Ślad po kleszczu - niepozorne ukąszenie i groźne jego konsekwencje
Wygląd śladu po kleszczu może mieć niegroźną postać, ale i świadczyć o zakażeniu organizmu bakteriami lub wirusami. O ile świąd i czerwony ślad po ukąszeniu nie powinny być powodem do niepokoju, o tyle rozległy rumień stanowi sygnał alarmowy do natychmiastowego kontaktu z lekarzem.
Polecane
Kleszcz - jak wygląda i w jaki sposób gryzie?
Na świecie żyje około 900 gatunków kleszczy. Zamieszkują zarówno tereny subpolarne, jak i tropikalne. Zaledwie 19 z nich możesz spotkać w Polsce. To jednak nie powód, by odetchnąć z ulgą. Rodzime gatunki przenoszą bowiem niebezpieczne choroby, w tym przede wszystkim: boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu.
Ciało kleszcza osiąga długość do 4-5 mm. Wyposażony jest on w osiem odnóży, które umożliwiają pajęczakowi przemieszczenie się po ciele żywiciela (organizmu stałocieplnego) w poszukiwaniu miejsca odpowiedniego do ukąszenia. Gdy już je znajdzie, chwyta fragment skóry szczękoczułkami (chelicery) i przecina ją. Następnie ruchami pionowymi wbija się w tkankę przy pomocy hypostomu, wyglądem przypominającego wiertło.
Ślad po kleszczu - dlaczego się pojawia i jakie towarzyszą temu objawy?
Zanurzenie w ciele hypostomu z chelicerami jest bezbolesne, podobnie jak samo pobieranie krwi z naczyń krwionośnych. Jeśli więc nie znajdziesz owada na ciele, pamiętaj, że może on żerować na Tobie nawet przez dwa tygodnie.
Tymczasem szybkie usunięcie pajęczaka jest niezwykle ważne. Jeśli tego nie zrobisz w ciągu 24-48 godzin od wkłucia, ryzyko zakażenia przenoszonymi przez kleszcza chorobami drastycznie wzrasta. Dzieje się tak, ponieważ po upływie doby rozpadają się komórki gruczołów ślinowych i do krwiobiegu przedostają się patogeny.
Jak wygląda sam ślad po kleszczu? Ma on najczęściej postać niewielkiego ogniska zapalnego, któremu towarzyszy delikatny świąd. Jest to skutek drażniącego działania substancji znajdujących się w ślinie pajęczaka. Niekiedy pojawia się także opuchlizna. Zmiany te mają jednak charakter miejscowy i znikają po kilku dniach.
Reakcja immunologiczna organizmu może być ostrzejsza, jeśli ukąsiła Cię samica kleszcza. Może rozwinąć się wówczas nie tylko reakcja zapalna, ale i zespół krwotoczny. W skrajnych przypadkach może dojść do toksykozy, czyli tzw. paraliżu kleszczowego. Nie jest to jednak zaburzenie, za które odpowiedzialne są gatunki występujące na terenie Polski. Uważaj jednak podczas podróży zagranicznych!
Jak radzić sobie ze śladem po kleszczu u człowieka?
Aby zdezynfekować ranę, zastosuj okłady z octu spirytusowego 10% lub jabłkowego. Wymieszaj go z wodą w proporcji 1:1 i przyłóż do skóry wacik lub gazę nasączone preparatem.
Jeśli ugryziony przez kleszcza fragment ciała zwiększył nieco swoją objętość, zastosuj domowe okłady na opuchliznę. Możesz do tego celu wykorzystać wspomniany wcześniej roztwór octu i wody, schłodzone liście kapusty albo sodę oczyszczoną. W ostatnim z proponowanych sposobów rozpuść 2 łyżki stołowe sody oczyszczonej w szklance wody. Nasącz preparatem wacik lub gazę i przyłóż je do opuchlizny.
Kiedy wygląd śladu po kleszczu powinien zaniepokoić?
Ugryzienie kleszcza najczęściej nie wymaga stosowania środków uśmierzających świąd czy zmniejszających opuchliznę. Nie wywołują bowiem tak dużego dyskomfortu, jak to ma miejsce po ukąszeniu przez bąka czy pchłę. Niestety konsekwencje nie zawsze są tak mało dotkliwe. Kleszcze są bowiem nosicielami groźnych dla zdrowia i życia chorób.
Jeśli czerwony ślad po kleszczu przybiera postać rozległego rumienia, który może zmieniać swoje położenie (rumień wędrujący), oznacza to, że Twój organizm został zainfekowany krętkami borrelia burgdorferi. Innymi słowy - chorujesz na boreliozę. Jest to najpowszechniejsza choroba odkleszczowa. Rumień pojawia się w 60-80% przypadków zakażonych pomiędzy 3. a 30. dobą od ukąszenia.
U dorosłych pojawia się najczęściej na tułowiu i kończynach, natomiast u dzieci zajmuje głowę i szyję. Początkowo ma postać grudki, która wraz z czasem zwiększa swoją średnicę. Mogą temu towarzyszyć objawy grypopodobne, takie jak ból głowy, a niekiedy także gorączka (objawy te są także charakterystyczne dla kleszczowego zapalenia mózgu).
Jeśli zaobserwujesz u siebie objawy wskazujące na boreliozę, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, który wdroży odpowiednią antybiotykoterapię.
Konsekwencje ukąszenia kleszcza mogą pojawić się nawet po 10 latach od kontaktu pasożyta z żywicielem. Mowa wówczas o przewlekłym zanikowym zapaleniu skóry. Czerwona lub sinoczerwona zmiana pojawia się zwykle na kończynach, twarzy lub tułowiu. Mogą towarzyszyć temu: ból, świąd i parestezje (zaburzenie czucia).
- D. Mucha i in., Choroby przenoszone przez kleszcze - sytuacja epidemiologiczna w województwie pomorskim, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2012, t. 18, nr 2, s. 93-99.
- S. A. Pancewicz i in., Diagnostyka i leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze rekomendacje polskiego towarzystwa epidemiologów i lekarzy chorób zakaźnych, „Przegląd Epidemiologiczny” 2015, nr 69, s. 421-428.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
