Przegrzanie dziecka – przyczyny, objawy i zapobieganie

Dlaczego nie można przegrzewać dziecka?

Noworodki i niemowlęta narażone są na hipertermię, czyli przegrzanie organizmu, ponieważ mają one słabo rozwinięte mechanizmy kompensacyjne. W tym przypadku ciało nie jest w stanie efektywnie odpowiedzieć na wzrost temperatury i zareagować w taki sposób, który pozwoliłby tę temperaturę obniżyć. Nie wolno więc ich kąpać w gorącej wodzie ani zbyt długo przebywać z nimi na słońcu, gdyż grozi to udarem cieplnym.

Organizm nadmiernie kumuluje ciepło, co prowadzi do wzrostu temperatury ciała, ale trudno jest ją później obniżyć. W takiej sytuacji należy niezwłocznie wybrać się z dzieckiem do szpitala, ponieważ udar cieplny może prowadzić do śmierci. Ośrodek termoregulacji u maluszków nie jest jeszcze w pełni wykształcony, dlatego zarówno przegrzanie, jak i wychłodzenie stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia. 

Spocona skóra może doprowadzić do powstania odparzeń. Jeśli zauważysz, że dziecko się spociło, zdejmij mu jedną warstwę odzieży.

Nie musisz jednak rezygnować z hartowania maluszka, pod warunkiem że zachowasz zdrowy rozsądek. Wystawianie pociechy na mniej sprzyjające warunki atmosferyczne poprawia krążenie i dotlenia tkanki, co pozwala zwiększyć odporność organizmu. Wstrzymaj się z hartowaniem, jeśli dziecko jest chore.

Jakie są objawy przegrzania niemowlaka?

Pierwszymi objawami przegrzania niemowlaka są rozdrażnienie, płaczliwość i senność, oprócz tego mogą pojawić się zaczerwienienia na twarzy, przede wszystkim na policzkach. Hipertermii zazwyczaj towarzyszą potówki, czyli czerwone grudki lub swędzące pęcherzyki wypełnione płynem. Zwykle umiejscawiają się one w pachwinach, plecach, klatce piersiowej i brzuchu. Na przegrzanie mogą również wskazywać dreszcze, brak apetytu, splątanie czy zaburzenia widzenia.

Wysoka gorączka u dziecka (powyżej 40°C) przyczynia się do przyspieszenia tętna, kłopotów z oddychaniem, a także przesuszenia skóry. Dodatkowo może ona prowadzić do biegunki i wymiotów, a nawet do utraty przytomności. Udar cieplny grozi poważnymi powikłaniami, dlatego jak najszybciej wezwij pogotowie ratunkowe, dzwoniąc na numer 112 lub 999. Nieleczony może bowiem doprowadzić do śpiączki, niewydolności nerek, a także nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, serca i mięśni.

Przegrzanie prowadzi do nadmiernej utraty płynów i elektrolitów, co skutkuje odwodnieniem. Może się ono objawiać suchą pieluszką, osłabieniem i wzmożonym pragnieniem. Pamiętaj, że do przegrzania może dojść nie tylko latem, lecz także zimą, gdy w domu jest za ciepło lub założysz maluszkowi zbyt wiele warstw ubrań. Dziecku wystarczy założyć jedną warstwę więcej niż osobie dorosłej, aby nie było mu ani zimno, ani za gorąco.

Dlaczego maluszek jest niespokojny?

Zastanawiasz się, o czym świadczy niespokojny sen niemowlaka? Nie zawsze spowodowane jest to kolką lub ząbkowaniem, czasami przyczyniają się do tego przegrzanie, głód, przemoczona pieluszka czy infekcja. Aby zapewnić maluszkowi zdrowy sen, regularnie wietrz pokój. Zadbaj też o to, żeby temperatura w pomieszczeniu nie przekraczała w dzień 21–23°C, a w nocy 18–19°C.

Nie zakładaj dziecku zbyt wielu warstw ubrań. Jeśli w pokoju panuje odpowiednia temperatura, wystarczy body z długim rękawem. Upewnij się, że ubranko zostało uszyte z czystej, organicznej bawełny. Takie śpioszki chronią przed zimnem, jednocześnie zapewniają swobodny przepływ powietrza. Możesz również wybrać matę i poduszkę antypotową, które doskonale sprawdzą się podczas fali upałów.

Zwróć uwagę, żeby wilgotność w pokoju utrzymywała się na poziomie 40–60%. Zbyt suche powietrze wysusza błony śluzowe, co uniemożliwia spokojny sen. To jedna z najczęstszych przyczyn kaszlu i kataru u niemowlaka. Niekiedy utrudnia też oddychanie, a także osłabia organizm. W razie potrzeby rozważ zakup nawilżacza powietrza.

Martwisz się, że niemowlę nerwowo macha rączkami i nóżkami? Jeśli ostatnio ruchy przybrały na sile, maluszek płacze lub wygląda tak, jakby go coś bolało, skonsultuj się z pediatrą. 

Suchy kaszel u niemowlaka niekoniecznie musi być związany z infekcją górnych dróg oddechowych, czasami wskazuje na zachłyśnięcie się ciałem obcym. Jeśli maluszek zaczyna się krztusić, należy natychmiast wyjąć ciało obce z gardła. Z kolei mokry kaszel może być spowodowany przeziębieniem, zapaleniem oskrzeli, krtani lub płuc.

Jak reagować w przypadku hipertermii?

Sprawdź, czy włosy, plecy, kark, szyja i dłonie nie są przepocone. Jeśli tak, przenieś maluszka w chłodniejsze miejsce, ale unikaj przeciągu. Załóż ubranko z cieńszej dzianiny i przemyj ciałko wilgotnym ręcznikiem. Jeśli dziecku chce się pić, często podawaj mu wodę, ale małymi porcjami. Możesz też mu robić chłodne okłady, w tym celu namocz ściereczkę lub ręcznik w chłodnej wodzie, a następnie przyłóż do czoła, pleców, karku, pod kolana lub na łydki. Dzięki temu szybciej zbijesz temperaturę. 

Przegrzane dziecko nie ma ochoty na zabawę, dlatego w takiej sytuacji weź go w chłodne, a przynajmniej zacienione, miejsce. Daj mu chłodną, ale nie lodowatą wodę.

Jak uchronić maluszka przed przegrzaniem?

Nie dopuszczaj do przegrzania dziecka, ponieważ może to znacznie osłabić jego odporność. W konsekwencji stanie się ono bardziej podatne na infekcje. Nie spaceruj z maluszkiem w godzinach 11–16, kiedy promieniowanie słoneczne jest najsilniej odczuwane i temperatura jest najwyższa w ciągu dnia. Możesz smarować dziecko kremem z filtrem mineralnym, zwróć też uwagę na współczynnik ochrony, najlepiej, żeby kosmetyk miał SPF 50. Dzięki temu zyskujesz pewność, że dobrze chronisz skórę malucha przed promieniowaniem ultrafioletowym.

W letnie dni zakładaj dziecku przewiewną czapeczkę, w ten sposób główka nie będzie się pociła, a uchronisz ją przed słońcem. Jeśli wozisz maluszka w wózku, koniecznie osłoń go parasolką lub daszkiem. Nie zakrywaj wózka pieluszką, bo w ten sposób zablokujesz przepływ powietrza. Nigdy nie zostawiaj dziecka w aucie podczas upałów, wystarczy kilka minut, aby temperatura w pojeździe przekroczyła 50°C. Pamiętaj też, żeby przewietrzyć samochód przed podróżą.