Przeciwciała odpornościowe i odczyn Coombsa – co to takiego i kiedy je zbadać?

Przeciwciała odpornościowe i odczyn Coombsa – co to takiego?

Odporność ludzkiego organizmu oraz kierujące nią mechanizmy to bardzo szeroki temat i nie tylko limfocyty odgrywają tutaj znaczącą rolę. O przeciwciałach odpornościowych Coombsa najczęściej mówi się w kontekście grup krwi, konfliktu serologicznego u kobiet w ciąży czy niedokrwistości. Aby zrozumieć, czym jest odczyn Coombsa, trzeba zacząć od krótkiego omówienia budowy czerwonych krwinek. Na błonach komórkowych erytrocytów – bo o nich tu mowa – znajdują się antygeny grupowe, które decydują o tym, jaką grupę krwi ma dana osoba. Są to polisacharydy (wielocukry) przyłączone do fragmentów białkowych lub lipidowych krwinki czerwonej.

We krwi człowieka pojawiają się czasem przeciwciała, które są skierowane przeciwko antygenom znajdującym się w krwinkach. Odczyn Coombsa to test antyglobulinowy, który ma wykryć te immunoglobuliny i posłużyć w diagnozowaniu różnych chorób. W laboratoriach wykonuje się dwa rodzaje testów:

• bezpośredni test antyglobulinowy (BTA) – wykrywa przeciwciała, które w organizmie człowieka „przyczepiają się” do erytrocytów i mogą wiązać się z właściwymi antygenami czerwonych krwinek, przyspieszając proces ich niszczenia;

• pośredni test antyglobulinowy (PTA) – to badanie, które wykrywa wolne przeciwciała obecne we krwi. Po to narzędzie diagnostyczne lekarze często sięgają w celu wykrycia obecności chorób zakaźnych, takich jak listerioza czy bruceloza.
  

• Przeczytaj również inne nasze artykuły na temat składników krwi i ich funkcji! 

Kto powinien wykonać badanie na przeciwciała odpornościowe Coombsa? Wskazania

Badanie odczynu Coombsa lekarz może zlecić, gdy pojawiają się objawy świadczące o niedokrwistości, takie jak: osłabienie, blada skóra, szybsza męczliwość, przyspieszenie akcji serca. Do wymienionych symptomów dochodzą niekiedy bóle brzucha lub gorączka, które świadczą o ostrym przebiegu chorób takich jak niedokrwistość autoimmunohemolityczna, choroba zimnych aglutynin czy też nocna napadowa hemoglobinuria.

Badania odczynu Coombsa wykonuje się rutynowo przed przetoczeniem krwi, aby sprawdzić, czy we krwi biorcy znajdują się przeciwciała. Metodą diagnostyczną stosowaną u osób dorosłych oraz dzieci po ukończeniu 4. miesiąca życia są pośrednie testy antyglobulinowe, natomiast bezpośrednie testy antyglobulinowe wykonuje się u noworodków i najmłodszych niemowląt. 

Badania te są obowiązkowe dla przyszłych mam – robi się je w celu wykluczenia konfliktu serologicznego. 

Obserwujesz u siebie symptomy, które mogą świadczyć o niedokrwistości? W pierwszej kolejności udaj się do lekarza rodzinnego lub internisty, który zleci Ci niezbędne badania krwi.

Odczyn Coombsa w ciąży – kiedy badać i dlaczego?

Jeśli spodziewasz się dziecka, również musisz sprawdzić odczyn Coombsa. To badanie ginekolog zleca na początku ciąży, aby wykluczyć konflikt serologiczny, czyli niezgodność między grupą krwi matki a grupą krwi płodu. Najczęściej występuje ona między matką, która ma grupę krwi Rh-, a dzieckiem z grupą Rh+. W praktyce oznacza to, że w organizmie matki dochodzi do specyficznej reakcji układu odpornościowego, podczas której produkowane są komórki skierowane przeciwko krwinkom dziecka. Taki stan musi być stale monitorowany przez lekarza, ponieważ może prowadzić do rozwoju choroby hemolitycznej u noworodka. 

Odczyn Coombsa w ciąży bada się w 12. tygodniu ciąży, a następnie powtarza w 28. tygodniu. W przypadku podejrzenia konfliktu serologicznego konieczne jest częstsze monitorowanie płodu na USG oraz wdrożenie profilaktyki śródciążowej, która polega na podaniu przyszłej mamie immunoglobulin anty-D.

• Sprawdź też, na czym polega badanie anty tpo i kiedy warto je wykonać.

Odczyn Coombsa w ciąży – jak wygląda badanie i jak się do niego przygotować?

Badanie odczynu Coombsa przebiega dokładnie tak, jak standardowe pobieranie krwi, które wykonujesz w ramach profilaktyki zdrowotnej. Materiał do badania pobiera się z żyły łokciowej po dokładnym odkażeniu skóry i nałożeniu opaski uciskowej. Trwa ono maksymalnie kilka minut i jest mało inwazyjne.

Na test nie musisz zgłaszać się na czczo. Jeśli jednak jednocześnie masz zaplanowane inne badania (np. pomiar stężenia glukozy), musisz zrobić 8-12 h przerwę w jedzeniu. Jeśli chce Ci się pić, możesz ugasić pragnienie niewielką ilością wody mineralnej. W dniu poprzedzającym badanie powstrzymaj się od spożywania obfitej kolacji i picia alkoholu. Przed pobraniem krwi odpocznij ok. 15 minut. Jeśli przyjmujesz jakieś leki na stałe, poinformuj o tym lekarza, który będzie interpretował wyniki.

Sprawdź, na czym polega badanie anty tg i kiedy warto je wykonać.