Schizofrenia rezydualna – czy jest dziedziczna?

Schizofrenia rezydualna – jak ją rozpoznać?

Schizofrenia rezydualna to przewlekła i stabilna postać schizofrenii. Choroba przebiega bez omamów i urojeń. Towarzyszy jej natomiast wiele innych objawów. Do najważniejszych należą: 

• Wycofanie społeczne – chory izoluje się od najbliższego otoczenia. Unika spotkań i kontaktów towarzyskich. Nie nawiązuje relacji z innymi ludźmi. Tworzy swój własny, zamknięty świat, który z biegiem czasu zupełnie zaczyna go pochłaniać. 

• Zaburzenia w wyrażaniu i doświadczeniu emocji – pacjent nie okazuje smutku ani radości. Reaguje obojętnością na wszystko, co się wokół niego dzieje, niezależnie od tego, z jakim wydarzeniem ma w danym momencie do czynienia (szczęśliwym, bolesnym itp.). Pozostaje niewzruszony nawet w kontakcie z najbliższymi osobami.

• Niedostateczna dbałość o siebie i swoje potrzeby – chory nie troszczy się należycie o higienę osobistą. Często się nie myje, nie czesze. Nie zmienia też ubrań. Niejednokrotnie zapomina o spożywaniu posiłków. 

• Znaczny spadek motywacji do działania – pacjent nie kończy rozpoczętych czynności. Niejednokrotnie w ogóle nie podejmuje zwyczajowych aktywności. Nie realizuje obowiązków zawodowych ani domowych. Przestaje interesować się codziennymi sprawami. Ta apatia i bezwładność często dają o sobie znać również w procesie leczenia i skutkują niechęcią do przyjmowania leków. 

• Lakoniczność werbalizowanych treści – chory niechętnie rozmawia z innymi ludźmi. Jego wypowiedzi są krótkie i nad wyraz konkretne. Zazwyczaj nie zawierają w sobie elementów opisowych. 

W obrazie klinicznym prezentowanej choroby dominują symptomy negatywne (resztkowe). Zwykle mają łagodne lub umiarkowane nasilenie. Warto zwrócić uwagę na fakt, że rezydualny typ schizofrenii występuje u osób, które w przeszłości doświadczyły pełnoobjawowego epizodu choroby.

Czy schizofrenia rezydualna to choroba dziedziczna?

Kwestia dziedziczenia schizofrenii rezydualnej od dawna jest przedmiotem zainteresowania naukowców zgłębiających tematykę zdrowia psychicznego. Jak dotąd badacze nie znaleźli genów odpowiedzialnych za przekazywanie zaburzenia kolejnym pokoleniom. Dziecko, którego rodzice cierpią na psychozę może, ale nie musi być chore (ryzyko wystąpienia objawów schizofrenii wynosi około 40%). Na rozwój zaburzenia – poza pewnymi predyspozycjami biologicznymi – wpływa co najmniej kilka czynników zewnętrznych. 

Wielu psychiatrów jest zdania, że pojawieniu się schizofrenii rezydualnej oraz innych zaburzeń, na przykład napadów lękowych, sprzyja duży poziom stresu związany z wykonywanym zawodem lub nagłym pogorszeniem się sytuacji życiowej. Prawdopodobieństwo zachorowania zwiększa również spożywanie nadmiernych ilości alkoholu lub zażywanie narkotyków. Substancje psychoaktywne mogą znacznie przyspieszyć rozwój schorzenia.

Jak leczyć schizofrenię rezydualną?

Schizofrenia rezydualna ma zwykle dość łagodny przebieg, ale jak każda choroba psychiczna wymaga systematycznego leczenia. Terapia wspomnianych zaburzeń opiera się przede wszystkim na podawaniu pacjentom farmaceutyków. Chory musi przyjmować leki z grupy neuroleptyków, które zmniejszają intensywność objawów i zapobiegają nawrotom. Wskazane jest także korzystanie z innych form pomocy, takich jak psychoterapia czy grupy wsparcia. Bardzo ważne jest to, by nie bagatelizować żadnych niepokojących objawów ze strony organizmu. Im wcześniej podejmie się odpowiednie kroki terapeutyczne, tym większa szansa na szybki powrót do normalnego życia i funkcjonowania. 

Warto zwrócić uwagę na fakt, że pacjent ze schizofrenią rezydualną na ogół nie wymaga leczenia szpitalnego. Hospitalizacja staje się koniecznością, gdy dochodzi do zaostrzenia zaburzeń, a chory stwarza zagrożenie dla siebie lub otoczenia, odmawia przyjmowania przepisanych leków i nie zaspokaja swoich podstawowych potrzeb (picia, jedzenia, snu itp.).

Jak rodzina może pomóc choremu ze schizofrenią rezydualną?

Przede wszystkim trzeba zapewnić choremu spokój, stworzyć atmosferę zrozumienia i akceptacji. Warto również zachęcać go do podejmowania zwyczajnych aktywności i regularnego przyjmowania zaleconych przez lekarza leków. Wspomniane interwencje powinny być jednak dość łagodne, by nie przysparzać pacjentowi dodatkowych stresów. Należy działać z szacunkiem i poszanowaniem godności danej osoby.