Jak objawia się poronienie, jak może przebiegać?

Czym jest poronienie?

Poronienie jest utratą ciąży przed ukończeniem 22 tygodnia (do 21. tygodnia i 6. dnia), czyli przed osiągnięciem przez płód zdolności do przeżycia poza macicą. Utrata ciąży, bez względu na jej zaawansowanie, jest trudnym przeżyciem dla osób spodziewających się dziecka. Należy pamiętać w takiej sytuacji o możliwości skorzystania z pomocy psychologicznej i wsparcia bliskich.

Diagnozę ustala się na podstawie objawów, badania ultrasonograficznego (zwykle przezpochwowego) i seryjnego oznaczania stężenia podjednostki β ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (beta-hCG). 

Jakie rodzaje poronień możemy wyróżnić?

Poronienia możemy podzielić na podstawie wielu czynników.

Rozróżniamy utratę ciąży ze względu na występowanie lub brak objawów:

• objawowe,

• bezobjawowe.

Możemy podzielić poronienia ze względu na występowanie zarodka w jaju płodowym:

• Ciąża bezzarodkowa, czyli puste jajo płodowe, charakteryzuje się brakiem zarodka lub brakiem zarodka i pęcherzyka żółtkowego w pęcherzyku ciążowym.

Oznacza to brak zarodka przy średnim wymiarze pęcherzyka ciążowego co najmniej 25 mm i brak zarodka z widoczną czynnością serca po co najmniej 11 dniach od stwierdzenia pęcherzyka ciążowego z obecnym pęcherzykiem żółtkowym lub po co najmniej 14 dniach od stwierdzenia pęcherzyka ciążowego bez pęcherzyka żółtkowego.

• Ciąża z obecnym zarodkiem. 

Ze względu na czas wystąpienia poronienia możemy wyróżnić:

• Poronienie wczesne, czyli takie, które wystąpiło przed ukończeniem 10. tygodnia ciąży (do 9 tygodni i 6 dni ciąży).

• Poronienie późne w pierwszym trymestrze ciąży, czyli takie, które rozpoznano przed ukończeniem 14. tygodnia (do 13 tygodni i 6 dni).

• Poronienie w drugim trymestrze ciąży, występujące po ukończeniu 14. tygodnia, a przed ukończeniem 22. tygodnia ciąży.

Ze względu na dynamikę poronienia możemy wyróżnić:

• Poronienie samoistne, charakteryzujące się spontanicznym poronieniem, bez ingerencji lekarskiej. Kobieta zaczyna krwawić i jama macicy samoistnie opróżnia się dzięki skurczom. 

• Poronienie chybione, zatrzymane, czyli obumarcie zarodka czy płodu, charakteryzujące się brakiem czynności serca (jeżeli bijące serce zostało wcześniej zobaczone i udokumentowane) lub zahamowaniem wzrastania zarodka (jeżeli nie uwidoczniono nigdy bicia serca zarodka). W tym przypadku może być konieczna indukcja poronienia. 

Ze względu na stopień zaawansowania poronienia wyróżniamy:

• Poronienie zagrażające, czyli krwawienie z jamy macicy przed 20. tygodniem ciąży. Nie musi ono skończyć się poronieniem.

• Poronienie w toku, czyli rozpoczęta utrata ciąży. Pacjentka krwawi, ma w wywiadzie dodatni wynik badania β-hCG, rozwartą szyjkę macicy, a pęcherzyk ciążowy wciąż znajduje się w jamie macicy. 

• Poronienie niecałkowite, które charakteryzuje się objawami poronienia w toku, jednak w jamie macicy obserwuje się treść, na którą mogą się składać zniekształcony pęcherzyk ciążowy i pozostałości popłodu. Nie ustalono dokładnej granicy grubości zawartości macicy, która wymagałaby dalszych działań. U mnie w klinice taką umowną wartością jest co najmniej 15 mm.

• Poronienie całkowite, czyli stan, kiedy jama macicy w badaniu ultrasonograficznym jest pusta, a szyjka macicy już zdążyła się zamknąć. Pacjentka nadal może krwawić.

Przyczyny poronień

Przyczyny utraty ciąż nie zawsze są znane i bywają trudne w diagnostyce. Szczególnie w przypadku poronień nawykowych należy przeprowadzić wnikliwą diagnostykę. Poronienia nawykowe to dwa poronienia w kolejnych ciążach lub trzy w niewystępujących po sobie ciążach.

Za około 50% samoistnych wczesnych strat ciąż odpowiadają wady genetyczne u płodu, najczęściej w postaci aberracji chromosomowych. Z reguły występującą w tych przypadkach aberracją chromosomową u zarodka jest trisomia 16. pary chromosomów, monosomia X, triploidia i tetraploidia. Pobrane tkanki można poddać analizie genetycznej, by rozpoznać rodzaj wady genetycznej. Niestety w standardowym badaniu genetycznym nie możemy rozpoznać wszystkich wad genetycznych.

Ryzyko poronień wzrasta wraz z wiekiem ciężarnej, paleniem tytoniu, spożywaniem alkoholu, nadmiernym spożyciem kofeiny. Zastosowanie technik wspomaganego rozrodu i cukrzyca również wpływają negatywnie na utrzymanie ciąży.

Jak może objawiać się poronienie?

Poronienie może przebiegać zupełnie bezobjawowo lub dawać charakterystyczne objawy. Zwykle kobiety z utratą wczesnej ciąży skarżą się na ból brzucha, plamienie lub krwawienie z dróg rodnych. W badaniu ginekologicznym można zauważyć rozpulchnienie szyjki macicy i rozwarcie. Plamienie czy pobolewanie podbrzusza nie musi być objawem poronienia, może być jedną z dolegliwości towarzyszących ciąży. Bardzo silny ból brzucha i krwawienie z dróg rodnych mogą być objawem ciąży pozamacicznej, dlatego bardzo ważne jest przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki różnicowej.

Postępowanie w przypadku utraty ciąży

Istnieją trzy metody postępowania w przypadku utraty ciąży. Można pacjentkę obserwować, czyli wdrożyć postępowanie wyczekujące na samoistny rozwój wydarzeń. Kolejne metody wiążą się z podejmowaniem działań farmakologicznych lub zabiegowych. Jeżeli sytuacja tego wymaga, można w warunkach szpitalnych wdrożyć leczenie farmakologiczne, pomagające opróżnić jamę macicy. Zwykle stosuje się leki z grupy prostaglandyn, a najbardziej popularnym preparatem jest misoprostol (Cytotec).

Jeżeli wyżej wymienione metody zawiodą, lekarz od razu zdecyduje się na postępowanie zabiegowe, które polega na mechanicznym opróżnieniu jamy macicy. Można wykonać łyżeczkowanie macicy w krótkim znieczuleniu dożylnym. Metodą alternatywną, bardziej popularną na zachodzie Europy i w Stanach Zjednoczonych, jest zastosowanie aspiracji podciśnieniowej. Przy tym zabiegu można nie stosować znieczulenia ogólnego ani blokady centralnej (znieczulenia zewnątrzoponowego lub podpajęczynówkowego). 

Jeżeli jesteś w ciąży i podejrzewasz u siebie poronienie, skonsultuj się z ginekologiem.