Schizofrenia – początkowa faza rozwoju choroby
Statystyki nie pozostawiają wątpliwości: na schizofrenię zapadają głównie ludzie młodzi. Szczyt zachorowań przypada na 20. rok życia. Po czym rozpoznać, że choroba już zaczęła się rozwijać? Jak sobie z nią radzić? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w artykule.
Polecane
Kiedy można rozpoznać schizofrenię?
Zaburzenia psychiczne często dają o sobie znać już w okresie adolescencji. Pierwsze objawy schizofrenii można zaobserwować już u piętnastolatków, choć na ogół pojawiają się one około 20. roku życia. Początkowym symptomem opisywanego zaburzenia jest nieufność wobec otoczenia, która z biegiem czasu przybiera na sile. Dana osoba staje się coraz bardziej podejrzliwa. W rezultacie rezygnuje z nawiązywania kontaktów społecznych. Unika spotkań towarzyskich. Przestaje pielęgnować dotychczasowe relacje.
Początek schizofrenii – faza prodromalna
Przebieg schizofrenii można podzielić na kilka etapów. Początek rozwoju choroby to tak zwana faza prodromalna, która zwiastuje nadejście epizodu psychotycznego.Towarzyszą jej na ogół objawy takie jak:
Abulia – osłabienie woli i brak motywacji do realizowania zwyczajowych aktywności. Chory ma poczucie pustki. Nie widzi sensu swojej egzystencji. Ma duże trudności w podejmowaniu decyzji, nawet tych najprostszych i najbardziej przyziemnych. Nie potrafi wyznaczyć sobie żadnych celów. Nie jest konsekwentny w działaniu.
Podejrzliwość – chory żyje w poczuciu zagrożenia. Jest przekonany o tym, że przyjaciele, znajomi, a nawet bliscy chcą mu wyrządzić krzywdę lub poważnie zaszkodzić. To przeświadczenie bywa bardzo mocno zakorzenione w jego świadomości. W związku z tym wszelkie próby nakłonienia do zmiany stanowiska spełzają na niczym.
Problemy w codziennym funkcjonowaniu – chory ma trudności z zaśnięciem. Często nie może zmrużyć oka przez całą noc, przez co staje się bardzo drażliwy i łatwo wpada w gniew.
Wycofanie społeczne – chory izoluje się od otoczenia i najbliższych. Traci zainteresowanie kontaktami towarzyskimi. Nie odpowiada na wiadomości. Nie przychodzi na umówione spotkania. Z wolna zamyka się w swoim własnym świecie.
Apatia i anhedonia – zobojętnienie i niemoc psychiczna. Chory nie czerpie już radości z zajęć, które kiedyś sprawiały mu przyjemność. Zniesieniu ulegają jego reakcje uczuciowe.
Napięcie i napady lęku – chory nie rozumie otaczającej go rzeczywistości. Ma poczucie bycia kimś gorszym. Wydaje mu się, że inni ludzie go wyśmiewają i krytykują. To rodzi w nim różnego rodzaju obawy. One zaś sprzyjają pojawianiu się obrazów urojeniowych.
Zaburzone postrzeganie rzeczywistości – obraz świata powstający w świadomości chorego jest wysoce nierealistyczny. Zniekształceniu siłą rzeczy ulega również interpretacja zdarzeń i przeżyć dokonywana przez daną jednostkę. Osoba ma wrażenie, że pozostaje pod silnym wpływem tajemniczej energii lub innej siły, która kieruje jej postępowaniem i nie pozwala podejmować samodzielnych decyzji.
Warto podkreślić, że wykrycie schizofrenii może nastręczać sporych trudności. Choroba, zwłaszcza w początkowym okresie rozwoju, nie daje zbyt wyraźnych objawów. Symptomy te łatwo można zbagatelizować lub pomylić z oznakami innych schorzeń.
Leczenie pierwszych objawów schizofrenii
Im wcześniej zostaną wdrożone odpowiednie metody leczenia, tym lepsze późniejsze rokowania. Niezwykle ważne dla prawidłowego przebiegu terapii jest przyjmowanie leków. Dobiera je specjalista po przeprowadzeniu dogłębnej analizy stanu zdrowia danego pacjenta. Zazwyczaj są to neuroleptyki i środki uspokajające. Należy je zażywać także wtedy, gdy uciążliwe objawy ustępują, a chory czuje się dobrze. Kontynuowanie zaleconej kuracji pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia nawrotów i zniweczenia osiągniętych dotychczas efektów.
W powrocie do „normalnego” funkcjonowania osobom chorym na schizofrenię pomaga również psychoterapia czy socjoterapia. Podczas spotkań z psychologiem pacjenci uczą się, co zrobić, by aktywować posiadane zasoby i zwiększyć swoją motywację do dalszego leczenia. Warto zwrócić uwagę na fakt, że terapia opisywanego schorzenia to długi i skomplikowany proces, który może trwać kilkanaście miesięcy. Wszystko zależy od przebiegu i postaci choroby.
- American Psychiatric Association, Zaburzenia należące do spektrum schizofrenii i inne zaburzenia psychotyczne DSM-5 Selections, red. wydania polskiego J. Wciórka, EDRA Urban & Partner Sp. z o.o., Wrocław 2018.
- Broszura informacyjna, Mój cień schizofrenia. Ważne informacje na temat schizofrenii i objawów negatywnych, Recordati Pharma GmbH, Ulm 2019.
- P. Gałecki, A. Szulc, Psychiatria, EDRA Urban & Partner Sp. z o.o., Wrocław 2018.
- M. Glinowiecki, Schizofrenia w rodzinie a system wsparcia społecznego. Analiza socjologiczna, Praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr hab. Anny Kwak, Warszawa 2017.
- Informator edukacyjny Miejskiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Lublin na lata 2012 – 2015 „Co warto wiedzieć o schizofrenii…?”.
- E. Kaniewska-Mackiewicz, Codzienne wyzwania osób z rozpoznaniem schizofrenii, „Edukacja – Rodzina – Społeczeństwo. Zeszyty Naukowe WSG”, t. 40, nr 7, s. 277–304.
- A. Kępiński, Schizofrenia, Wydawnictwo Sagittarius, Warszawa 1992.
- G. Leszczyński, Schizofrenia jako przyczyna niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, „Łódzkie Studia Teologiczne”, nr 21, s. 153–167.
- Materiały informacyjne kampanii społecznej „Nie tracę siebie w schizofrenii”.
- Rozmowa z dr. n. med. specjalistą psychiatrą i psychoterapeutą, Maciejem Klimarczykiem: https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,schizofrenia---objawy--przyczyny-i-leczenie-choroby,artykul,1647421.html (dostęp: listopad 2022).
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.