account-icon
Obliczanie ubezpieczenia
Umów teleporadę
Welbi
Zdrowie psychiczneZaburzenia psychiczne 1 min.
Zweryfikowane przez eksperta

Czym charakteryzuje się osobowość anankastyczna?

Anna Dobrońlek. Agnieszka Widera19.05.2021Aktualizacja: 06.10.2022

Osobowość anankastyczna (nazywana też obsesyjno-kompulsywną) to wzorzec ludzkich postaw i zachowań, które nacechowane są perfekcjonizmem, przesadną wręcz skrupulatnością i sumiennością. Towarzyszy im ogromna niepewność co do efektów podejmowanych działań i nieustanna potrzeba ich weryfikowania.


Osobowość obsesyjno-kompulsywną stwierdza się u około 2% ludzi. Fenomen ten nie dotyczy zatem każdego, kto jest niepewnym siebie perfekcjonistą. Jeśli jednak są to dominujące rysy twojego charakteru, być może jesteś osobą anankastyczną. A może dostrzegasz takie cechy u swoich bliskich? Przeczytaj poniższy artykuł, by lepiej zrozumieć siebie i ludzi w twoim otoczeniu.

osobowosc-anankastyczna-czym-sie-charakteryzuje
pexels.com

Polecane

natrectwo-co-to-jest-jak-sobie-radzic-jak-leczyc
Zdrowie psychiczne
2 min.
Jak zdiagnozować natręctwo myśli? Czy istnieją metody leczenia?
19.05.2021
depresja-lekowa-jakie-sa-objawy-jak-z-nia-walczyc
Zdrowie psychiczne
2 min.
Depresja lękowa - jakie są objawy? Jak z nią walczyć?
31.10.2021
talassofobia-co-to-jest-jak-ja-skutecznie-leczyc
Zdrowie psychiczne
1 min.
Co to jest talassofobia? Jak rozpoznać jej główne objawy?
30.05.2022
agresja-jakie-sa-rodzaje-jak-ja-rozpoznac
Zdrowie psychiczne
2 min.
Agresja - jakie są rodzaje? Jak ją rozpoznać?
27.07.2021
Spis treści
  1. Czy anankastyczne zaburzenie osobowości to choroba?
  2. Charakterystyka osobowości anankastycznej
  3. Jak sobie radzić z osobowością anankastyczną?

Czy anankastyczne zaburzenie osobowości to choroba?

Osoba anankastyczna to na pierwszy rzut oka człowiek pełen zalet – ambitny, sumienny, punktualny, oszczędny i rozważny. Tymczasem według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 osobowość anankastyczna należy do grupy zaburzeń osobowości i została oznaczona symbolem F60.5. Czy to oznacza, że jeśli jesteś urodzonym perfekcjonistą, powinieneś zacząć martwić się o swoje zdrowie psychiczne? Niezupełnie.

W odróżnieniu od zaburzeń nerwicowych (np. mylonej często z osobowością obsesyjno-kompulsywną nerwicy natręctw) czy zaburzeń nawyków (np. kleptomanii), zaburzenia osobowości to utrwalone już w okresie dzieciństwa wzorce myślenia i zachowania, które mogą utrzymywać się przez całe życie. Osoba anankastyczna często normalnie funkcjonuje w społeczeństwie i nie czuje, by miała jakiekolwiek problemy.

Jak widać, istnieje cienka granica pomiędzy zaburzeniem a chorobą. Trudno przy tym jednoznacznie stwierdzić, co jest normą. Jeśli jednak twoje zachowania odbierane są przez otoczenie jako przesadne, uciążliwe, a ty sam – dla odmiany – czujesz się wiecznie nieusatysfakcjonowany swymi osiągnięciami i dręczy cię poczucie winy z powodu własnej niedoskonałości, to znak, że warto popracować nad swoimi cechami charakteru.

Charakterystyka osobowości anankastycznej

Osoba anankastyczna w każdym swoim działaniu dąży do doskonałości. Jest niezwykle sumienna i skrupulatna w pracy, skupia się na detalach, które innym wydają się nieistotne. Obowiązki zwykle przedkłada nad inne sprawy. Drażnią ją ludzie, którzy nie traktują swoich zadań równie serio. W życiu osobistym takiej osoby także nie ma miejsca na przypadkowość i chaos. Wszystko jest starannie zaplanowane, a wszelka spontaniczność odbiera jej spokój i poczucie bezpieczeństwa. Jak nikt przestrzega wyznawanych norm i sztywno trzyma się raz podjętych decyzji.

