Refluks żołądkowo-przełykowy – rodzaje, objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Co to jest refluks i jakie są jego rodzaje?

Refluks żołądkowo-przełykowy to patologiczne cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Stan ten daje niekiedy objawy pozaprzełykowe, np. kaszel, uczucie dokuczliwego drapania w gardle, i sięga na tyle wysoko, że treść żołądkowa trafia do krtani, a nawet do jamy ustnej czy zatok. Określa się go wówczas mianem refluksu krtaniowo-gardłowego. Poza refluksem żołądkowo-przełykowym wymienia się też refluks żółciowy, zwany dwunastniczo-żołądkowym lub niekwaśnym, oraz refluks pęcherzowo-moczowodowy. Niemniej wymienione typy występują rzadziej niż postać żołądkowo-przełykowa.

Polecamy

---

Telemedycyna

Ból brzucha – kiedy może wzbudzać niepokój i wymagać konsultacji lekarskiej?

Ból brzucha to jedna z najczęściej odczuwanych dolegliwości zdrowotnych. Może być objawem chorób jamy brzusznej, zaburzeń ogólnoustrojowych lub manifestacją chorób odległych narządów. Niezależnie od przyczyny, nie powinno się go bagatelizować, bo może być oznaką poważniejszych problemów zdrowotnych, nawet wymagających pilnej operacji. Kiedy zatem udać się do lekarza?

Redakcja18.11.2021

Jakie są przyczyny refluksu żołądkowo-przełykowego?

Za najczęstszą przyczynę refluksu uważa się niedomykanie dolnego zwieracza żołądka. To mięsień zlokalizowany na wejściu do żołądka. Przy przełykaniu pokarmu rozluźnia się na chwilę, po czym ponownie zaciska. Brak skurczu sprawia, że treść pokarmowa wraca do przełyku. Zdecydowanie rzadszą przyczyną refluksu jest przepuklina wślizgowa rozworu przełykowego. Stan ten polega na przemieszczeniu się części żołądka w kierunku klatki piersiowej. Refluks w ciąży nie należy do rzadkości. Choroba wywołana jest zachodzącymi w organizmie intensywnymi zmianami hormonalnymi i podniesionym ciśnieniem w jamie brzusznej.

Jakie czynniki sprzyjają powstawaniu refluksu? Do rozwoju tej przypadłości predysponują m.in.:

• nadmierna masa ciała;

• niezdrowa dieta, w tym częste spożywanie ostrych dań, posilanie się przed snem;

• nadmierne picie alkoholu;

• urazy klatki piersiowej, operacje żołądka, cukrzyca, twardzina układowa.

Refluks żołądkowo-przełykowy – objawy i powikłania choroby

Objawy refluksu mogą być rozmaite. Nie wszystkie muszą występować jednocześnie. To m.in.:

• bolesne uczucie pieczenia w przełyku;

• chrypka, kaszel, ból gardła;

• gorycz lub kwasota w jamie ustnej;

• zgaga – palący ból w klatce piersiowej, zlokalizowany za mostkiem oraz w nadbrzuszu; często towarzyszy jej kwaśne odbijanie;

• niestrawność, nudności, wymioty;

• trudności w przełykaniu (tzw. dysfagia);

• uczucie cofania się treści z żołądka, które daje wrażenie „kluski” w gardle;

• zapalenie dziąseł, próchnica, nieprzyjemny zapach z ust.

Refluksu nie powinno się bagatelizować. Nieleczony, może doprowadzić do licznych powikłań. Przyczynia się do stanów zapalnych w drogach oddechowych i przewodzie pokarmowym, w tym do powstania owrzodzenia przełyku, nadżerek przełyku, perforacji przełyku, zwężenia przełyku, dolegliwości zwanej przełykiem Barretta, która jest stanem przednowotworowym.

Jak stwierdzany jest refluks żołądkowo-przełykowy?

Poza dolegliwościami wpisującym się w obraz kliniczny refluksu i przeprowadzonym wywiadem lekarz celem rozpoznania zleca szereg badań. Jednym z najskuteczniejszych i najczęściej przeprowadzanych jest gastroskopia z testem ureazowym. To badanie endoskopowe przełyku, żołądka i dwunastnicy. Diagnostyka obejmuje również m.in.:

• badanie RTG przełyku z kontrastem

• manometrię przełyku, która polega na wprowadzeniu nosem do żołądka cewnika do pomiaru ciśnienia w obrębie mięśniówki przełyku oraz na wysokości górnego i dolnego zwieracza przełyku;

• 24-godzinną pH-metrię, służącą, jak sama nazwa wskazuje, do pomiaru pH;

• test omeprazolowy, który polega na ocenie samopoczucia po podawaniu przez określony czas odpowiednich środków.

Jak leczyć refluks żołądkowo-przełykowy?

Jak wyleczyć refluks? Lekarz zaleci stosowanie odpowiednich leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego w żołądku i neutralizujących kwaśną treść żołądkową. Niebagatelne znaczenie ma zmiana stylu życia na prozdrowotny. Niefarmakologiczne sposoby walki z refluksem obejmują zwłaszcza:

• redukcję masy ciała w przypadku osób z nadwagą lub otyłością

• ograniczenie schylania się przy zaawansowanym refluksie żołądkowo-przełykowym;

• przyjmowanie podczas snu pozycji półleżącej – głowa powinna się znajdować nieco wyżej niż pozostała część ciała. To znacznie ogranicza atak refluksu w nocy, kiedy spożywało się przed snem posiłek;

• zrezygnowanie z noszenia obcisłych ubrań, zwiększających ciśnienie śródbrzuszne.

Jak leczyć refluks? Szczególne znaczenie w walce z tą przypadłością przypisuje się odżywianiu. W celu ustalenia jadłospisu najlepiej udać się do dietetyka. Dieta powinna być lekkostrawna. Należy unikać posilania się przed snem, wystrzegać się ostrych, tłustych, bardzo gorących i obfitych posiłków. Niewskazane jest spożywanie alkoholu, kawy, owoców cytrusowych. Łagodząco na objawy choroby refluksowej działają produkty, takie jak woda alkaliczna i mleko. Dlaczego? Z uwagi na duży poziom wapnia alkalizują kwaśną zawartość przełyku i żołądka. W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego konieczne może się okazać leczenie chirurgiczne.