Rak cewki moczowej – objawy, leczenie, rokowanie

Rak cewki moczowej – kogo dotyczy problem?

Rak cewki moczowej to choroba nowotworowa, która statystycznie występuje rzadziej niż rak pęcherza moczowego czy nowotwór nerek. Być może dlatego świadomość na jej temat jest mniejsza niż w przypadku wymienionych stanów chorobowych. U mężczyzn – mimo że panowie często zmagają się z dolegliwościami ze strony układu moczowego – rak cewki występuje bardzo rzadko i zazwyczaj ma to miejsce po ukończeniu 50. roku życia. Nowotwór tego rodzaju aż czterokrotnie częściej występuje u kobiet, mimo że ich cewka jest znacznie krótsza. Liczba ta stanowi zaledwie 1% nowotworów układu moczowo-płciowego u kobiet. Choroba dotyka głównie Europejki między 50. a 60. rokiem życia. 

Jakie są główne czynniki ryzyka nowotworu cewki moczowej?

W przypadku chorób nowotworowych trudno mówić o konkretnych przyczynach. Mówi się za to o czynnikach ryzyka, które sprawiają, że ze statystycznego punktu widzenia pewne grupy ludzi są bardziej narażone na zachorowanie niż inne.

W przypadku raka cewki moczowej mówi się o następujących czynnikach ryzyka:

• przewlekłe zapalenia spowodowane zapaleniem cewki;

• zapalenie spowodowane zwężeniem cewki;

• choroby przenoszone drogą płciową. 

Wśród bardzo istotnych czynników wymienia się również zarażenie wirusem HPV (ludzkiego brodawczaka). Patogen ten w zależności od rodzaju może powodować różne schorzenia – od pospolitych brodawek skórnych po groźne zmiany w okolicach narządów płciowych. Wirus przenoszony jest najczęściej drogą płciową. 

Rak cewki moczowej – objawy choroby

Rak cewki moczowej to choroba, która wcześnie daje o sobie znać. Prawie 100% chorych obserwuje u siebie charakterystyczne symptomy, dlatego możliwa jest wczesna diagnoza i szybkie rozpoczęcie leczenia. Do głównych objawów nowotworu należy ból w trakcie oddawania moczu (dyzuria). Oprócz tego dochodzi do poważnych zaburzeń oddawania moczu – jest ono znacznie utrudnione, a w wielu przypadkach obserwuje się jego zatrzymanie. Tym właśnie różni się od infekcji dróg moczowych, której charakterystycznym symptomem jest częste oddawanie moczu.

Nierzadko występują: brzydki zapach moczu, krwawienie z cewki oraz wyraźnie wyczuwalny guz. Tę zmianę da się zaobserwować w badaniu ultrasonograficznym. U kobiet, które wcześniej nie skarżyły się na żadne dolegliwości ze strony układu moczowego, można podejrzewać obecność guza już w momencie zatrzymania moczu.

Jak przebiega diagnostyka nowotworu cewki moczowej?

Badania diagnostyczne mają na celu ocenę stopnia zaawansowania nowotworu cewki moczowej oraz określenie możliwości leczenia. Najczęściej stosowaną metodą diagnostyczną jest cystoskopia, polegająca na wprowadzeniu specjalnego wziernika do dróg moczowych. Cystoskop – bo tak fachowo nazywa się wspomniane narzędzie – wyposażony jest w system wizyjny, który umożliwia lekarzowi ocenę cewki moczowej i ścian pęcherza moczowego. Przy zmianach o nieokreślonym charakterze pobiera się wycinek do badania.

Wśród innych metod należy wymienić:

• badanie fizykalne przez odbyt lub pochwę;

• badanie ogólne moczu z oznaczeniem markerów nowotworowych;

• badanie USG jamy brzusznej, które obrazuje powstałą zmianę, jednak nie zawsze pozwala dokładnie określić jej charakter. Jeśli na tym etapie lekarz potrafi stwierdzić nowotwór, można od razu zakwalifikować pacjenta do operacji;

• tomografię komputerową, w której za pomocą promieniowania rentgenowskiego można uzyskać trójwymiarowy obraz guza i postawić wstępną diagnozę;

• biopsję i badanie histopatologiczne – te metody pozwalają z całą pewnością stwierdzić, czy guz cewki moczowej to zmiana nowotworowa.

Rak cewki moczowej – jak wygląda leczenie?

W przypadku raka cewki moczowej podstawową formą leczenia jest chirurgiczne usunięcie guza. Sposób przeprowadzenia operacji zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania nowotworu. Jeśli nastąpiły przerzuty do węzłów chłonnych lub innych organów ciała, konieczne jest wdrożenie dodatkowego leczenia – chemioterapii lub radioterapii. Jeśli wraz z guzem trzeba wyciąć większą część pęcherza moczowego, pacjentowi zakłada się urostomię, czyli zastępczy system oddawania moczu.

Rak cewki moczowej – rokowanie

Jeśli guz ma charakter niezłośliwy i nie daje przerzutów do innych organów, chorzy mogą cieszyć się długim życiem po operacji. Niemniej pozostają pod stałą kontrolą lekarza na wypadek wznowienia choroby. Rokowania są nieco gorsze, jeśli nowotwór okazał się zmianą złośliwą i zaatakował inne narządy ciała.

Jak postępować po usunięciu nowotworu cewki moczowej?

Gdy choremu została założona urostomia, w pierwszych miesiącach po zabiegu należy nauczyć się prawidłowej obsługi tego systemu – tj. opróżniania zbiornika czy utrzymania właściwej higieny wokół stomii. Wypracowanie tych nawyków pomaga uniknąć infekcji dróg moczowych czy uszkodzenia nerek. Dodatkowo pacjent powinien zgłaszać się na regularne wizyty u lekarza i – jeśli tylko zajdzie taka potrzeba – korzystać z pomocy psychologa i grupy wsparcia. Ważne mogą okazać się również wizyty u fizjoterapeuty, który wskaże bezpieczne ćwiczenia dla zachowania optymalnej sprawności. Są one tak samo ważne, jak np. ćwiczenia na nietrzymanie moczu w innych stanach chorobowych.