Mimo że człowiek z osobowością anankastyczną jest rzetelny i solidny, co przekłada się na doskonałe wyniki (choć niejednokrotnie opłacone zmęczeniem, nadgodzinami), rzadko bywa z siebie zadowolony. Niepewny efektów swoich działań, nieustannie poddaje weryfikacji każdą czynność, a i tak dręczy go poczucie, że mógł postarać się bardziej. Miewa też silne poczucie winy wobec innych, niewspółmierne do popełnianych błędów. Często przypisuje sobie odpowiedzialność za cudze niepowodzenia.

W relacjach interpersonalnych osoba anankastyczna jest ostrożna i nieufna. Źle czuje się wśród ludzi nieuporządkowanych, postępujących w sposób nieprzewidywalny. Od swoich bliskich oczekuje, że będą funkcjonować tak samo, jak ona. Ma problem z wyrażaniem emocji, nie potrafi też reagować na uczucia okazywane przez innych. W przyszłość człowiek z osobowością obsesyjno-kompulsywną spogląda z niepewnością. Dlatego zwykle unika zmian i ryzyka. Jest także chorobliwie oszczędny. Nie potrafi nawet pozbywać się niepotrzebnych już przedmiotów.

Jak sobie radzić z osobowością anankastyczną?

Osobowość anankastyczna nie jest schorzeniem psychicznym, które można leczyć farmakologicznie. Niemniej osoby z takim charakterem często nie odnajdują się w relacjach społecznych, nie radzą sobie z wyzwaniami, nie lubią siebie, nie mają satysfakcji z życia, a to może być źródłem cierpienia, nerwic czy depresji. Dlatego, jeśli czujesz, że żyjesz pod narzuconą sobie presją, a wysiłek, który wkładasz w pracę czy organizację domowego ogniska, zamiast cieszyć frustruje cię, nie wahaj się szukać pomocy psychologicznej.

Zaburzenia osobowości mogą mieć podłoże genetyczne lub wynikać z nieprawidłowości w pracy układu nerwowego. Największą rolę przypisuje się jednak czynnikom psychospołecznym. Dlatego rozwiązaniem twoich problemów może być terapia w nurcie psychodynamicznym. Służy ona przepracowaniu wczesnych doświadczeń, które kształtowały twoją osobowość. Osoby anankastyczne często miały surowych rodziców, w dzieciństwie zmagały się z ich wygórowanymi oczekiwaniami, były nieustannie krytykowane i karane za najmniejsze przewinienia.

Jeśli nie jesteś gotów konfrontować się ze swoją przeszłością, możesz skorzystać z innych metod terapii, na przykład poznawczo-behawioralnych. Spotkania z psychoterapeutą pomogą ci lepiej zrozumieć swoje postawy, spojrzeć na nie z pewnego dystansu. Nauczysz się, jak radzić sobie z trudnymi emocjami, jak szybko podejmować decyzje, odpuszczać sobie zadania, które przerastają twoje możliwości, a także jak lepiej porozumiewać się z rodziną, przyjaciółmi. Twoi bliscy mogą stać się największym wsparciem w walce o bardziej satysfakcjonujące życie, jeśli tylko pozwolisz im zrozumieć, z jakimi problemami się zmagasz.

Źródła
  1. M. Seligman, E. Walker, D. Rosenhan, Psychopatologia, tł. J. Gilewicz, A. Wojciechowski, Poznań 2003.
  2. A. Beck, A. Freeman, D. Davis, Terapia poznawcza zaburzeń osobowości, tł. M. Cierpisz, Kraków 2016.
Author Anna Dobroń picture

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

egoizm-a-egocentryzm-jak-je-rozroznic-co-warto-wiedziec
Zdrowie psychiczne
1 min.
Egoizm a egocentryzm - jak je rozróżnić? Co warto wiedzieć?
27.07.2021
autyzm-wysokofunkcjonujacy-objawy-terapia
Zdrowie psychiczne
1 min.
Autyzm wysokofunkcjonujący – jak się objawia i jak sobie z nim radzić?
28.07.2022
jak-sie-uspokoic-jakie-sa-skuteczne-sposoby
Zdrowie psychiczne
1 min.
Jak można się szybko uspokoić? Sposoby na atak paniki, nerwy i stres
14.05.2021
czlowiek-empatyczny-co-to-znaczy-czym-sie-cechuje
Zdrowie psychiczne
1 min.
Kim jest człowiek empatyczny? Czemu służy empatia i czy można jej się nauczyć?
03.06.2022
Popularne w kategorii Zdrowie psychiczne
osobowosc-schizotypowa-czym-sie-charakteryzuje
Zdrowie psychiczne
1 min.
Na czym polega osobowość schizotypowa i jak sobie z nią radzić?
19.05.2021
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Pakiety medyczne
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Kim jesteśmy

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.