Brodawki skórne – jakie są rodzaje?

Co to są brodawki?

Brodawka to ogólne określenie stosowane do opisania grudkowej zmiany, która rozwija się na skórze lub błonach śluzowych. Z reguły mowa o małych zmianach o charakterze łagodnym, o szerokiej podstawie i zrogowaciałej, nierównej powierzchni. 

Brodawki wirusowe

Przeważająca większość brodawek skórnych to wynik miejscowego zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (Human papillomavirus – HPV). Badacze szacują, że około 10% społeczeństwa zarażona jest wirusem brodawczaka. W sposób szczególny na zakażenie narażone są dzieci i młodzi dorośli, a także osoby z chorobami przebiegającymi z obniżeniem odporności. Wirus jest przenoszony z człowieka na człowieka przez kontakt bezpośredni. Możliwe jest samozakażenie poprzez zdrapanie występującej już brodawki. Infekcja prowadzi do łagodnej proliferacji naskórka, konsekwencją czego jest brodawka wirusowa. Zwykle nie boli, a otaczająca ją skóra nie ulega stanowi zapalnemu. Nieleczona brodawka wirusowa samoistnie ustępuje w ciągu 2 lat u 40% osób. Najbardziej rozpowszechnione są:

• brodawki zwykłe, 

• brodawki stóp,

• brodawki płaskie.

Rzadziej spotykane postacie brodawek wirusowych to:

• brodawki przejściowe,

• kłykciny kończyste,

• epidermodysplasia verruciformis.

Brodawki zwykłe

Brodawki zwykłe związane są z infekcją HPV-2, a także HPV-4 i HPV-7. To najczęściej występujące brodawki, powszechnie określane jako kurzajki. Zmiany grudkowe mają nierówną hiperkeratotyczną powierzchnię (nadmiernie rogowaciejącą skórę). Osiągają średnicę 5–10 mm. Najczęściej umiejscawiają się na palcach rąk, na wałach paznokciowych, niekiedy pod płytką paznokciową. Przez to też mylnie określane są brodawkami rąk. Mogą rozwinąć się na całej skórze i błonach śluzowych. Najczęściej są to mnogie zmiany, wykazujące tendencję do zlewania się w jeden większy twór. Brodawki na ogół są barwy szarobrunatnej, zbliżonej do koloru skóry. Mają zwykle charakter przewlekły, utrzymują się od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Brodawki stóp

Brodawki stóp wywoływane są z reguły przez 1. i 2. typ HPV. Najczęściej możesz się nimi zarazić na basenie. Zmiany spowodowane infekcją HPV-1 występują na podeszwach stóp, zwykle pojedynczo. Mają postać głębokich wykwitów, na których powierzchni znajduje się hiperkeratotyczna blaszka. Po usunięciu tej blaszki obserwuje się punkcikowate krwawienia, które pozwalają na odróżnienie brodawek od odcisków. Brodawka na stopie może sprawiać Ci ból podczas chodzenia. W wyniku ucisku zmiany mogą zrobić się sine, niemal czarne, co jest wynikiem uszkodzenia naczyń krwionośnych. Szczególnym rodzajem są brodawki mozaikowe stóp, za których powstanie odpowiada infekcja HPV-2. Zmiany te są powierzchowne, ale rozległe. Nie powodują dolegliwości bólowych. Charakteryzuje je długotrwały przebieg i oporność na leczenie. Wykazują tendencję do nawrotów. 

Brodawki płaskie

Brodawki płaskie wiążą się głównie z zakażeniem wirusem HPV-3, rzadziej powodują je infekcje HPV-10, HPV-26, HPV-27, HPV-28. Z uwagi na to, że są najbardziej rozpowszechnione u ludzi w młodym wieku, mylnie określa się je brodawkami młodocianych. W rzeczywistości rozwinąć się mogą u ludzi w różnym wieku. Brodawki płaskie mają postać – jak sama nazw wskazuje – płaskich, dobrze odgraniczonych od otaczającej skóry, zmian. Są one niewiele wyniesione ponad poziom skóry. Mają gładką lub słabo hiperkeratotyczną powierzchnię. Występują mnogo i wykazują tendencję do zlewania się. Najczęściej zaobserwować możesz brodawki na szyi i brodawki na twarzy. Dla tego rodzaju zmian typowy jest objaw Köbnera – na skutek urazu dochodzi do linijnego układania się zmian w miejscu uszkodzonej skóry. Brodawki płaskie mogą ustępować samoistnie, ale bez leczenia utrzymują się długo.

