Pediofobia – charakterystyczne cechy i objawy

Czym jest pediofobia?

Lalki są obecne w polskiej kulturze niemal od zawsze. Towarzyszą dzieciom w codziennych rozrywkach. Stają się bohaterkami różnych opowieści i przeżywają rozmaite przygody. Nierzadko pomagają młodym ludziom w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami. Zdarza się jednak, że bywają również źródłem lęku. Opisane zjawisko nosi nazwę pediofobii i jest jednym z rzadziej występujących zaburzeń lękowych. 

Co wywołuje pediofobię?

Bezpośrednim impulsem wywołującym opisywany rodzaj lęku są lalki. I nie chodzi tutaj wyłącznie o postacie z diabolicznym wizerunkiem, ale wszystkie typy wspomnianych zabawek, nawet te, które wyglądają niegroźnie i na ogół budzą pozytywne emocje. Przyczyny prezentowanych zaburzeń nie zostały do końca poznane. Trudno więc udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o etiologię tego problemu. Specjaliści zwracają uwagę na to, iż występowaniu pediofobii sprzyjać mogą czynniki środowiskowe (na przykład traumy z dzieciństwa), a także temperamentalne. Niektóre osoby są bardziej podatne na tego typu zaburzenia, między innymi z uwagi na nieśmiałość, niechęć do podejmowania wyzwań czy próbowania nowych rzeczy. 

Ważną rolę w rozwoju fobii odgrywają również aspekty biologiczne. Silny lęk prowadzi do zwiększenia stężenia adrenaliny i noradrenaliny. To neuroprzekaźniki o działaniu pobudzającym. Często nazywa się je hormonami stresu. Odpowiadają one bowiem za przygotowywanie organizmu do ucieczki w obliczu niebezpieczeństwa. Naczynia krwionośne obkurczają się, a akcja serca przyspiesza. Rośnie wtedy poziom ciśnienia tętniczego krwi i dochodzi do rozszerzenia dróg oddechowych.

Jak objawia się pediofobia?

Osoba cierpiąca na pediofobię odczuwa bardzo dużo dyskomfort i niepokój, gdy ma kontakt z lalkami. Dlatego za wszelką cenę unika tych obiektów. Co ważne, lęk mogą wywoływać nie tylko same zabawki, ale również ich zdjęcia czy wyobrażenia. Bardzo często pacjenci nie potrafią znieść już samego ich widoku, na przykład w prasie czy telewizji. Przypadkowe zetknięcie się z lalką wywołuje natomiast szereg reakcji somatycznych, takich jak:

• drżenie rąk,

• kołatanie serca,

• uczucie suchości w ustach,

• nadmierne pocenie się,

• jąkanie (trudności w wypowiadaniu nawet prostych wyrazów),

• nudności,

• drżenie głosu.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że lęk w pediofobii ma zawsze charakter irracjonalny. Co to oznacza w praktyce? Wspomnianej emocji nie sposób rozsądnie uzasadnić. 

Pediofobia a pedofobia 

Pediofobia często bywa utożsamiana z innym zaburzeniem lękowym – pedofobią. Nie należy jednak mylić ze sobą wspomnianych pojęć. Oba znaczą bowiem zupełnie coś innego. Różni je przede wszystkim obiekt lęku. W pierwszym z wymienionych przypadków są to lalki, w drugim natomiast dzieci. Pedofobia jest swego rodzaju odpowiedzią na pedofilię oraz problem molestowania seksualnego najmłodszych. 

Jak sobie radzić z pediofobią?

Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia zaburzeń lękowych, w tym różnych dziwnych fobii, jest psychoterapia, a dokładniej rzecz ujmując terapia poznawczo-behawioralna. Polega ona na zmianie sposobu postrzegania rzeczywistości, a także reagowania na sytuacje stresowe. Podczas spotkań ze specjalistą pacjent poznaje mechanizmy kształtowania patologicznych przekonań i uczy się nowych zachowań w kontakcie z obiektem wywołującym lęk. 

W terapii zaburzeń lękowych wykorzystuje się zwykle techniki ekspozycyjne. Ich głównym celem jest konfrontacja chorego ze źródłem lęku. Jak może wyglądać tego typu sesja? Obejmuje ona kilka etapów. Najpierw jednostka wyobraża sobie lalkę. Potem ogląda jej zdjęcia i wizerunki, a następnie prawdziwe figurki zamknięte w klatce. W końcowych fazach leczenia psychoterapeuta stawia przed klientem lalkę (bez klatki). Na koniec nawiązuje się też kontakt z obiektem. Dotyka się go, bierze na ręce itp.

Przedstawiony wyżej proces stanowi jedynie zarys terapii. Należy pamiętać, że leczenie fobii to dość skomplikowana i długotrwała procedura. Trwa zazwyczaj kilka miesięcy i przebiega stopniowo. Nie zaleca się zarówno pośpiechu, jak i nadmiernej ostrożności w przeprowadzaniu poszczególnych etapów. Ich przebieg powinien być dostosowany do potrzeb, oczekiwań oraz stanu zdrowia konkretnej jednostki. Niekiedy konieczne okazuje się połączenie psychoterapii z farmakoterapią. Leki pozwalają na złagodzenie odczuwanego lęku i ułatwiają osobie z pediofobią powrót do normalnego funkcjonowania. 

Gdzie zgłosić się na terapię pediofobii?

Leczeniem pediofobii zajmuje się wiele ośrodków w całej Polsce. Pomoc można uzyskać również w prywatnych gabinetach psychoterapeutycznych. Przed podjęciem jakichkolwiek działań warto jednak upewnić się, że dane usługi świadczą specjaliści z odpowiednią wiedzą oraz doświadczeniem. Korzystanie z nieprofesjonalnego wsparcia może przynieść więcej szkody niż pożytku.