Przepuklina udowa – przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Przepuklina udowa – co to jest?

Przepuklina udowa jest jedną z postaci przepukliny brzusznej. Mówi się o niej wówczas, gdy zawartość jamy brzusznej ulegnie nieprawidłowemu przemieszczeniu w okolice uda i wydostanie się na zewnątrz przez kanał udowy. Widoczna jest jako uwypuklenie zlokalizowane poniżej więzadła pachwinowego. Przepuklina udowa stanowi 4% wszystkich przepuklin. Rozpoznaje się ją przede wszystkim w populacji osób w zaawansowanym wieku. Przepuklina udowa to choroba głównie kobiet – chorują one 7 razy częściej od mężczyzn, za czym przemawia posiadanie przez kobiety szerszej miednicy, a tym samym większego kanału udowego. Czynnikami ryzyka w przypadku kobiet są także ciąża i poród, dodatkowo osłabiające i poszerzające struktury kanału udowego. Przepuklina u dzieci w tej lokalizacji jest sporadycznie wykrywana.

• Dowiedz się więcej na temat innych przepuklin brzusznych – przepukliny pachwinowej, przepukliny kresy białej czy przepukliny pępkowej.

Przyczyny powstania przepukliny udowej

Przepuklina udowa może mieć charakter wrodzony lub (zdecydowanie częściej) nabyty – pojawia się w trakcie życia. Patologia ta rozwija się, gdy dojdzie do osłabienia wytrzymałości elementów budowy pachwiny.

Wśród czynników sprzyjających powstaniu przepukliny udowej wymienia się przede wszystkim:

• nadmierną masę ciała,

• przewlekły kaszel,

• częste zaparcia, 

• ciąże, porody,

• mechaniczne uszkodzenia brzucha,

• noszenie ciężkich przedmiotów,

• uwarunkowania genetyczne, m.in. zaburzenia budowy kolagenu – białka zwiększającego oporność na rozciąganie tkanek,

• wszelkie inne stany zmniejszające odporność ściany jamy brzusznej.

Część badaczy jest zdania, że przepuklina udowa może stanowić też skutek uboczny leczenia innych przepuklin pachwinowych.

Objawy przepukliny udowej

Przepuklina udowa przebiega w dużej części przypadków bezobjawowo. U około połowy chorych rozpoznawana jest, dopiero gdy dadzą o sobie znać poważne powikłania. Chodzi o uwięźnięcie przepukliny. To stan, w którym dochodzi do zakleszczenia zawartości przepukliny, czego konsekwencją jest zaburzenie jej ukrwienia i ryzyko martwicy. Objawami uwięźnięcia przepukliny udowej są zwłaszcza: ból w miejscu przepukliny, zaczerwienie skóry, wymioty, silne bóle brzucha, zatrzymanie wiatrów i stolca, gorączka, przyśpieszona czynność serca. Uwięźnięcie przepukliny udowej to stan zagrożenia życia, który wymaga pilnej interwencji medycznej. Należy wezwać pogotowie ratunkowe, dzwoniąc na numer 112 lub 999, bo niezbędna jest natychmiastowa operacja przepukliny udowej. 

Jakiekolwiek objawy sugerujące przepuklinę udową są wskazaniem do konsultacji lekarskiej – wizyty u internisty lub lekarza rodzinnego. U części chorych przepuklina udowa daje objawy wcześnie. W obrębie górnej części uda pojawia się wybrzuszenie w postaci elastycznego guzka. Zmiana widoczna jest zwłaszcza podczas wstawania z miejsca. Zmienia wielkość w zależności od wahań ciśnienia w jamie brzusznej. Jej średnica może mieć nawet kilka centymetrów. Guzek na początkowym etapie zaawansowania można samodzielnie odprowadzić z powrotem do wnętrza ciała. Należy to robić w sposób delikatny, w pozycji leżącej, gdy mięśnie są rozluźnione. Za pomocą palca trzeba starać się wprowadzić przepuklinę z powrotem do wnętrza ciała. Dokładny sposób postępowania przedstawi lekarz podczas wizyty. Z czasem odprowadzanie przepukliny staje się coraz trudniejsze. Obecne bywają w nim zarówno tkanka tłuszczowa, jak i pętle jelitowe. Rzadko przepuklinie udowej towarzyszy uczucie dyskomfortu w pachwinie, promieniujące do przyśrodkowej części uda. Dotyczy to głównie dużych zmian. Dolegliwości nasilają się podczas kaszlu czy podnoszenia ciężkich przedmiotów. Z czasem stają się one bardziej uciążliwe – bóle występują podczas chodzenia, schylania się, a także przy współżyciu płciowym.

W którym miejscu powstaje przepuklina udowa u kobiety?

Rozpoznanie przepukliny udowej

Diagnoza przepukliny udowej opiera się przede wszystkim na badaniu podmiotowym – wywiadzie z pacjentem – oraz badaniu przedmiotowym – badaniu palpacyjnym (dotykowym) uda. Z podejrzeniem przepukliny należy się zgłosić do internisty lub lekarza rodzinnego, którzy w razie zabiegu kierują do chirurga. Przepuklina udowa jest wyczuwalna pod skórą górnej i przyśrodkowej powierzchni uda. W przypadku niewielkich zmian dla postawienia pewnej diagnozy konieczne jest badanie obrazowe. Do uwidocznienia przepukliny udowej wykonuje się badanie ultrasonograficzne. Tylko w wyjątkowych sytuacjach lekarz zleca bardziej specjalistyczne badania, jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Przepuklina udowa – jak wygląda jej leczenie?

Sposób leczenia przepukliny udowej jest uzależniony od stopnia jej zaawansowania. W przypadku niewielkich zmian, którym nie towarzyszy ból uda, leczenie nie jest konieczne. Ważne jednak, aby pacjent znajdował się pod stałą opieką i regularnie odwiedzał internistę lub lekarza rodzinnego w celu obserwowania przepukliny. Operacja przepukliny udowej ma charakter pilny, kiedy doszło do jej uwięźnięcia. Zabieg polega na odprowadzeniu uwięźniętych narządów i oczyszczeniu jamy otrzewnej. Niekiedy konieczne jest usunięcie uwięźniętej pętli jelita. Ubytek w ścianie mięśniowej kanału udowego jest zamykany i wzmocniony, aby zapobiec nawrotom choroby. Wprowadzana jest antybiotykoterapia.

W pozostałych przypadkach zabieg wykonywany jest w trybie planowym. Operacja przepukliny udowej może być przeprowadzona metodą tradycyjną, czyli otwartą (drogą udową – cięcie w połowie długości między guzkiem łonowym a tętnicą udową, pachwinową – cięcie równolegle do więzadła pachwinowego, brzuszną) bądź laparoskopowo. To drugie rozwiązanie cieszy się coraz większą popularnością. Wiąże się bowiem z mniejszą inwazyjnością, mniejszym ryzykiem powikłań i szybszą rekonwalescencją. Laparoskopowe leczenie przepukliny udowej polega na wykonaniu kilku niewielkich nacięć (3–4 na 0,5–1,5 cm), przez które wprowadzane są narzędzia chirurgiczne i wziernik z kamerą. 

W czasie zabiegu leczenia przepukliny udowej zawartość worka przepuklinowego zostaje odprowadzona do wnętrza jamy brzusznej. W razie konieczności wzmacnia się naturalne struktury budujące jamę brzuszną, niekiedy z wykorzystaniem specjalnych siatek zrastających się z czasem z tkankami. Po operacji pacjenci bardzo szybko wracają do formy sprzed zabiegu. Powrót do pełnej sprawności trwa kilka tygodni.