Jak opatrzyć i leczyć rany po oparzeniu termicznym czy chemicznym?

Jak wygląda gojąca się rana po oparzeniu?

Oparzenie to rodzaj uszkodzenia skóry i tkanek głębszych, powstały w wyniku działania bodźców termicznych (np. ognia), chemicznych (substancji żrących), prądu elektrycznego oraz radiacji, czyli promieniowania, w tym UV czy jonizującego, ale także innych czynników promiennych. Wielkość i głębokość oparzenia w obrębie skóry i jej struktur zależy istotnie od wartości temperatury oraz jej rodzaju i czasu ekspozycji.

Ze względu na rozległość tkanek objętych ranami wyróżnia się różne rodzaje ran, a dokładniej 4 stopnie. Każdy z nich charakteryzuje się innym przebiegiem, przy czym:

• oparzenia I stopnia powodują zaczerwienienia skóry i uczucie miejscowego pieczenia, a także obrzęk; najczęściej rana po oparzeniu swędzi;

• oparzenia II stopnia stanowią przyczynę bólu; rana po oparzeniu puchnie, bywa też obciążona pęcherzami (powierzchownymi lub głębokimi);

• oparzenia III stopnia to otwarte rany z widoczną martwicą uszkodzonych tkanek;

• oparzenia IV stopnia oznaczają uszkodzenie skóry i tkanki podskórnej wraz ze strukturami leżącymi pod nią i towarzyszy im zwęglenie.

Niewielkie oparzenia nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia. Niebezpieczne są ropiejące rany oraz oparzenia stawów, genitaliów, twarzy, stóp i dłoni, ponieważ mogą prowadzić do wielonarządowych powikłań, a nawet do wstrząsu. 

Jak długo goi się rana po oparzeniu?

Proces regeneracji rozpoczyna się tuż po zaistnieniu uszkodzeń, jednak w zależności od rozległości czas gojenia bywa różny. Niewielka rana po oparzeniu wrzątkiem rokuje bardzo dobrze. Objawy po kilku dniach zanikają, nie pozostawiając po sobie blizn. Również etapy gojenia rany po oparzeniu II stopnia przebiegają zwykle sprawnie i nie dłużej niż 10–21 dni. Wyjątkiem jest głęboka rana po oparzeniu. Jej leczenie może trwać kilka tygodni. Istnieje też ryzyko pozostawienia blizny. Jak długo goi się rana po oparzeniu III i IV stopnia? Głęboka rana bez szycia i w dodatku po oparzeniu wymaga kompleksowej terapii. Jej leczenie to wielomiesięczny i złożony proces, często wymagający przeszczepu oraz zastosowania specjalnych dodatkowych technik leczenia, w tym fizjoterapii. 

Rana po oparzeniu – czym smarować uszkodzenia termiczne?

Pierwsza pomoc po urazach oparzeniowych jest istotnym ogniwem łańcucha ratunkowego, dlatego popełnienie błędu podczas udzielania wsparcia może wpłynąć na niekorzyść poszkodowanego. Jednym z powszechnych jest smarowanie oparzenia. Po oparzeniu rana powinna być przez kilkanaście minut schładzana, a następnie opatrzona jałowym opatrunkiem, podobnie jak rana szarpana. Stosowanie maści czy innego rodzaju preparatów wspierających leczenie jest dozwolone dopiero na późniejszych etapach leczenia po ustąpieniu ostrej fazy urazu. W zależności od skali i charakteru uszkodzeń takie maści nakłada się miejscowo bądź w najbliższej okolicy uszkodzeń.

Rana po oparzeniu chemicznym

Również i ona nie powinna być na początku niczym smarowana, a jedynie zabezpieczona jałowym bądź hydrożelowym opatrunkiem. To szczególnie ważne, jeśli rana po oparzeniu ropieje. W takiej sytuacji najlepiej skonsultować się z lekarzem, który może zalecić odpowiednie kroki w celu ograniczenia wysięku i znaturalizowania bakterii odpowiedzialnych za stan rany. W sytuacji, kiedy oparzenie chemiczne nastąpiło po połknięciu substancji chemicznej, nie próbuj prowokować wymiotów ani przyjmować żadnych płynów. Odruch wymiotny może stanowić przyczynę wtórnego oparzenia wyższych odcinków układu pokarmowego, a picie stanowi zagrożenie jego wejścia w reakcję chemiczną z połkniętą substancją. 

Rana po oparzeniu słonecznym

Stanowi ona sytuację, w której tuż po ekspozycji można stosować nie tylko chłodzące opatrunki, ale i pianki z pantenolem czy żele aloesowe. Przynoszą one znaczną i szybką ulgę od dolegliwości związanych z poparzeniem słonecznym oraz wspomagają gojenie się skóry. Rana po oparzeniu u dziecka czy dorosłego powstała w wyniku radiacji UV nie powinna być z kolei osłaniana suchym opatrunkiem, chyba że dotyczy zabezpieczenia pęcherzowych i otwartych zmian, a nie rozległego rumienia.

Rana po oparzeniu – leczenie

Leczenie ran po oparzeniu rozpatruje się w aspekcie ogólnoustrojowym. Ważna jest zatem nie tylko pomoc lokalna, ale także nierzadko wsparcie psychologiczne, zwłaszcza przy rozległych obrażeniach wielonarządowych. Podczas rehabilitacji stosuje się specjalistyczne opatrunki i farmakoterapię, ale także inne metody. Cenna bywa przede wszystkim fizjoterapia, a jako uzupełnienie leczenia choremu może zostać zlecona suplementacja i dieta. Po oparzeniu olejem, chemikaliami czy słońcem powinno się unikać kontaktu rany z biżuterią i ciasną odzieżą, a także chodzenia na basen i ekspozycji na UV, bo mogą one powodować podrażnienia i nasilać nieprzyjemne dolegliwości. Podobnie rana cięta powinna być chroniona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.