Owsiki u dorosłego człowieka - przyczyny, objawy i leczenie

Co to są owsiki?

Owsiki ludzkie to robaki należące do grupy nicieni, które pasożytują w układzie pokarmowym człowieka, a dokładniej w końcowym odcinku jelita cienkiego, w jelicie grubym oraz wyrostku robaczkowym. Ich ciało jest cienkie, białe i silnie wydłużone. Osiąga długość od 3 milimetrów (samiec) do 1 centymetra (samica). Ich pożywienie stanowi treść jelitowa, którą wysysają wraz z substancjami odżywczymi. Owsiki składają jaja w okolicy odbytniczej człowieka. Jednorazowo jest to nawet kilkanaście tysięcy sztuk.

Owsiki ludzkie stwierdza się przede wszystkim u dzieci. W Polsce dotyczą nawet 10% populacji dziecięcej. Najwięcej zachorowań stwierdza się między 5 a 15 rokiem życia. Chorują głównie te osoby, które przebywają w dużych skupiskach (np. w przedszkolach). Trzeba jednak pamiętać, że mogą również wystąpić owsiki u dorosłego człowieka.

Jak dochodzi do zakażenia owsikami u dorosłego?

Do zakażenia owsikami u dorosłego dochodzi na skutek przedostania się jaj owsika do przewodu pokarmowego. Możesz przenieść owsiki np. na brudnych rękach (po dotknięciu przedmiotu, na którym znajdują się jaja) w okolicę ust. Jaja mogą trafić wraz z kurzem na owoce, warzywa, a nawet szczoteczki do zębów i w ten sposób przedostać się do ust, a następnie do jelit. Niekiedy przenoszą się razem z powietrzem do górnych dróg oddechowych, a stamtąd do układu pokarmowego.

Z jaj wykluwają się larwy, które zdolność inwazyjną osiągają już po 4-8 godzinach. Po około miesiącu dojrzewają do postaci dorosłej. Żyją średnio 2 miesiące. W tym czasie samice składają jaja w okolicy odbytu. Odbywa się to wyłącznie w nocy. Dzięki temu, że są one pokryte kleistą substancją, z łatwością przyczepiają się do pościeli, bielizny, piżamy, skóry i paznokci. Później mogą zostać przeniesione na inne przedmioty użytku codziennego lub owoce i warzywa.

Jakie są objawy owsików u dorosłego człowieka?

Charakterystycznym objawem owsików u dorosłego człowieka jest uporczywy świąd w okolicy odbytu. Pojawia się on przede wszystkim w nocy, ponieważ to właśnie o tej porze samice wychodzą poza ciało człowieka, aby złożyć jaja. Pasożyty powodują nieprzyjemne doznania poprzez swoje ruchy, ale także przez wydzielanie toksyn i drażnienie zakończeń nerwowych obecnych w skórze w okolicy odbytu.

Inne możliwe objawy owsików u dorosłego człowieka to:

• utrata apetytu,

• ból brzucha,

• bladość powłok skórnych i sińce pod oczami,

• rozdrażnienie i zaburzenia koncentracji,

• trudności z zasypianiem (spowodowane świądem okolicy odbytu),

• obecność owsików w kale.

Trzeba również pamiętać, że objawy owsików u dorosłego człowieka nie zawsze się pojawiają. Mimo to może dojść do zakażenia innych osób.

Jak rozpoznać owsiki u dorosłego człowieka?

Gdy pojawią się objawy owsików u dorosłego, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Wystawi on skierowanie na testy, dzięki którym możliwe będzie potwierdzenie choroby pasożytniczej. Badanie, które jest rutynowo stosowane przy podejrzeniu owsicy, to wymaz z odbytu. Polega on na przyłożeniu taśmy celofanowej do szpary pośladkowej. Następnie należy ją zabezpieczyć i dostarczyć do laboratorium, gdzie jest oglądana pod mikroskopem.

Wymaz z odbytu należy pobrać rano przed kąpielą i skorzystaniem z toalety. Zaleca się, aby badanie powtórzyć 3 razy w pięciodniowych odstępach. Dzięki temu szansa na wykrycie pasożytów wzrasta nawet do 90%. Niekiedy lekarz wydaje skierowanie także na badanie kału. Służy ono wykluczeniu innych chorób pasożytniczych, które mogą być przyczyną występujących objawów.

