Co to jest samorealizacja i dlaczego należy do niej dążyć?

Samorealizacja – co to jest?

Samorealizacja to pojęcie, którego psychologowie używają do opisywania jednej z najważniejszych potrzeb w życiu człowieka. Definiowana jest jako nieustanny rozwój, dążenie do urzeczywistniania swojego najwyższego potencjału oraz wykorzystywanie talentów. W skrócie jest tym wszystkim, co przybliża cię do stania się tym, kim chcesz być. Z kolei według jednego z pionierów neuropsychologii Kurta Goldsteina samorealizacja to nadrzędny motyw sterujący ludzką aktywnością, zorientowany na spełnienie możliwości i urzeczywistnienie osobistego potencjału jednostki.

Dla każdego samorealizacja może oznaczać coś innego. Jeden spełnia tę potrzebę przez karierę zawodową, inny przez hobby, któremu poświęca się w wolnym czasie, a jeszcze inny przez dbanie o rodzinę, rodzicielstwo czy związki romantyczne. Jednak większość osób realizuje się poprzez więcej niż jedną z tych rzeczy, a często wręcz nie mogłaby być szczęśliwa, gdyby zrezygnowała z którejś z nich.

Samorealizacja – Maslow i jego piramida potrzeb

Pojęcie samorealizacji zostało rozpowszechnione przez Abrahama Maslowa, który umieścił ją na szczycie swojej słynnej piramidy potrzeb. U samej podstawy można w niej znaleźć potrzeby fizjologiczne: jedzenie, picie, sen, tlen czy seks. Wyżej znajdują się potrzeby bezpieczeństwa, czyli zależności, opieki, wygody, wolności od strachu. Kolejny poziom tworzą miłość i przynależność (więź, obdarzanie kogoś miłością i bycie kochanym). Dalej są potrzeby szacunku i uznania, pod którymi kryją się: poczucie własnej wartości, zaufanie do siebie, poważanie i kompetencja. I dopiero na samym końcu znajduje się potrzeba samorealizacji, którą można opisać jako posiadanie celów oraz spełnianie swojego potencjału. Oznacza to, że kwestia ta staje się istotna dopiero po zrealizowaniu wszystkich potrzeb niższego rzędu. Trudno myśleć o karierze i spełnianiu się w swoim hobby, jeśli jesteś głodna lub niewyspana. Jednocześnie warto pamiętać, że życie nie może być naprawdę szczęśliwe i w pełni satysfakcjonujące, jeśli nie ma w nim miejsca na samorealizację.

Medytacja wdzięczności – jak może pomóc?

Samorealizacja wymaga znajomości siebie i swoich potrzeb, a także pewności siebie i odwagi. Wszystko to możesz wypracować poprzez medytację i rozmaite praktyki mindfulness, które pomagają się wyciszyć oraz lepiej skontaktować z samą sobą.

Szczególnym rodzajem medytacji jest medytacja wdzięczności, podczas której należy codziennie wymieniać w myślach co najmniej kilka rzeczy, za które możesz być wdzięczna. Możesz również spisać swoje przemyślenia na kartce. To ćwiczenie pokaże ci, które aspekty twojego życia są dla ciebie ważne i przynoszą ci satysfakcję, a które nie spełniają tej funkcji i mogłyby odgrywać znacznie mniejszą rolę na twojej liście priorytetów. Pozwoli ci również przyjrzeć się swoim sukcesom (nawet tym najmniejszym), by jeszcze bardziej je docenić.

Przeszkody na drodze do samorealizacji

Pierwsze ćwiczenie ma na celu zidentyfikowanie rzeczy, które mogłyby przynieść ci upragnioną samorealizację, i polega na udzieleniu odpowiedzi na kilka pytań:

• Gdybym mogła poprosić złotą rybkę o spełnienie trzech moich życzeń, to co by to było?

• Gdybym wygrała dużo pieniędzy na loterii, to na co bym je przeznaczyła?

• Gdybym mogła wybrać sobie dowolny talent lub umiejętność, to na co bym się zdecydowała?

Kolejnym zadaniem jest ćwiczenie wyobrażeniowe. Aby je wykonać, usiądź w spokojnym miejscu i zamknij oczy. Przez kilka minut skoncentruj się na swoim oddechu, by oczyścić umysł. Kiedy już poczujesz spokój i błogość, wyobraź sobie, jak wyglądałby twój wymarzony dzień za 5 lat. Nie stawiaj sobie żadnych ograniczeń. Wyobraź sobie, że budzisz się rano i rozpoczynasz dzień. Jak wygląda twoja sypialnia? Czy ktoś ci towarzyszy? Co robisz później? Na czym polega twoja praca zarobkowa? W jakie interakcje wchodzisz? Wszystkie te wyobrażenia mogą być bardzo cenną wskazówką, jak mogłabyś zmienić swoje życie, oraz motywacją, by zrobić coś, aby realne bardziej przypominało to wymarzone.

W ramach ostatniego ćwiczenia weź kartkę i narysuj na niej tabelkę z trzema kolumnami. W pierwszej zapisuj różne zajęcia, którym oddajesz się w ostatnim czasie: projekty w pracy, kursy doszkalające, obowiązki domowe, hobby itp. W kolejnej rubryce powinny się znaleźć oceny, w jakim stopniu tego chcesz, a w trzeciej – dlaczego właściwie to robisz. Czy dlatego, że daje ci to szczęście i spełnienie? A może w przypadku niektórych przedsięwzięć uległaś presji otoczenia lub boisz się, że jeśli zrezygnujesz z czegoś, na czym kiedyś ci zależało, zostaniesz uznana za niekonsekwentną?

Oczywiście nie wszystko musi mieć związek z samorealizacją. Niektóre obowiązki z pewnością trzeba wykonywać, jednak zdarza się, że ludzie poświęcają na nie zbyt dużo czasu i energii. Jeśli codziennie gotujesz bardzo czasochłonne obiady z kilku dań i przez to brakuje ci czasu na wymarzoną naukę języka francuskiego, to zastanów się, co możesz zrobić, by zaspokoić swoje potrzeby. Może mogłabyś przyrządzać mniej wykwintne dania i zrezygnować z części z nich, przygotowywać większe porcje na kilka dni lub oddelegować część obowiązków związanych z gotowaniem na innego domownika, by zyskać dodatkową godzinę kilka razy w tygodniu na realizację swoich marzeń? Pamiętaj, że myślenie o sobie i swoich potrzebach nie jest niczym złym i nie odbiera niczego twojej rodzinie. Przeciwnie – czas spędzany wspólnie z pewnością będzie bardziej jakościowy, kiedy będziesz szczęśliwa i spełniona.