Rotawirusy – co to takiego i jak sobie z nimi poradzić?

Rotawirus – co to takiego i jak można się nim zarazić?

Rotawirusy są przyczyną niezwykle zaraźliwej infekcji, zwanej potocznie grypą żołądkową. Z punktu widzenia biologii są to drobnoustroje należące do rodziny Reoviridae. Charakteryzuje je kulisty kształt i wiele, bo aż 7, odmian, które zostały przez naukowców sklasyfikowane jako grupy od A do G. Najbardziej inwazyjne i zaraźliwe są 3 pierwsze grupy: A, B i C. Wywołują one infekcję o bardzo ostrym, gwałtownym przebiegu, która jest nie tylko powszechna w Polsce – świadczą o tym dane mówiące o 200 tys. osób chorych rocznie – ale również na świecie. Z informacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że w Europie dochodzi do ok. 3 mln zakażeń rocznie, a na świecie liczba ta wynosi aż 111 mln. Niepokojące są dane na temat śmiertelności z powodu grypy żołądkowej. Co roku, na świecie z powodu zalażenia rotawirusem umiera pół miliona dzieci i niemowląt. 

Rotawirusy są bardzo zaraźliwe. W praktyce wygląda to zazwyczaj tak, że jeden chory domownik zaraża pozostałych członków rodziny. Do zakażenia najczęściej dochodzi w miesiącach zimowych, gdy odporność jest obniżona. Drobnoustroje przenoszone są drogą kropelkową – wystarczy, że chory będzie kichał lub kasłał w Twojej obecności – albo poprzez dotyk – np. kiedy podasz rękę osobie chorej. Co gorsza, ten rodzaj wirusów wyróżnia się wyjątkową odpornością na działanie czynników zewnętrznych. Wystarczy wspomnieć, że na przedmiotach codziennego użytku lub meblach mogą utrzymywać się nawet kilka tygodni. 

Rotawirus – najczęstsze objawy zakażenia

Infekcję wywołaną przez rotawirusy łatwo pomylić ze zwykłym zatruciem pokarmowym lub grypą. Do najczęstszych objawów należą: gorączka, biegunka oraz wymioty. Zazwyczaj dochodzą do tego jeszcze wymioty oraz znaczne osłabienie organizmu. Choroba daje nieco inne objawy i może mieć różny przebieg, w zależności od tego, czy ofiarą zakażenia stała się osoba dorosła czy dziecko. 

Rotawirus u dzieci

Infekcji rotawirusowych u dzieci – a w szczególności u niemowląt – nie wolno bagatelizować. Szacuje się, że zdecydowana większość – nawet 90% – małych pacjentów wymaga leczenia szpitalnego i niestety nie zawsze kończy się ono powodzeniem. Dzieci do 5. roku życia znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka, ponieważ nie opanowały jeszcze zasad higieny osobistej: nie zawsze regularnie myją ręce, bawią się ogólnodostępnymi zabawkami w przedszkolu, nie zasłaniają nosa i ust podczas kaszlu i kichania.

Do symptomów infekcji rotawirusowej u dzieci należą przede wszystkim: częste wymioty, ostra biegunka, wysoka gorączka (39°C), brak apetytu, śluz w kale, niepokój oraz płaczliwość. Chore niemowlę staje się apatyczne, nie moczy pieluszek, płacze bez łez i ma zapadnięte ciemię. Aby rozpoznać odwodnienie u dziecka, zbierz jego skórę w fałdkę, a następnie puść. Jeśli nie wróci do poprzedniego stanu, możesz mieć pewność, że dziecko jest odwodnione. W takim przypadku liczy się przede wszystkim szybka reakcja, która pomoże uniknąć poważnych powikłań w postaci np. kwasicy. 

Rotawirus u dorosłych

Grypa żołądkowa u osób dorosłych ma zdecydowanie łagodniejszy przebieg niż u dzieci. Zazwyczaj objawia się gorączką, biegunką, wymiotami, osłabieniem oraz brakiem apetytu. W niektórych przypadkach objawy są tak łagodne, że chory może podejrzewać u siebie zwykłe zatrucie pokarmowe. Pamiętaj, że seniorzy po ukończeniu 60. roku życia są bardziej narażeni na negatywne konsekwencje infekcji i – podobnie jak najmłodsi – mogą wymagać hospitalizacji. Infekcja wirusowa trwa zazwyczaj od 4 do 10 dni. Po tym czasie stan zapalny żołądka i jelit powinien minąć. Gdy jednak osoba chora nie podejmie właściwego leczenia objawowego, okres ten może wydłużyć się nawet do kilku tygodni. 

Jak sprawdzić, czy to rotawirus? Jak wygląda test?

Jak leczyć rotawirusy u dzieci i dorosłych?

Objawy infekcji wywołanej przez rotawirusa zazwyczaj ustępują samoistnie, jednak – aby skrócić czas trwania grypy żołądkowej – warto zastosować leczenie objawowe. W praktyce oznacza to, że chory nie musi przyjmować żadnych leków przeciwwirusowych, a jedynie środki, które obniżają gorączkę, łagodzą ból i łagodzą biegunkę. Do szybszego wyzdrowienia prowadzi również picie dużej ilości płynów oraz robienie okładów na gorączkę. Osoba dorosła może nawadniać się samodzielnie w domu, ale w przypadku dzieci i niemowląt trzeba zazwyczaj podać kroplówkę. Mówiąc najprościej, w leczeniu grypy żołądkowej najważniejszą rolę odgrywa zapobieganie odwodnieniu.

Jak chronić się przed rotawirusem?

Przykre konsekwencje grypy żołądkowej u dzieci i niemowląt sprawiły, że od 2021 r. szczepienie przeciwko rotawirusom znajduje się na liście obowiązkowych szczepień ochronnych. Powinny otrzymać je wszystkie niemowlęta przed ukończeniem 24. tygodnia życia. Preparat podaje się w formie doustnej, a jego działanie polega na przyjęciu żywych rotawirusów, na które młody organizm musi się uodpornić, tj. wyprodukować niezbędne przeciwciała. Profilaktyka tego rodzaju dostępna jest wyłącznie dla niemowląt. Jak dotąd nie opracowano szczepionki, która mogłaby wesprzeć odporność osób dorosłych.