Psychobiotyki i ich wpływ na zdrowie

Zdrowie psychiczne a jelita

Wzajemną zależność układów nerwowego i pokarmowego zauważono już pod koniec XVIII wieku. Na początku XX wieku zaś opublikowano pierwszy artykuł naukowy wskazujący na wpływ obecności określonych bakterii jelitowych na samopoczucie psychiczne. Od tego momentu prace badawcze nad tą zależnością nie przestają przynosić zaskakujących wyników. 

Badania wykazały, że pomiędzy układem nerwowym a pokarmowym zachodzi nieustanna wymiana informacji, m.in. przy pomocy nerwu błędnego, neurotransmiterów wytwarzanych w jelitach, a także układów immunologicznego i dokrewnego. Wszystkie te elementy tworzą tzw. oś mózgowo-jelitową, a jej prawidłowe działanie jest możliwe właśnie dzięki mikroflorze (inaczej mikrobiocie) jelit. Układ ten trwa w delikatnej równowadze, którą łatwo zaburzyć. Psychobiotyki to substancje pozwalające na wspieranie prawidłowego funkcjonowania osi mózgowo-jelitowej, a co za tym idzie – poprawienie dobrostanu psychicznego. 

Jakie są skutki zaburzenia mikrobioty jelitowej?

Dla zachowania prawidłowego funkcjonowania opisanego mechanizmu konieczna jest równowaga mikroflory zasiedlającej jelita, czyli odpowiednia jej różnorodność, a także stosunek bakterii prozdrowotnych do patogennych. Zaburzenia tej równowagi mogą prowadzić m.in. do nieprawidłowego działania błony śluzowej jelit i zwiększenia jej przepuszczalności dla czynników toksycznych. Niedobór korzystnych bakterii powoduje także spadek wytwarzania witaminy K i witamin z grupy B, niezbędnych dla optymalnej pracy układu nerwowego.

Do skutków wymienionych wahań w mikrobiocie jelit należy m.in.:

• pojawienie się stanów depresyjnych lub zaburzeń lękowych,

• spadek odporności na stres,

• zwiększenie drażliwości, chwiejności emocjonalnej,

• problemy ze snem,

• zaburzenia funkcji poznawczych (np. trudności z zapamiętywaniem),

• wzrost ryzyka schorzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona.

Co to są psychobiotyki i jak je stosować?

Choć wpływ na zdrowie psychiczne różnych rodzajów bakterii zasiedlających nasz organizm jest przedmiotem badań od dawna, termin psychobiotyki został sformułowany dopiero w 2013 roku. Psychiatra Ted Dinan i neurolog John F. Cryan stwierdzili, że psychobiotyki to szczepy bakterii jelitowych, mających pozytywny wpływ na oś mózgowo-jelitową, a przez to – na zdrowie psychiczne. Nie tylko zapobiegają przedostawaniu się toksyn przez śluzówkę jelit do krwiobiegu, a stamtąd do mózgu. Stymulują też wytwarzanie serotoniny i dopaminy, obniżają poziom kortyzolu i wyciszają stany zapalne w całym organizmie. Jeśli odczuwamy skutki ich braku, warto rozważyć suplementację.

Nie wszystkie probiotyczne preparaty to psychobiotyki. Decydując się na suplementację, sprawdź, czy w składzie znajdują się bakterie należące do szczepów Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Te wykazują wyjątkowo pozytywny wpływ na działanie układu nerwowego. Dzieje się tak głównie za sprawą zdolności do wytwarzania przez nie kwasu gamma-aminomasłowego. Jego niedobór sprzyja stanom depresyjnym i lękowym.

Pamiętaj, że oczekiwane efekty uzyskasz jedynie wówczas, gdy w odpowiedni sposób zastosujesz prawidłowo dobrany preparat. Zwróć uwagę, że probiotyki i prebiotyki to nie to samo – te drugie nie posiadają właściwości psychobiotycznych. Korzystne skutki zażywania psychobiotyków obserwujemy po około czterech tygodniach, należy więc uzbroić się w cierpliwość. 

Dieta wspierająca oś mózgowo-jelitową

Jeśli chcesz poczuć niezwykłe działanie psychobiotyków, ale masz sceptyczne podejście do suplementów, spróbuj rozszerzyć swoją dietę o artykuły spożywcze bogate w naturalne probiotyki. Wpłyną one korzystnie na mikrobiotę jelitową, a przy spożywaniu w dużych ilościach mogą mieć podobne działanie jak preparaty probiotyczne. Bakterie Lactobacillus łatwo znajdziesz w wielu produktach używanych w kuchni na co dzień, takich jak:

• fermentowane produkty mleczne (kefir, jogurt, skyr, zsiadłe mleko),

• kiszonki (kapusta, ogórki),

• zakwas chlebowy i produkty na nim wytwarzane, a także zakwas z buraków,

• wybrane wędliny (głównie tradycyjne salami). 

Stosując urozmaiconą dietę, bogatą w wyżej wymienione produkty, zapewnisz sobie solidną porcję naturalnych psychobiotyków. Wpłynie to korzystnie na ogólny stan Twojego organizmu.