RF (czynnik reumatoidalny) – wskazania do badania, przebieg, normy
Twoje stawy są obrzęknięte, a w godzinach porannych towarzyszy Ci sztywność kończyn? To wskazanie, aby zbadać czynnik reumatoidalny (RF). Nazwy tej używa się w odniesieniu do specyficznej grupy przeciwciał, które organizm wytwarza przeciwko własnym białkom. Dodatni wynik badania w kierunku RF może wskazywać na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), schorzenia tkanki łącznej, a także zakażenia wirusowe lub bakteryjne. Istnieje wiele interpretacji wyniku, dlatego konieczna będzie poszerzona diagnostyka i konsultacja z lekarzem specjalistą. Sprawdź, jak wygląda badanie i jak się do niego przygotować.
Polecane
Czynnik reumatoidalny (RF) – co to takiego?
Aby zrozumieć, czym jest czynnik reumatoidalny (RF), warto przypomnieć, czym są przeciwciała. Białka, zwane inaczej immunoglobulinami, są wytwarzane przez komórki układu odpornościowego jako odpowiedź na różnego rodzaju zakażenia. W praktyce oznacza to, że jeśli np. zarazisz się koronawirusem, Twój organizm wytworzy przeciwciała. Dzięki nim staniesz się bardziej odporny i łagodniej przejdziesz kolejne zakażenie lub całkowicie go unikniesz. Badania na obecność przeciwciał wykonuje się np. u kobiet w ciąży, aby dowiedzieć się, czy w ich organizmie są przeciwciała przeciwko wirusom – np. HIV, HPV czy Rubella Virus (wirusowi różyczki) – które stanowią zagrożenie dla rozwijającego się dziecka. Test na przeciwciała wykonasz również w celu potwierdzenia różnego rodzaju infekcji.
Czynnik reumatoidalny (RF) to tzw. autoprzeciwciała, czyli specyficzny rodzaj przeciwciał. Choć również są wytwarzane przez układ odpornościowy, są skierowane przeciwko białkom własnego organizmu (a dokładniej fragmentom immunoglobulin IgG). Ich obecność szkodzi zdrowiu, ponieważ prowadzi do reakcji zapalnej i może wskazywać na autoimmunologiczne choroby tkanki łącznej. Przykładem jest reumatoidalne zapalenie stawów.
Sprawdź, jak rozpoznać reumatyzm i jakie objawy powinny Cię zaniepokoić.
Kto powinien zbadać czynnik reumatoidalny? Wskazania
Badanie czynnika reumatoidalnego (RF) powinien zrobić każdy, kto obserwuje u siebie następujące objawy:
obrzęki stawów i towarzyszący im ból niezwiązane z przebytym urazem;
guzy wyczuwalne pod skórą, które mogą być tzw. guzkami reumatoidalnymi;
sztywność stawów, która występuje w godzinach porannych i utrzymuje się przez ponad 60 minut;
mrowienie i drętwienie kończyn;
ból i sztywność karku.
Do zespołu wymienionych objawów często dochodzą zawroty głowy oraz zaburzenia równowagi. Na badanie w kierunku przeciwciał RF kieruje zazwyczaj lekarz reumatolog, jeśli podejrzewa reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
Obserwujesz u siebie niepokojące symptomy? Nie czekaj, zapisz się na konsultację u reumatologa. Dzięki prywatnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, którego ofertę możesz zamówić na Welbi, możesz zyskać dostęp do ponad 3500 placówek medycznych w całej Polsce i przyjmujących w nich lekarzy wybranych specjalizacji (w pakiecie od 119 zł to aż 29 specjalistów, w tym reumatolog, i lekarze podstawowej opieki zdrowotnej). Płacąc miesięczną składkę, ominiesz długie kolejki – na wizytę u lekarza specjalisty będziesz czekać nie dłużej niż 3 dni robocze. Termin konsultacji możesz zarezerwować za pośrednictwem prostego w obsłudze systemu e-rejestracji, telefonicznie lub przez aplikację mobilną. W ramach pakietu przygotowanego przez TU Zdrowie możesz wykonać podstawowe badania krwi oraz wiele innych badań laboratoryjnych, obrazowych i czynnościowych. Ochrona ubezpieczeniowa działa niemal od razu po opłaceniu składki.
Sprawdź, który z trzech pakietów najlepiej zaspokoi Twoje potrzeby. Umów się na rozmowę z konsultantem i poznaj szczegóły wybranej oferty.
Jak wygląda badanie RF?
Badanie pozwalające określić obecność oraz stężenie czynnika RF niczym nie różni się od standardowego pobierania krwi, jakie wykonujesz w ramach rutynowej morfologii. Przebiega ono tak samo: materiał do badania pielęgniarka pobiera z żyły łokciowej po dokładnym zdezynfekowaniu skóry oraz założeniu specjalnej opaski uciskowej. Badanie trwa zaledwie kilka minut, jest mało inwazyjne, ale wiele osób określa je jako nieprzyjemne.
Jak przygotować się do badania czynnika reumatoidalnego?
Przed badaniem czynnika reumatoidalnego przestrzegaj kilku zasad:
na badanie zgłoś się na czczo – aby zaspokoić pragnienie, pij wodę niegazowaną i nie sięgaj po kawę i herbatę. Nie żuj też gumy;
wykonaj badanie w godzinach porannych, najlepiej między 8:00 a 10:00;
w dniu przed badaniem unikaj ciężkostrawnych potraw, obfitych posiłków i alkoholu;
bezpośrednio przed badaniem odpocznij ok. 15 minut.
Pamiętaj, aby poinformować swojego lekarza o przyjmowanych przez Ciebie lekach, które mogą mieć wpływ na wynik badania.
Dowiedz się też, jak powinna wyglądać dieta na reumatoidalne zapalenie stawów.
Czynnik reumatoidalny – jak interpretować wyniki?
Obecność czynnika reumatoidalnego w stężeniu większym niż 40 IU/ml (jednostka międzynarodowa na mililitr) powinna być punktem wyjścia dla poszerzonej diagnostyki [2]. Te specyficzne przeciwciała mogą być naturalnie podwyższone u osób po 70. roku życia, jednak u młodszej części populacji należy prowadzić dalszą diagnostykę w kierunku schorzeń takich jak:
reumatoidalne zapalenie stawów,
przewlekłe choroby płuc,
choroby wątroby,
zespół Sjögrena,
toczeń rumieniowaty układowy,
twardzina układowa,
zakażenie bakteryjne lub wirusowe (choć w tym przypadku częściej badanym parametrem jest CRP, czyli tzw. białko zapalne),
niektóre nowotwory (np. białaczka, rak jelita grubego).
Pamiętaj, że sama obecność czynnika RF w podwyższonym stężeniu nie stanowi jeszcze podstawy do zdiagnozowania reumatoidalnego zapalenia stawów. Wykonaj dodatkowe badania, jakie zleci Ci lekarz specjalista, aby uzyskać diagnozę i rozpocząć leczenie.
- M. Lanzetta, Dieta kontra artretyzm. Innowacyjna metoda leczenia chorób stawów, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2018.
- D. Walentin i in., Reumatyzm, leczenie i profilaktyka, Wydawnictwo Printex, Białystok 2020.
- I. Zimmermann-Górska, Terapia w chorobach reumatycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
- K. Pasternak, Biochemia, Podręcznik dla studentów studiów licencjackich, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.
- M. Puszczewicz, Wielka interna: reumatologia, Wydawnictwo Medical Tribune, Warszawa 2020.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
