Czym jest rozmaz krwi i kiedy warto wykonać to badanie?

Rozmaz krwi manualnie – na czym polega to badanie?

Morfologia, zwana hemogramem, to najczęściej wykonywane w praktyce klinicznej podstawowe badanie krwi. Umożliwia rozpoznanie anemii, stanu zapalnego, nieprawidłowy wynik może być wskazaniem do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku nowotworu, np. białaczki czy chłoniaka. W praktyce wykonuje się ją na zautomatyzowanych analizatorach. Polega ona na zliczeniu elementów morfotycznych krwi, takich jak: leukocyty (białe krwinki), erytrocyty (czerwone krwinki) i płytki krwi. Dodatkowo w morfologii bada się parametry krwinek czerwonych, takie jak: poziom hemoglobiny, hematokryt, objętość erytrocytów, oraz różnicuje się leukocyty. Nowoczesne analizatory wykonują morfologię bardzo dokładnie, niemniej w niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie rozmazu ręcznego krwi obwodowej i dokonanie jego oceny mikroskopowej.

Aby wykonać rozmaz krwi manualnie, konieczne jest naniesienie kropli krwi między dwa szkiełka i jej roztarcie. Następnie tak przygotowane szkiełko poddane jest procesowi barwienia i analizy. Badanie rozmazu krwi wykonuje doświadczony diagnosta laboratoryjny, który potrafi ocenić nieprawidłowości w budowie komórek krwi. Oblicza on również procentowo skład krwinek białych.

Jakie są wskazania do wykonania rozmazu krwi manualnie?

Ręczny rozmaz krwi wykonywany jest w przypadku stwierdzenia odstępstw od normy w morfologii krwi i stanowi badanie uzupełniające. Rozmaz krwi manualnie można również wykonać przy następujących wskazaniach:

• nieprawidłowy wynik morfologii krwi,

• osłabienie i przewlekłe zmęczenie,

• długotrwałe, złe samopoczucie,

• krwawienia,

• objawy zmniejszonej krzepliwości krwi,

• objawy grypopodobne,

• powiększone węzły chłonne,

• utrata masy ciała bez zmiany nawyków żywieniowych,

• bóle kości i stawów,

• żółtaczka niewiadomego pochodzenia,

• podejrzenie infekcji bakteryjnych, wirusowych lub grzybiczych,

• diagnostyka chorób tkanki łącznej,

• zmiany skórne,

• diagnostyka i monitorowanie leczenia chorób hematologicznych,

• monitorowanie leczenia chorób onkologicznych.

W jaki sposób przygotować się do badania rozmazu krwi?

Badanie wykonywane jest z krwi żylnej. Do laboratorium zgłoś się w godzinach porannych, będąc na czczo. Na rzetelność wyników rozmazu ręcznego wpływa wysiłek fizyczny i przyjmowanie niektórych leków. Dlatego po przyjściu do laboratorium odczekaj kilka minut, zanim oddasz krew do badania. Pamiętaj też, żeby poinformować lekarza zlecającego badanie o dotychczasowym leczeniu. Wynik w większości przypadków jest dostępny do 5 dni od pobrania materiału.

Pamiętaj, że rozmaz krwi jest bardzo złożonym badaniem i należy go analizować z innymi oznaczeniami laboratoryjnymi, takimi jak: OB, CRP i morfologia krwi wykonana automatycznie. Interpretacji powinien dokonywać lekarz, który weźmie pod uwagę ogólną sytuację zdrowotną pacjenta i zgłaszane objawy.

Jakie parametry oceniane są w rozmazie krwi wykonanym manualnie?

Podczas wykonywania badania diagnosta laboratoryjny określa ilość i jakość poszczególnych składników krwi. Aby można było przyjąć, że wynik jest prawidłowy, to wszystkie analizowane parametry nie powinny wykraczać poza granice normy. 

Normy rozmazu krwi wykonanego manualnie zawierają parametry, takie jak:

• prawidłowy poziom krwinek,

• stopień ich dojrzałości,

• prawidłowa wielkość krwinek,

• prawidłowa barwa komórek krwi,

• właściwy kształt.

Analizując rozmaz krwi, diagnosta laboratoryjny ocenia:

• krwinki czerwone – zmiany w ich kształcie i wielkości mogą świadczyć o niedokrwistości, zatruciu metalami ciężkimi, a nawet sugerować białaczkę,

• krwinki białe – to jedyne komórki krwi, które mają jądro komórkowe. Zmiany w jego obrębie oraz nieprawidłowości cytoplazmy mogą pomóc w diagnostyce chłoniaków, białaczek, stanów zapalnych i zaburzeń czynności szpiku kostnego. Na krwinki białe składają się: neutrofile, bazofile, eozynofile, monocyty i limfocyty,

• płytki krwi – jeśli zostaną zaobserwowane zmiany w ich kształcie i rozmiarze, może to sugerować stan zapalny, nadpłytkowość, małopłytkowość i niektóre nowotwory.

Dodatkowo w rozmazie krwi mogą znaleźć się komórki wczesnej fazy rozwojowej, takie jak: komórki blastyczne, metamielocyty, promielocyty i mielocyty. W warunkach prawidłowych znajdują się one w szpiku kostnym. Ich obecność we krwi obwodowej może świadczyć o zakażeniu, zaburzeniu procesów krwiotwórczych lub chorobie nowotworowej.

Pamiętaj, żeby nie interpretować samodzielnie wyników morfologii z rozmazem manualnym. Zamiast tego skonsultuj się z lekarzem który dał Ci skierowanie na to badanie albo z lekarzem rodzinnym czy internistą. Specjalista będzie w stanie spojrzeć na Twoje wyniki w odniesieniu do zgłaszanych przez Ciebie dolegliwości, ale też biorąc pod uwagę m.in. Twój wiek czy ogólny stan zdrowia.