Co to jest ortoreksja i czym się objawia?
Istnieją różne rodzaje zaburzeń odżywiania. Jednym z nich jest ortoreksja. Charakteryzuje się nadmierną koncentracją na spożywaniu wyłącznie zdrowej żywności. Osoba chora ustala własne zasady żywienia i wyklucza z jadłospisu kolejne rodzaje pokarmów. Prowadzi to do poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu. Sprawdź, co to jest ortoreksja i jak można ją rozpoznać.
Co to jest ortoreksja?
Ortoreksja to jedno z zaburzeń odżywiania. Jej podstawową cechą jest nadmierne skupienie się na zdrowym odżywianiu. Celem takiego działania jest zachowanie pełni zdrowia. To jednak pozorne, ponieważ osoby chore eliminują coraz więcej grup produktów z diety. Tym samym skazują swój organizm na niedobory i pogorszenie ogólnego stanu zdrowia.
Przyczyny ortoreksji
Przyczynami ortoreksji bardzo często są różnego rodzaju zaburzenia emocjonalne. Skupienie się na diecie daje możliwość ucieczki od codziennych problemów. Problem ten obserwuje się także u osób nadmiernie perfekcyjnych. Warto wspomnieć, że ortorektycy najczęściej mają prawidłową budowę ciała, a nawet lekką niedowagę. Zatem motywacją do przejścia na dietę nie jest chęć zmniejszenia masy ciała. Ortoreksja może wystąpić w każdym wieku. W przeciwieństwie do innych zaburzeń odżywiania nie obserwuje się jej głównie u osób bardzo młodych.
Jakie są objawy ortoreksji?
Pierwsze objawy ortoreksji są trudne do zaobserwowania przez otoczenie osoby zdrowej. Na początku ma miejsce rezygnacja z produktów, które są powszechnie uznawane za niezdrowe. Wprowadzane są modyfikacje w jadłospisie. Eliminowane są z niego fast foody, słodycze, tłuszcze, żywność przetworzona i modyfikowana. Jednak z czasem lista produktów zakazanych się powiększa.
Ostatecznie dochodzi do tego, że osoba z ortoreksją akceptuje spożywanie zaledwie kilku produktów. Dodatkowo ustala własne zasady dotyczące ich pozyskiwania, a także przygotowywania i spożywania posiłków. Zakupy żywieniowe mogą odbywać się tylko w ekologicznych sklepach lub w gospodarstwach wiejskich. Ważna jest także kolejność spożywanych potraw.
Osoba chora na ortoreksję całą uwagę poświęca jedzeniu. Dużo czyta na jego temat oraz o skutkach zdrowotnych spożywania danego rodzaju produktów. Jej zachowanie zaczyna przypominać zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Nadmierne skupienie na zdrowym odżywianiu powoduje izolację społeczną. Z punktu widzenia ortorektyka ma to swoje zalety – nie ma ryzyka znalezienia się w sytuacji, gdy konieczne jest spożycie jedzenia z niewiadomego źródła.
Dodatkowo chorzy cały czas odczuwają frustrację. Zaburzenie planu posiłków lub spożycie produktu niewiadomego pochodzenia prowadzi nawet do wybuchów gniewu i agresji. Często pojawia się także lęk oraz poczucie winy. Nietrzymanie się diety i zasad może skutkować wymierzaniem sobie kar.
Jak wygląda leczenie ortoreksji?
Leczenie ortoreksji najczęściej opiera się na psychoterapii. U większości osób największe korzyści przynosi metoda poznawczo-behawioralna. Niekiedy konieczne jest wdrożenie farmakoterapii. Wówczas stosuje się leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu serotoniny. Terapia zwykle jest długotrwała. Wymaga także chęci leczenia i pełnej współpracy pacjenta. Pamiętaj, że osoba z ortoreksją najczęściej nie zdaje sobie sprawy z tego, że ma problem.
W leczeniu ortoreksji dużą rolę odgrywa współpraca z dietetykiem. Konieczne jest ułożenie zdrowej i zbilansowanej diety, która dostarczy organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, minerałów i witamin. Pod kontrolą lekarza powinno odbywać się także leczenie niedoborów i suplementacja pierwiastków.
Czym grozi ortoreksja?
Wszystkie zaburzenia odżywiania prowadzą do poważnych powikłań, jeżeli nie są odpowiednio leczone. Ortoreksja skutkuje powstaniem niedoborów substancji odżywczych, witamin i minerałów. Paradoksalnie, osoba, która nadmiernie skupia się na zdrowym odżywianiu, zaczyna odczuwać szereg nieprzyjemnych objawów, ponieważ jej organizm przestaje prawidłowo pracować.
Możliwe skutki ortoreksji to:
niedożywienie,
bóle głowy,
przewlekłe nudności,
upośledzenie odporności i większa podatność na infekcje,
przewlekłe zmęczenie i brak energii,
problemy z pamięcią i koncentracją,
zaburzenia miesiączkowania.
Bardzo często pojawiają się objawy anemii. Dodatkowo wzrasta ryzyko zachorowania na niektóre choroby przewlekłe (np. choroby serca lub nadciśnienie tętnicze). Zdarza się, że rozpoznawana jest depresja. Osoby z ortoreksją mierzą się także ze społecznymi i emocjonalnymi skutkami zaburzeń odżywiania. Powinieneś zdawać sobie sprawę, że brak leczenia może doprowadzić nawet do przedwczesnej śmierci.
- E. Kałędkiewicz, A. Doboszyńska, Ortoreksja na tle innych zaburzeń odżywiania, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2013, t. 7, nr 6, s. 307–315.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.