Brodawki przejściowe

Brodawki przejściowe łączą w sobie cechy brodawek zwykłych – zrogowaciała powierzchnia, wyniosła zmiana – z cechami brodawek płaskich – liniowe układanie przy uszkodzeniu skóry, mnogie występowanie. Ich pojawienie się jest wynikiem zakażenia wirusem HPV-27 i HPV-28. 

Kłykciny kończyste 

Kłykciny kończyste to inaczej brodawki płciowe. Mają kształt uszypułowanych grudek. Wykazują tendencję do zlewania się i tworzenia kalafiorowatego wzrostu. Są zlokalizowane w okolicy odbytu, kanału odbytu i w okolicach narządów płciowych. Za ich powstanie odpowiada zakażenie wirusem HPV-6 i HPV-11. Możesz się nimi zarazić uprawiając seks bez prezerwatywy czy podczas innej formy bezpośrednio kontaktu ze zmienioną chorobowo skórą.

Epidermodysplasia verruciformis

Tzw. dysplazja Lewandowsky’ego-Lutza to uogólnione zakażenie skóry. Choroba ta traktowana jest jako stan przedrakowy. Charakteryzuje się występowaniem brodawek płaskich, które są rozsiane na całym ciele. Włosy, błony śluzowe i paznokcie pozostają niezajęte. Typowe jest również występowanie czerwonych lub brunatnych plam. Stan ten związany jest z zakażeniem wirusem HPV-5, HPV-8 i HPV-14.

Brodawki łojotokowe

Brodawka łojotokowa to zmiana nowotworowa o charakterze łagodnym. Wywodzi się z naskórka. Poznasz ją po charakterystycznym wyglądzie - to wypukła, grudkowata narośli ze szczelinami, pomiędzy którymi zbiera się sebum (łój) i fragmenty naskórka. Brodawki łojotokowe same w sobie nie powodują żadnych dolegliwości, jednak po mechanicznym podrażnieniu mogą boleć lub swędzieć. Przyczyny powstawania brodawek łojotokowych nie są dokładnie określone. Zmiany te nie są wynikiem obecności żadnego wirusa. Mogą być podyktowane czynnikiem genetycznym, wzmożoną ekspozycją na promieniowanie UV. W leczeniu brodawek łojotokowych stosowane są: laseroterapia, krioterapia, elektrokoagulacja lub metody tradycyjne – wycięcie chirurgiczne.

Co to jest brodawka Vatera?

Brodawki Vatera nie powinieneś utożsamiać ze zmianą skórną. Choć nazwa może być myląca. To ujście przewodu żółciowego wspólnego i przewodu trzustkowego do światła dwunastnicy. Brodawką Vatera przepływają żółć i sok trzustkowy, czyli płyny niezbędne w procesie trawienia tłuszczów i białek.

Do jakiego lekarza zgłosić się z brodawką?

Diagnostyką i w razie potrzeby leczeniem brodawek zajmuje się dermatolog. To specjalista z zakresu chorób skóry i jej przydatków. Jeśli na Twoim ciele pojawiła się brodawka, albo inna niepokojąca zmiana skórna - nie zwlekaj i zgłoś się do dermatologa. Rozpoznaje brodawki na podstawie typowego wyglądu i objawów. W postawieniu ostatecznej diagnozy wykonuje dermatoskopię. Badanie to polega na oglądaniu skóry w wielokrotnym powiększeniu. Pozwala wykluczyć nowotwory skóry, w tym czerniaka. W ciężkich diagnostycznie przypadkach wykonywana jest biopsja i analiza histopatologiczna. Pamiętaj, że regularne wizyty u dermatologa to skuteczna forma profilaktyki czerniaka. Warto zgłosić się średnio raz do roku na wizytę kontrolną.