Potliwe dłonie – jakie są przyczyny tej dolegliwości? Jak można ją leczyć?

Potliwe dłonie – na czym dokładnie polega problem?

Potliwe dłonie to zaburzenie, w którego przebiegu obserwuje się przewlekłe nadmierne wydzielanie potu po wewnętrznej stronie rąk. Może się ono pojawiać zarówno w trakcie codziennych aktywności, jak i w spoczynku. Nadmierne pocenie się może dotyczyć jednej okolicy ciała (w tym przypadku dłoni) lub wielu, w tym pach, stóp, pachwin i głowy. Osoby mierzące się z tym problemem często wstydzą się swoich dolegliwości, przez co rezygnują z konsultacji z lekarzem. Wydłuża to niepotrzebnie czas wdrożenia odpowiedniego leczenia, które ma na celu przede wszystkim polepszenie jakości życia.

Musisz wiedzieć, iż potliwe dłonie to dość często występująca przypadłość, która dotyka nawet 1–3% osób, w równym stopniu kobiet i mężczyzn. Objawy mogą pojawić się już w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania płciowego, ale zwykle diagnoza jest stawiana w trzeciej dekadzie życia – na ogół w wieku 20–25 lat. Jeżeli Twoje dłonie są często wilgotne, niezależnie od temperatury otoczenia, być może cierpisz na nadmierną potliwość dłoni. Nie zwlekaj i umów się na konsultację lekarską z lekarzem rodzinnym.

Nadmierna potliwość dłoni – objawy

Wydzielanie potu jest u większości osób zjawiskiem całkowicie fizjologicznym i ma na celu utrzymanie stałej temperatury ciała. Zwykle wzmaga się więc w przypadku wzrostu temperatury otoczenia lub pojawienia się gorączki. Pocenie się, będące jedną ze składowych tzw. procesu termoregulacji, umożliwia utrzymanie stałej temperatury organizmu i pozwala na jego optymalne funkcjonowanie.

Kiedy możesz podejrzewać, iż wydzielanie potu jest nadmierne, a potliwe dłonie wymagają konsultacji ze specjalistą? Twoją czujność powinno wzbudzić powtarzające się nagłe pocenie się wewnętrznej części dłoni, zarówno palców, jak i nadgarstka. Objawy zwykle występują symetrycznie na obu dłoniach i może towarzyszyć im zmiana zabarwienia skóry – bladość lub zaczerwienienie. W krótkim czasie ręce stają się mokre, zimne, a niekiedy dochodzi również do niewielkiego obrzęku palców. Dolegliwości mogą się u Ciebie pojawić bez uchwytnej przyczyny lub mieć związek z sytuacją stresową.

Co powoduje nadmierną potliwość dłoni?

W ciele człowieka znajduje się około 4 milionów gruczołów potowych, z czego większość na skórze. Są one bogato unerwione przez włókna nerwów cholinergicznych – składową układu cholinergicznego, odpowiadającego za odpoczynek organizmu i procesy trawienia. Lekarze uważają, że wystąpienie nadmiernej potliwości rąk jest efektem nadmiernej stymulacji receptorów cholinergicznych w gruczołach potowych. Badania naukowe wskazują również, iż na wystąpienie tego zaburzenia mogą mieć wpływ czynniki genetyczne. 

Potliwe dłonie mogą być izolowanym zaburzeniem lub występować wtórnie do innych schorzeń, m.in.:

• endokrynologicznych – nadczynności tarczycy, cukrzycy, akromegalii, niedoczynności przysadki mózgowej,

• neurologicznych – choroby Parkinsona, udaru mózgu, uszkodzenia rdzenia kręgowego,

• nowotworów – chłoniaka, nowotworów ośrodkowego układu nerwowego,

• chorób zakaźnych przebiegających z gorączką – w tym sepsy.

Przyczyną potliwych dłoni mogą być także stosowane leki (np. fluoksetyna), nadużywanie alkoholu oraz niektóre stany fizjologiczne, np. ciąża i menopauza.

Potliwe dłonie – do kogo zgłosić się z tym problemem?

