Silna wola to bardzo ważny zasób, który realnie wpływa na sukces życiowy. Jak ją rozwijać?

Silna wola – co to jest?

Silna wola to połączenie wytrwałości, samokontroli, umiejętności odraczania gratyfikacji oraz dążenia do odległych celów. Niektórzy definiują ją także jako zdolność do zwizualizowania sobie obranego celu tak wyraźnie, by nic nie kolidowało z motywacją do jego osiągnięcia. Jedno jest pewne – silna wola jest niezbędna, by nie żyć jedynie chwilą obecną, a konsekwentnie angażować się w działania zmierzające ku realizacji planu rozłożonego w czasie. Niekiedy wymaga to zdolności do powstrzymania się przed chwilową przyjemnością, a innym razem do zmotywowania się do realizacji obowiązków, na które być może nie masz ochoty.

Psychologowie spierają się o to, czym właściwie jest silna wola. Istnieją trzy hipotezy:

• Silna wola to wiedza, czyli dostęp do informacji na temat tego, czy zadanie jest warte zachodu.

• Silna wola to umiejętność, co oznacza, że można ją trenować i rozwijać, podobnie jak mięśnie.

• Silna wola to energia, czyli ograniczony zasób, którym trzeba rozsądnie gospodarować.

Czy sam talent wystarczy do sukcesu?

Przypomnij sobie rówieśników ze szkoły. Część z nich miało naturalne talenty do określonych dziedzin, zaś inni musieli sporo się napracować, żeby zrobić jakikolwiek postęp. Paradoksalnie to często właśnie ci drudzy osiągali lepsze wyniki. Podobnie jest z sukcesem zawodowym w dorosłym życiu. Słabsi uczniowie, którzy nie są przyzwyczajeni do tego, że wszystko przychodzi im z łatwością, nierzadko radzą sobie lepiej niż chwaleni za wrodzone predyspozycje prymusi. Dlaczego tak się dzieje?

Odpowiedź jest prosta – choć ułatwiony start i talent mogą bardzo pomóc, w rzeczywistości najważniejsze są ambicja, systematyczna praca i konsekwencja. Jeśli coś od początku idzie Ci jak z płatka, możesz nie mieć motywacji, by naprawdę zaangażować się w naukę. Natomiast jeżeli bardzo zależy Ci na wypracowaniu jakiejś umiejętności, to nawet brak naturalnych predyspozycji nie powinien przeszkodzić w mozolnym dążeniu do celu.

Test słodkiej pianki

W latach 60. XX wieku profesor Walter Mischel z Uniwersytetu Stanforda przeprowadził słynny eksperyment psychologiczny, znany jako test słodkiej pianki (the marshmallow test). W badaniu brały udział dzieci w wieku przedszkolnym. Przed każdym z nich eksperymentator kładł jedną słodką piankę (lub precelek albo ciasteczko, w zależności od upodobań dziecka) i obiecywał, że jeśli wstrzyma się z jej zjedzeniem przez piętnaście minut, to w nagrodę otrzyma jeszcze jedną sztukę. Jedynie 30% dzieci było w stanie powstrzymać się przed natychmiastową przyjemnością – reszta spałaszowała smakołyk od razu.

Po latach badacz ponownie skontaktował się z uczestnikami testu, by sprawdzić, jak im się układa podczas wkraczania w dorosłość. Wnioski z eksperymentu okazały się bardzo ciekawe – te z dzieci, które były w stanie poczekać na obiecaną gratyfikację, radziły sobie lepiej i uzyskały wyższe wyniki na egzaminach wstępnych na studia.

Kolejni naukowcy powtarzający słynny test udowodnili, iż dzieci, które powstrzymały się przed zjedzeniem pianki, w dorosłym życiu miały lepsze relacje osobiste, osiągały większe sukcesy w życiu zawodowym, a nawet miały niższe BMI niż reszta badanych.

Wnioski nasuwają się same – zdolność do odraczania przyjemności i ponoszenia wysiłku niezbędnego do osiągnięcia celu bardzo przydają się w życiu i są dobrym predyktorem przyszłego powodzenia. Czy potrzebujesz dodatkowej motywacji do trenowania silnej woli?

Trening silnej woli

Silna wola często jest przedstawiana jako zasób, z którym człowiek przychodzi na świat. Tymczasem dobra wiadomość jest taka, że można ją rozwijać i ćwiczyć. Jest to taka sama umiejętność, jak każda inna – nawet osoba pozbawiona talentu jest w stanie się jej nauczyć i wprowadzić ją do swojej codzienności. Jak to zrobić?

• Skupiaj się na tym, co Ci nie wychodzi. To normalne, że chętniej zajmujesz się rzeczami, które przychodzą Ci z łatwością. Jednak aby osiągnąć wysoki poziom w dowolnej dziedzinie, trzeba koncentrować się przede wszystkim na tym, co stanowi wyzwanie.

• Nie czekaj na to, aż przyjdzie Ci ochota. Wyrób sobie nawyk i pracuj systematycznie. Możesz zaznaczać każdy produktywny dzień w kalendarzu lub na kartce.

• Wyznaczaj sobie małe cele cząstkowe. Główny cel całego przedsięwzięcia na pewno jest dla Ciebie ważny, jednak aby nie zniechęcić się po drodze, warto przewidzieć choć małe gratyfikacje za pokonanie kolejnych jego etapów.

• Zadbaj, by cele były naprawdę Twoje. Rób to, na czym naprawdę Ci zależy, a nie to, czego pragną inni, np. Twoi rodzice czy partner. Motywacja wewnętrzna jest zdecydowanie skuteczniejsza niż zewnętrzna.

• Mierz siły na zamiary. Nie musisz poświęcać całego swojego czasu i energii, by udowodnić swoją wytrwałość. Przeciwnie – to byłaby najlepsza droga do marazmu i wypalenia. Na początku pracy z silną wolą warto też postawić na nieco mniejszy i łatwiejszy do osiągnięcia cel.

• Odpoczywaj – ten podpunkt jest powiązany z poprzednim. Twoje zasoby nie są niewyczerpane, a każdy czasem potrzebuje „doładowania baterii”, by wrócić do pracy z podwójną energią i entuzjazmem.

Co oprócz silnej woli?

Silna wola jest bardzo ważna, jednak czasami wydaje się, że jej rola bywa przeceniana. Tymczasem jeśli przez cały czas musisz zmuszać się do wykonywania określonych czynności, to być może nie są one dobrym wyborem. Najlepsze efekty osiągniesz, angażując się w zadania, które sprawiają Ci autentyczną przyjemność. Zastanów się, co Cię interesuje i co lubisz robić. Pamiętaj, że tzw. ludzie sukcesu zwykle robią kariery w dziedzinach, które są jednocześnie ich pasją. W takich okolicznościach nawet duża ilość czasu poświęcona na dążenie do celu nie będzie wydawała się stracona.