Wygładza ją i poprawia odżywienie, dzięki czemu lepiej ona wygląda.

Okłady fango rzadko oddziałują ogólnoustrojowo na organizm, np. przyspieszając pracę serca, wzmacniając odporność czy zwiększając ilość wydzielania potu. Okłady fango zwykle nie przekraczają 30% powierzchni ciała, a co najmniej tyle jest niezbędne do uzyskania całościowej odpowiedzi organizmu na ciepłoleczniczy zabieg. [1]

Kiedy warto wykonać fango?

Wskazania do zastosowania fango są różnorodne, od chorób skórnych i ortopedycznych, po problemy narządów wewnętrznych i zaburzenia psychosomatyczne czy psychiczne.

Lekarz może zalecić serię zabiegów w sytuacjach takich jak:

• choroby tkanek miękkich przebiegające ze stanem zapalnym,

• zaburzenia czynności wątroby czy pęcherza żółciowego i choroby nerek,

• dolegliwości menstruacyjne i PMS,

• zaparcia i czynnościowe choroby tętnic,

• infekcje dróg oddechowych,

• niektóre choroby dermatologiczne i autoimmunologiczne,

• wiele schorzeń ortopedycznych i pourazowych,

• przykurcze stawowe, bliznowce,

• choroby zwyrodnieniowe stawów,

• depresje, przewlekły stres, chroniczne zmęczenie,

• łuszczyca, cellulit.

Okłady fango – przeciwwskazania

Pomimo szerokiego spektrum zastosowania fango, okłady szlamem leczniczym nie są wskazane dla wszystkich. Lekarz może odradzić Ci zabieg, jeśli Twój organizm zmaga się z ostrym stanem zapalnym w towarzystwie gorączki lub kiedy masz zaburzenia czucia powierzchniowego. Fango jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży oraz wtedy, kiedy masz na skórze w miejscu zabiegowym rany, owrzodzenia, ropnie czy obrzęki.

Poza tym nie wykonuje się fanga przy chorobie wrzodowej żołądka i jelit, a przy nadciśnieniu tętniczym krwi czy niewydolności krążenia lub serca należy zachować szczególną ostrożność.