Przeszczep kału – wskazania, przebieg zabiegu, korzyści

Mikrobiota jelitowa – co to takiego i jakie ma znaczenie dla organizmu?

Aby zrozumieć, czym jest przeszczep kału i dlaczego w niektórych sytuacjach warto go wykonać, trzeba najpierw wyjaśnić, czym jest mikrobiota jelitowa. Jak się okazuje, ludzkie jelita to jeden z najbardziej skolonizowanych przez bakterie ekosystemów na świecie – w składzie mikroflory znajduje się więcej niż 1000 rodzajów drobnoustrojów. Ich największe zagęszczenie występuje w końcowych odcinkach jelita grubego, gdzie w 1 g resztek pokarmowych – tzw. treści jelitowej – występuje do 100 mld bakterii. Szacuje się, że w składzie mikrobioty dominują dobre bakterie typu Firmicutes (ok. 40%) oraz Bacteroidetes (ok. 30%). Inne rodzaje bakterii bytujące w organizmie człowieka to: Clostridium, Bifidobacterium, Enterococcus, Eubacterium, Fusobacterium, Peptostreptococcus, Ruminococcus, Streptococcus, Bacillus. 

Każdy człowiek ma nieco inny skład mikrobioty jelitowej i pod tym względem można porównać go nawet do linii papilarnych – te u każdego człowieka przebiegają w inny sposób. Flora bakteryjna jelit ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Odpowiada ona m.in. za:

• regulowanie procesu trawienia,

• pobudzanie perystaltyki jelit,

• ograniczenie wchłaniania cholesterolu do krwi,

• produkcję witamin z grupy B oraz witaminy K,

• wsparcie odporności,

• utrzymanie ciągłości bariery śluzówkowej jelita,

• ochronę organizmu przed szkodliwymi drobnoustrojami i patogenami, które mogą wywoływać stany zapalne.

Zdrowe jelita wpływają na nastrój i ogólne samopoczucie. Podczas fermentacji bakteryjnej wytwarzane są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – dzięki nim mikrobiota jelitowa „komunikuje się” z kluczowymi organami ciała, takimi jak mózg czy wątroba. Flora bakteryjna jelit ma więc wpływ m.in. na funkcje poznawcze, nastrój i sen. 

Przeszczep kału – co to takiego?

Bakterie jelitowe znajdują się przede wszystkim w kale. Przeszczep kału to zabieg polegający na przekazaniu prawidłowo ukształtowanej mikrobioty jelitowej osobie, u której wystąpiło zaburzenia w jej funkcjonowaniu lub doszło do zakażenia bakteryjnego. Nowe bakterie kolonizują jelita i niszczą chorobotwórcze drobnoustroje, uszczelniając przy tym ochronną barierę jelitową. 

Jeśli chcesz sprawdzić, czy Twoja mikrobiota ma prawidłowy skład, skonsultuj się z gastrologiem, czyli specjalistą zajmującym się funkcjonowaniem układu pokarmowego i chorobami, jakie się z nim wiążą. 

Jakie są wskazania do wykonania przeszczepu kału?

Wraz z upływem czasu dochodzi do zaburzeń równowagi w ramach mikrobioty jelitowej (dysbiozy jelitowej). U osób starszych zwiększa się liczba bakterii Lactobacillus, Clostridium i Eubacterium, a zmniejsza Bacteroides i Bifidobacterium. Skład mikrobioty pogarsza się również na skutek nieprawidłowej diety, chorób układu pokarmowego, przebytych operacji w obrębie przewodu pokarmowego, przyjmowania niektórych leków (antybiotyków, sterydów, chemioterapii) czy palenia papierosów. 

Wskazaniem do przeprowadzenia przeszczepu kału jest przede wszystkim zakażenie bakterią Clostridium difficile, ale metoda przyniesie równie dobre rezultaty w leczeniu innych jednostek chorobowych takich jak: otyłość, zespół jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, a także choroba Parkinsona. Przeszczep kału zalecany jest również dla osób w spektrum autyzmu, ponieważ często występuje u nich dysbioza jelitowa, a więc brak równowagi między korzystnymi bakteriami a szkodliwymi mikroorganizmami.

Jak wygląda przeszczep kału?

Przeszczep kału wykonuje się metodą endoskopową (podobnie jak gastroskopię lub kolonoskopię) lub za pomocą sondy wprowadzonej do dwunastnicy przez nos. Materiał od dawcy wprowadzany jest do jelit za pomocą specjalnej rurki. Do wykonania takiego zabiegu potrzeba ok. 30 g kału od zdrowego dawcy, który nie jest zakażony bakterią C. difficile, prowadzi zdrowy tryb życia i ma wskaźnik BMI w normie. 

Do jelita wprowadza się wyizolowaną zawiesinę w soli fizjologicznej. Mniej inwazyjną metodą jest przyjęcie kapsułki z liofilizowanym proszkiem pochodzącym z materiału pobranego od dawcy.