Pozycje do spania – jakie są najzdrowsze, a jakich i dlaczego warto unikać?
Higiena snu to jeden z istotnych czynników utrzymania lub nawet poprawy zdrowia psychofizycznego. Jednym z istotnych jej elementów jest odpowiednie ułożenie ciała w łóżku. Sprawdź, jaka pozycja do spania jest najzdrowsza dla Twojego kręgosłupa i innych narządów, a jakich i dlaczego lepiej unikać!
Pozycje spania a zdrowie
Sen jest stanem fizjologicznym, który polega na czasowym zniesieniu aktywności ruchowej, zmniejszeniu reaktywności na bodźce zewnętrzne i utracie kontaktu z otoczeniem. Jego istotą jest stworzenie warunków do odpoczynku i regeneracji organizmu. Sen odbywa się w przyjętej wcześniej postawie spoczynku, najczęściej intuicyjnej, czyli takiej, w której każda osoba czuje się komfortowo według własnego uznania. Niestety indywidualne preferencje mogą wpływać na jakość snu, a także na zdrowie. Niektóre pozycje do snu oddziałują bowiem niekorzystnie zwłaszcza na kręgosłup, ale również na mięśnie wewnętrzne i posturalne oraz na niektóre narządy wewnętrzne. Prawidłowa postawa do spania nie przyprawi Cię o poranne bóle głowy, sztywność karku, spięte plecy czy uczucie zmęczenia, a zapewni prawidłowo długi i głęboki, zdrowy sen, ponieważ odciąża układ ruchu w odpowiednich miejscach i stwarza optymalne warunki do oddychania, trawienia, krążenia i przewodnictwa nerwowego. Jej istota polega przede wszystkim na zachowaniu naturalnych krzywizn sylwetki. To tzw. anatomiczna pozycja spania. Bezcenne w jej osiągnięciu i utrzymaniu w nocy są odpowiednie materace oraz poduszki.
Najlepsze pozycje do spania
Jedną z najbardziej powszechnych pozycji, a przy tym uznawanych za najwygodniejszą, jest leżenie na boku. Może ono przybierać rozmaite formy, w zależności np. od ułożenia kończyn. Tzw. pozycja embrionalna polega ona na podkuleniu nóg oraz lekkim wygięciu kręgosłupa z łukiem szczytu skierowanym do zewnętrz. Pozwala odciążyć kręgosłup i klatkę piersiową, a także narządy wewnętrzne i miednicę. Ułatwia też oddychanie. Decydując się na spanie w pozycji na boku, pamiętaj, żeby zachować odpowiednie krzywizny ciała. Głowa powinna znajdować się na równej linii z kręgosłupem, dlatego zastosuj odpowiednią poduszkę. Ponadto warto umieścić poduszkę między kolanami, co odciąża stawy biodrowe i udrażnia przepływ krwi i limfy w pachwinach. Zapobiega też rotacji kręgosłupa lędźwiowego. Pozycja do spania na boku jest polecana wszystkim, jednak w zależności od obciążających dolegliwości i chorób, musisz wybrać odpowiednią stronę leżenia. Na którym boku spać?
Spanie na lewym boku
To zdrowa i wygodna pozycja do spania przy problemach żołądkowych. Jest to związane z anatomią układu trawiennego. Spanie na lewym boku zmniejsza bowiem nacisk na dolny zwieracz przełyku, czyli miejsce stanowiące tzw. wrota żołądka, ponieważ uciskanie go sprzyja cofaniu się kwasów żołądkowych do wyższych partii układu, co objawia się zwykle zgagą. Jeśli męczy Cię refluks, korzystna będzie pozycja na lewym boku z uniesieniem tułowia czy wezgłowia łóżka, np. o 30 stopni.
Najzdrowsza pozycja do spania
Za najlepszą pozycję do spania dla kręgosłupa i innych narządów uznawane jest leżenie na wznak, czyli na plecach. Masa ciała rozkładana jest wówczas równomiernie, a układ ruchu czy inne konkretne punkty ciała nie są przeciążone. Musisz jednak pamiętać, aby zapewnić odpowiednie podparcie w newralgicznych miejscach, a przede wszystkim szyi i pod kolanami. Ta pozycja do spania jest jednak najczęściej wybierana przez osoby zdrowe, nieobciążone zwłaszcza problemami dróg oddechowych, takimi jak astma czy chrapanie, ze względu na trudniejszy dostęp tlenu i większy wysiłek w jego pobieraniu.
Spanie na brzuchu
Nierzadko lubiana, ale najmniej poprawna, pozycja do spania to spanie na brzuchu. Znacznie przeciąża kręgosłup, wymuszając asymetryczną, nienaturalną pozycję skrętną karku, a także uciska narządy wewnętrzne, czym utrudnia oddychanie i trawienie. Sprzyja ponadto napięciom mięśni oraz niekorzystnie wpływa na cerę. Bywa przyczyną abstrakcyjnych snów. Zdarza się jednak, że pozycja do spania na brzuchu jest stosowana podczas leczenia pewnych dolegliwości czy stanów pourazowych lub pooperacyjnych, ale wówczas jej przybieranie i utrzymywanie wspierane jest specjalnymi poduszkami i innymi akcesoriami.
Jakie pozycje do spania sprawdzą się w ciąży?
Najlepsza pozycja do snu w tym okresie, zwłaszcza w III trymestrze, kiedy nierzadko dokucza nadmierna senność, to leżenie na lewym boku ze względu na charakter odciążający okolice miednicy, dolnego odcinka kręgosłupa i nóg. Z kolei niewskazana oraz jednocześnie mało komfortowa jest pozycja do spania na wznak. Sprzyja ona bowiem trudnościom w przepływie krwi i limfy w organizmie przyszłej mamy, a także uciska kręgosłup, powodując ból krzyża czy bioder.
- A. Kawalec, K. Pawlas, Czynniki środowiskowe wpływające na sen oraz zachowywanie higieny snu, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2013, nr 94.
- W. Szelenberg, Neurobiologia snu, „Pneumonologia i Alergologia Polska” 2007, nr 1.
- W. Szelenberg, Sen i rytmy okołodobowe, [w:] W.Z. Traczyk (red.), Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, PZWL, Warszawa 2003.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.