Jeśli zmagasz się z nadmiernym poceniem dłoni, w pierwszej kolejności zgłoś się do lekarza rodzinnego. Specjalista zbierze z Tobą dokładny wywiad dotyczący objawów, m.in. czasu i okolicznościach ich występowania. Zapyta Cię również o towarzyszące choroby przewlekłe i stosowane leki. Następnie przejdzie do badania fizykalnego, podczas którego oceni Twój ogólny stan zdrowia. Jeśli uzna to za konieczne, skieruje Cię na badania dodatkowe – mogą one obejmować badania krwi (w tym morfologię, stężenie glukozy, TSH i badanie wolnych hormonów tarczycy – fT3 i fT4), badanie ogólne moczu czy diagnostykę obrazową (USG tarczycy, brzucha, RTG klatki piersiowej). Jeśli wyniki Twoich badań nie będą wskazywać na wtórne do innych chorób tło dolegliwości, otrzymasz skierowanie do dermatologa.

Dermatolog stawia rozpoznanie choroby na podstawie określonych wytycznych. Specjalista może postawić diagnozę nadmiernej potliwości dłoni, jeśli dolegliwości nawracają u Ciebie przez co najmniej 6 miesięcy i dodatkowo spełniasz przynajmniej 2 kryteria z poniższych:

• pocenie dłoni jest obustronne,

• dolegliwości pojawiają się przynajmniej raz w tygodniu,

• objawy zaburzają codzienną aktywność,

• nadmierna potliwość nie występuje podczas snu,

• pierwsze symptomy pojawiły się przed 25. rokiem życia,

• nadmierne pocenie występuje u członka rodziny.

Dermatolog może wykonać u Ciebie test Minora, czyli test jodowo-skrobiowy. Ta nieinwazyjna metoda umożliwia określenie, których miejsc na skórze dotyczy problem nadpotliwości. Jak przebiega badanie? W pierwszej kolejności dermatolog pokrywa wybrany obszar na skórze 2-procentowym roztworem jodyny. Następnie posypuje tę okolicę skrobią ziemniaczaną. Za dodatni wynik testu, świadczący o nadpotliwości, uznaje się pojawienie się na skórze ciemnoniebieskich plam.

• Z lekarzem możesz skonsultować się również, gdy masz bardzo suche dłonie, na których skóra pęka i jest szorstka.

Potliwe dłonie – jak można je leczyć?

Jeśli zmagasz się z problemem potliwych dłoni, wiedz, że dolegliwość tę można skutecznie leczyć. Pierwsze kroki w celu zmniejszenia wydzielania potu w obrębie rąk możesz podjąć jeszcze przed konsultacją z lekarzem. Popularnym domowym sposobem na potliwe dłonie jest stosowanie antyperspirantów. Środki te, zwykle w formie płynu, możesz kupić w drogerii lub w aptece i aplikować na skórę słoni 2–3 razy w tygodniu. Jeśli problem nie mija, najwyższy czas umówić się na wizytę do lekarza.

Decyzję co do najlepszej dla Ciebie metody leczenia nadmiernej potliwości rąk powinien podjąć dermatolog. Należą do nich:

• jontoforeza – zabieg, w którego przebiegu celowo doprowadza się do miejscowego uszkodzenia gruczołów potowych przy użyciu prądu o niskim napięciu,

• leki antycholinergiczne – blokują one receptory cholinergiczne w gruczołach potowych, przez co hamują wydzielanie przez nie potu; najczęściej stosuje się oksybutyninę,

• iniekcja (wstrzykiwanie) toksyny botulinowej, tzw. botoksu – zmniejsza wydzielanie przez komórki nerwowe acetylocholiny – substancji, która po połączeniu się z receptorem cholinergicznym w gruczole potowym pobudza go do wydzielania potu,

• sympatektomia – leczenie operacyjne, polegające na przecięciu współczulnych włókien nerwowych.

Jeśli często towarzyszy Ci lęk czy brak Ci pewności siebie, rozwać zgłoszenie się do psychoterapeuty. Nauka radzenia sobie ze stresem może zmniejszyć nasilenie Twoich objawów i znacznie polepszyć Twoją jakość życia.