Jak przebiega pierwsza miesiączka? Kiedy się jej spodziewać?

Pierwsza miesiączka – kiedy powinna się pojawić?

Pierwsza miesiączka (z łaciny menarche), czyli rozpoczęcie pierwszego cyklu miesiączkowego w życiu, może być dla dziewczynek krępującym tematem. Rodzice również nie zawsze mają swobodę w prowadzeniu rozmów o dojrzewaniu, choć powinni spróbować zrobić pierwszy krok, by zaopatrzyć córkę w potrzebną wiedzę i budować jej pewność siebie. Warto pamiętać, że im więcej mamy wiedzy o menarche, tym lepiej możemy się do niej przygotować i odjąć sobie trochę stresu. To ważne, byś wiedziała, co się dzieje z Twoim ciałem podczas miesiączki, i mogła spokojnie ją obserwować bez niepotrzebnego niepokoju.

• Jak dużo wiesz o miesiączce? Rozwiąż quiz!

Pierwsza miesiączka zwykle występuje po 14 miesiącach od skoku pokwitaniowego. U polskich dziewcząt pojawia się średnio w wieku 12 lat i 9 miesięcy. W ostatnich latach zauważono częste występowanie miesiączki wcześniej niż w wieku 12 lat. Zwykle dziewczynka już wtedy osiągnęła krytyczną masę ciała, niezbędną do rozpoczęcia miesiączkowania, która wynosi około 46 kg przy wzroście około 157 cm. Czas pierwszego krwawienia miesiączkowego zależy od wielu czynników, również od warunków bytowych – dobre obniżają wiek wystąpienia menarche, a złe ją opóźniają. Mieszkanki miast zwykle wcześniej miesiączkują niż dziewczynki na wsi.

Jeśli pierwsze krwawienie miesiączkowe Cię zaskoczy, pamiętaj, że zawsze dookoła Ciebie są kobiety, które najprawdopodobniej mają przy sobie środki higieny, takie jak podpaski czy wkładki. Solidarność kobiet w tym aspekcie jest bardzo mocna, jeżeli poprosisz o pomoc, na pewno zostanie Ci ona udzielona. Warto nosić w plecaku czy w torebce awaryjną podpaskę. 

Czy można zaobserwować zwiastuny nadchodzącej miesiączki?

Pierwsza miesiączka pojawia się zwykle niespodziewanie, choć ciało może dawać delikatne znaki, że zbliża się menarche. Są to zwykle objawy subtelniej nasilone niż w PMS, czyli w zespole napięcia przedmiesiączkowego. Mogą to być: poczucie obrzęknięcia, zatrzymania wody w organizmie, osłabienie, migreny, wzdęcia, obrzęk i bolesność piersi, szybkie zmiany lub obniżenie nastroju. Przed miesiączką zwykle występuje ból brzucha o różnym nasileniu. Niektóre kobiety w ogóle nie odczuwają typowego skurczowego bólu podbrzusza przed miesiączką, a inne mają dokuczliwe dolegliwości bólowe. 

Każda kobieta indywidualnie odczuwa efekty wahania stężeń hormonów, dlatego objawy poprzedzające okres mogą się bardzo różnić. Warto zaznaczyć, że takie objawy wynikają z comiesięcznych zmian hormonalnych zachodzących w ciele menstruującej osoby i są normalne. Jednak to, że PMS jest zjawiskiem fizjologicznym, nie znaczy, że jego objawy powinny być bagatelizowane. Jeśli odczuwasz go wyjątkowo intensywnie, pamiętaj o lekach rozkurczowych i przeciwbólowych, a przy dużym nasileniu objawów skonsultuj się z ginekologiem.

Jak przebiega pierwsza miesiączka?

Pierwszy dzień miesiączki jest zarazem pierwszym dniem cyklu miesiączkowego. Krwawienie z jamy macicy to złuszczona błona śluzowa macicy, czyli endometrium, i krew. Nie zawierają one bakterii, nie mają nieprzyjemnego zapachu. Pierwsze krwawienie jest zwykle mniej obfite niż późniejsze, krew jest na ogół na początku jasnoczerwona, a później ciemna, żeby pod koniec miesiączki stać się brunatnym plamieniem. Niekiedy pierwsza miesiączka przyjmuje postać brunatnej wydzieliny bez czerwonej krwi. Czas trwania pierwszej miesiączki jest krótszy niż każdej kolejnej, zwykle trwa od 2 do 6 dni, a następne miesiączki zajmują od 3 do 7 dni.

Pierwsze cykle miesiączkowe najczęściej (w 94% przypadków) są bezowulacyjne ze względu na niedojrzałość układu podwzgórze – przysadka – jajnik. Dostrajanie się funkcji jajników trwa nawet kilka lat, dlatego początkowo miesiączki zazwyczaj występują nieregularnie. W pierwszym roku miesiączkowania długość cykli wynosi zwykle od 21 dni do 45 dni. Po unormowaniu się cykli miesiączkowych odstępy między pierwszymi dniami kolejnych miesiączek mogą trwać od 21 do 35 dni, średnio 28 dni. Długość trwania kolejnych cykli nie powinna przekraczać 8 dni, byśmy mogli mówić o regularnym miesiączkowaniu. 

Jak rozmawiać z dzieckiem o miesiączce?

Jako że temat miesiączki jest traktowany jak tabu, w reklamach podpasek kobiety krwawią na niebiesko, a dookoła latają motylki. Choć dostęp do informacji jest dziś szeroki, to źródła często wydają się niepewne. Weź sprawy we własne ręce i porozmawiaj z córką o pierwszej miesiączce, zanim jej doświadczy. Warto od wczesnych lat życia tłumaczyć dziewczynkom, do czego służą podpaski, dlaczego ich siostry czy mama czasami czują się gorzej, czym w ogóle jest miesiączka. Dziewczynki wychowane w domu, gdzie krwawienie nie jest powodem do wstydu i tematem tabu, lepiej znoszą miesiączki, nie traktują ich jak choroby. 

Warto wspomnieć, że występowanie miesiączki jest objawem zdrowia i nabycia zdolności do ewentualnej ciąży. Opowiadanie członków rodziny o własnych doświadczeniach z okresem pozwala pokonać dziecku niepokój i niepotrzebny wstyd. Najlepiej posługiwać się prostym językiem, dawać przykłady. Zachęć dziecko do zadawania pytań lub zapytaj je, jak wiele wie o miesiączce. Może jego wiedza jest już spora, a może informacje, które posiada, nie do końca są zgodne z prawdą. Szansa na sprostowanie fałszywych treści jest nieoceniona, można w ten sposób zaoszczędzić dziecku niepotrzebnych obaw. Opowiedz córce o środkach higieny, pokaż, jak zakłada się podpaski, wyjaśnij, jak można złagodzić objawy PMS, opowiedz o wizytach u ginekologa, kiedy nadejdzie na to odpowiedni czas. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca pierwszą wizytę u ginekologa odbyć pomiędzy 12. a 15. rokiem życia.