Jak wygląda leczenie owsików u dorosłych?

Bardzo ważna jest wiedza dotycząca tego, jak pozbyć się owsików. Choroba pasożytnicza wymaga leczenia przy pomocy środków farmakologicznych. Na rynku dostępne są leki przeciwpasożytnicze, które zawierają:

• pyrantel,

• mebendazol,

• albendazol.

Podaje się je jednorazowo. Zalecane jest powtórzenie terapii po 2 tygodniach (w przypadku pyrantelu) lub 4 tygodniach (w przypadku dwóch pozostałych leków). Leczeniu owsików powinna poddać się cała rodzina osoby (lub współlokatorzy), u której zostały zauważone objawy.

Owsiki u dorosłych - leczenie domowe

Wsparciem terapii zleconej przez lekarza mogą być domowe sposoby na owsiki. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na sposób odżywiania się. Dieta w czasie leczenia choroby pasożytniczej powinna być uboga w węglowodany, ale bogata w białko i błonnik. Jadłospis można wzbogacić o pestki dyni, ponieważ obecne w nich substancje wykazują działanie przeciwpasożytnicze.
Bardzo ważne jest też dbanie o regularne wypróżnienia, które pomagają usunąć pasożyty z jelit. Nie można zapomnieć o codziennej higienie intymnej i zmianie bielizny. Ważne jest także częste pranie pościeli i utrzymywanie porządku w domu (zmniejszenie ilości kurzu, ponieważ razem z nim mogą przenosić się jaja).

Konieczne jest także częste mycie rąk. Należy unikać dotykania skóry w okolicy odbytu. Nie wolno drapać się, gdy pojawi się świąd. W przeciwnym razie w prosty sposób można przenieść jaja owsików na przedmioty codziennego użytku lub w okolicę twarzy. Wówczas dochodzi do ciągłego samozarażania się, które powoduje nasilenie się inwazji pasożytniczej, a także wydłuża czas leczenia owsicy.

Jakie powikłania mogą powodować owsiki u dorosłych?

Nieleczone owsiki u dorosłych mogą przyczynić się do pojawienia powikłań, które stanowią zagrożenie dla zdrowia. Zdarzają się one rzadko, jednak należy mieć na uwadze taką ewentualność i rozpocząć odpowiednią terapię, gdy tylko zostaną zaobserwowane pierwsze objawy owsicy.

Do możliwych powikłań owsików u dorosłego człowieka należą:

• przewlekłe zapalenie jelita grubego,

• stan zapalny narządów rodnych,

• stan zapalny jamy otrzewnej,

• zajęcie wyrostka robaczkowego (i prawdopodobnie jego zapalenie).

Owsiki w ciąży nie stanowią zagrożenia dla rozwijającego się płodu. Dzieje się tak, ponieważ pasożyty nie przenoszą się drogą krwi. O zaobserwowanych objawach owsicy należy poinformować lekarza, który zadecyduje o dalszym postępowaniu.

Jak wygląda profilaktyka, która zapobiegnie pojawieniu się owsików u dorosłych?

Owsiki u dorosłych nie wystąpią, jeżeli zostanie wdrożona odpowiednia profilaktyka. Do działań zalicza się:

• codzienną zmianę bielizny,

• przestrzeganie zasad higieny intymnej,

• przestrzegania zasad higieny osobistej (zwłaszcza po wyjściu z toalety, przed jedzeniem, po powrocie z miejsc publicznych),

• mycie owoców i warzyw przed ich spożyciem,

• częste pranie pościeli w wysokich temperaturach,

• unikanie obgryzania paznokci,

• częste obcinanie paznokci,

• unikanie używania wspólnych ręczników.

Bardzo ważne jest także uczenie dzieci zasad higieny. Mowa zwłaszcza o tych maluchach, które uczęszczają do przedszkola. Owsiki u dorosłych są częstym wynikiem zakażenia rodzinnego, którego źródłem jest właśnie dziecko.